1. Ang’o momiyo onego wami jomoko luor, to wadwaro nono ang’o e sulani?

KA WAMIYO ng’ato luor, mano nyiso ni ok wabi timo gik ma nyiso ni wachaye. En adier ni mondo wami ng’ato luor, nyaka bed ni osetimo gima miyo waneno ni owinjore yudo luor ma kamano, kata samoro nyalo bedo ni en gi migawo kata telo moro. Omiyo, onego wapenjre niya: En ng’a mowinjore wami luor, to onego wamiye luor nikech ang’o?

2, 3. (a) Ang’o momiyo Jehova e ma onego wami luor? (Ne picha man malo.) (b) Kaluwore gi Fweny 5:13, Nyarombo en ng’a, to ang’o momiyo owinjore wamiye luor?

² Mana kaka Fweny 5:13 wacho, ‘Jal mobet e kom-loch kod Nyarombo’ owinjore yudo luor. Fweny sula mar 4 nyisowa gimomiyo onego wami Jehova luor. Malaike ting’o dwondgi kanyachiel ka gipako Jehova ma e “Jal ma dak mochwere nyaka chieng’.” Gikok kama: “In Jehova Nyasachwa, in e ma iwinjori yudo duong’, gi luor, kod teko nikech ne ichueyo gik moko duto, kendo gigo ne obetie kendo ne ochuegi nikech dwachi.”—Fwe. 4:9-11.

 ³ Yesu Kristo e “Nyarombo mar Nyasaye ma golo richo mar piny.” (Joh. 1:29) Muma wacho ni oloyo ruodhi duto ma locho kata ma noselocho e kinde mokalo. Muma wacho kama: ‘En e Ruodh ruodhi kendo Jaloch mar joloch, en kende e ma ok onyal tho, jal modak e ler ma ok nyal chopie, kendo ma onge dhano mosenene kata ma nyalo nene.’ (1 Tim. 6:14-16) Donge en adier ni onge ruoth moro amora ma nosechiwore mondo otho nikech richowa? Onge kiawa ni in bende diher riwori gi malaike mang’eny manie polo e wacho niya: “Nyarombo ma ne onegno e ma owinjore yudo teko, gi mwandu, kod rieko, gi nyalo, gi luor, gi duong’, kod gueth.”—Fwe. 5:12.

4. Ang’o momiyo nyaka wami Jehova gi Kristo luor?

⁴ Miyo Jehova gi Kristo luor en gima ochuno. Ok wanyal yudo ngima mochwere ka ok wamiyo Jehova gi Yesu luor. Weche ma Yesu nowacho e Johana 5:22, 23 konyowa neno wachno maler. Nowacho niya: “Wuora ok ng’ad ne ng’ato ang’ata bura ngang’, to oseketo tije duto mag ng’ado bura e lwet Wuode, mondo ji duto omi Wuode duong’ mana kaka gimiyo Wuon mare duong’. Ng’ato ang’ata ma ok mi Wuod Nyasaye duong’, ok omi Wuon mare ma noore duong’.”—Som Zaburi 2:11, 12.

5. Ang’o momiyo onego wami ji luor e okang’ mowinjore?

⁵ Dhano ne ochue ‘e kit Nyasaye.’ (Cha. 1:27) Omiyo, ji mang’eny nyiso kido mag Nyasaye e okang’ mopogore opogore. Kuom ranyisi, wanyalo hero jowetewa, wanyalo nyisogi ng’wono, kendo wanyalo kechogi. Nikech Nyasaye nochweyo dhano gi nyalo mar pogo ber gi rach, mano e momiyo ginyalo fwenyo ka gitimo gima ber kata gima rach. (Rumi 2:14, 15) Ji mang’eny ohero gik maler kendo mabeyo. Gidwaroga ni kuwe obed e kindgi gi jomamoko. Nenore maler ni ji duto nyiso kido mag Nyasaye e okang’ moro bed ni ging’eyo kata ooyo, omiyo, onego wamigi luor e okang’ mowinjore.—Zab. 8:5.

6, 7. Joneno mag Jehova opogore nade gi jomamoko kodok korka miyo ji luor?

⁶ Dwarore ni waket tong’ mowinjore seche ma wamiyo dhano luor. Ji mang’eny ichiko gi piny Satan. Mano e momiyo jomoko temo lamo chwo kata mon moko kar miyogi mana luor mowinjore kodgi. Gilamo jotend dinde, josiasa, jotugo man gi huma, jothum, kod jomamoko man gi huma kendo kinde mang’eny ginenogi kaka joma kende ahinya moloyo jomamoko. Kuom mano, ji mang’eny nenogi kaka joma ketonegi ranyisi ma giluwo, omiyo gitemo kopo timbegi kod kaka girwakore.

⁷ Joneno mag Jehova ok mi dhano luor e okang’ machalo kamano. Kristo kende ema noketonwa ranyisi makare chuth ka ne en piny ka kendo ranyisineno ema onego waluw. (1 Pet. 2:21) Nyasaye ok bi bedo mamor ka wamiyo dhano luor e okang’ ma ok owinjore kodgi. Onego wapar adiera makendeni: “Ji duto osetimo richo kendo girem kuom duong’ mar Nyasaye.” (Rumi 3:23) Omiyo, onge dhano moro amora mowinjore omi luor mana ka gima koro ilame.

8, 9. (a) Joneno mag Jehova neno nade jotelo mag sirkal? (b) Onego wami jotelo mag sirkal luor e okang’ ma romo nade?

⁸ Nitie jomoko monego wami luor  kaluwore gi tije ma gitiyo. Joloch mag sirkal rito raia kendo gineno ni gik moko timore e yo maber kendo mochanore. Timo kamano konyo ji duto. Mano e momiyo jaote Paulo nonyiso Jokristo ni gine joloch mag sirkal kaka “joma nigi teko mar loch” kendo onego gibolrenegi. Paulo nowacho kama: “Miuru ji duto gima giwinjore yudo: ng’at ma dwaro osuru, umiye osuru; . . . ng’at ma dwaro luor, umiye luor.”—Rumi 13:1, 7.

⁹ Gima ber en ni Joneno mag Jehova miyoga jotelo ma kamago luor mowinjore mana kaka chike mag pinjegi dwaro. Wariwogi lwedo sama gitiyo tijegi. Kata kamano, Muma nyisowa ni luor ma wamiyo jotelogo nigi tong’. Ok wanyal yie ketho chike Nyasaye kata donjore e weche mag pinyni mana ni mondo watim kaka gidwaro.—Som 1 Petro 2:13-17.

10. Jotich Jehova ma kinde machon noketonwa ranyisi mane maber?

¹⁰ Jotich Jehova ma kinde machon noketonwa ranyisi maber e yo ma ne gimiyogo jotelo mag sirkal luor. Ka ne joloch mag Rumi ogolo chik ni mondo okwan ji, Josef gi Maria noyie mondo okwan-gi. Ne gidhi Bethlehem kata obedo ni Maria ne ool ahinya nikech ne ochiegni nyuol. (Luka 2:1-5) Higni moko bang’e, ka ne omak Paulo mi odonjne ni oketho chik Jo-Rumi, ne owuoyo gi chir kod luor e nyim Ruoth Herode Agripa kod Festo ma ne en gavana mar Judea.—Tich 25:1-12; 26:1-3.

11, 12. (a) Ang’o momiyo ok wachiw luor makende ne jotend dinde mag miriambo? (b) En ber mane ma nobetie ka Janeno ma wuok Austria nochiwo luor mowinjore ne jasiasa moro?

¹¹ Kata kamano, Joneno mag Jehova ok mi jotend dinde mag miriambo luor makende kata bed ni jotelogo dwaro luor ma kamano. Dindego puonjo miriambo e wi Nyasaye kendo giketho puonj manie Muma. Omiyo, wamiyo jotend dindego luor mana kaka wanyalo miyo jomamoko luor. Yesu nokwedo jotend dinde ma kamago e kindene kowacho ni gin joma wuondore kendo muofni. (Mat. 23:23, 24) Seche ma wamiyo jotend sirkal luor mowinjore, mano nyalo kelo ber moko.

¹² Kuom ranyisi, e kinde Lweny mar Ariyo mar Piny, Jo-Nazi nomako Leopold Engleitner ma ne en Janeno mar Jehova ma jakinda ahinya e piny Austria. Ne gikete e gach reru ma tere e kambi mar tuech miluongo ni Buchenwald. Laktar moro miluongo ni Heinrich Gleissner ma ne en jasiasa e piny Austria bende ne omak moket e gari achielno. Ka ne gin e gach reru ma ne terogi e kambi mar tuech, Owadwa Engleitner nolero ne Gleissner puonj mag Muma ma ne oyiego kendo Gleissner nochiko ite maber. Bang’ lwenyno, Gleissner notiyo gi teko ma ne en-go e sirkal mondo okony Joneno mag Jehova e piny Austria. Samoro in bende inyalo paro ranyisi moko ma nyiso ber ma nyalo betie ka Joneno mag Jehova ochiwo luor mowinjore ne jotelo mag sirkal, mana kaka Muma wacho ni Jokristo onego otim.

13. Gin jomage ma owinjore wami luor, to nikech ang’o?

¹³ Owete gi nyimine bende owinjore wami luor. To ahinya ahinya onego wachiw luor ne owete ma tayowa. (Som 1 Timotheo 5:17.) Wamiyo owetego luor ma ok wadewo ni giwuok e pinje mage, gisomo e okang’ ma romo nade, kata gin gi pesa ma romo nade. Muma wacho ni owetego gin mich kendo gin gi migawo maduong’ ahinya mar konyo jotich Nyasaye mondo obed gi winjruok maber kode. (Efe. 4:8) Par ane kaka jodong-kanyakla, jorit-alwora, owete manie komiti mar bad ofis, kod owete manie Bura Matayo osebedo ka konyowa. Owete gi nyimine e kinde Jokristo mokwongo ne ochiwo luor ahinya ne owete ma ne tayo, kendo wan bende onego watim kamano. Ok wadwar timore ka joma lamo owete moko mong’ere ahinya e riwruok mar oganda Jehova, kata timo gik moko ma nyalo miyo jomoko opar ni gin malaike seche ma wan kodgi. Wadwaro ni wachiw luor mowinjore ne owetego nikech tich matek ma gitimonwa kendo nikech gibolore.—Som 2 Jo-Korintho 1:24; Fweny 19:10.

14, 15. Wach ane pogruok mantie e kind jokwath ma gin Jokristo madier kod jotend dinde mamoko.

¹⁴ Owete ma tayowago gin jokwath mobolore. To nikech gibolore, ok gidwar ni owete gi nyimine mamoko onegi kaka joma kende. Kuom timo kamano, ginyiso ni gipogore gi jotend dinde masani kod jotend dinde machon ma Yesu nowacho kuomgi niya: “Gihero bet kuonde moyiedh mogik e nyasi kod kombe ma nyime e sunagoke, gihero bende mos ma idhialogigo e chirni.”—Mat. 23:6, 7.

¹⁵ Jokristo madier ma gin jokwath timo kaka Yesu nowacho niya: “Un to kik luongu ni Rabi nikech Japuonju en achiel, to uduto un owete. E wi mano, kik uluong ng’ato ang’ata e piny ni wuonu nikech Wuonu en achiel manie polo. Bende, kik luongu ni jotelo nikech Jatendu en achiel, ma en Kristo. To ng’at maduong’ moloyo e kindu nyaka bed jatiju. Ng’at ma ng’awore malo owuon noduoke piny to ng’at ma duokore piny owuon nong’awe malo.” (Mat. 23:8-12) Kuom mano, inyalo neno gimomiyo owete gi nyimine e piny mangima ohero jodong-kanyakla kendo gimiyogi luor.

16. Ang’o momiyo onego ing’e gima Muma wacho e wi chiwo luor mowinjore?

¹⁶ En adier ni ng’eyo joma onego wami luor kod okang’ ma onego wamigie luor ok en gima yot. Timo kamano ne ok yot ne Jokristo mokwongo bende. (Tich 10:22-26; 3 Joh. 9, 10) Kata kamano, timo kinda mondo waluw gima Muma wacho e chiwo luor mowinjore ok en kayiem  nono. Chiwo luor mowinjore kelo ber mathoth.

17. Gin ber mage ma wayudo ka wachiwo luor ne joma nie telo?

¹⁷ Sama wamiyo jotelo mag sirkal luor mowinjore, mano biro miyo gikonywa mondo wayud ratiro mar lando wach maber. Kinde mang’eny, jotelogo bedoga gi paro mowinjore e wi tijwa mar lendo. Higni moko mokalo, nyaminwa moro miluongo ni Birgit ma en painia ma wuok e piny Germany, nodhi e nyasi e skul ma nyare ne somee ka ne nyare tieko skul. Jopuonj nonyiso Birgit ni nyithind Joneno mag Jehova ma somo e skundno osebedo ka miyogi tich mayot. Ne giwachone ni nyalo bedo marach ahinya ka onge nyathi Janeno moro amora ma somo e skundgino. Birgit nowachonegi niya: “Wapuonjoga nyithindwa mondo obed gi timbe mabeyo ma Nyasaye dwaro, to mano oriwo nyaka miyo jopuonj luor.” Achiel kuom jopuonjgo nowacho kama: “Kapo ni nyithindo duto nyalo chalo gi nyithindu, puonjo nyalo bedo maber ndi.” Jumbe moko bang’e, achiel kuom jopuonjgo nodhi e chokruog-distrikt ma ne otim Leipzig.

18, 19. Ang’o momiyo onego wami jodongo luor e okang’ mowinjore?

¹⁸ Puonj ma yudore e Wach Nyasaye nyalo konyowa ng’eyo kaka wanyalo chiwo luor ne jodong-kanyakla. (Som Jo-Hibrania 13:7, 17.) Owinjore wapwogi nikech tich matek ma gitimo kendo onego waluw kaka gitayowa. Timo kamano nyalo konyogi mondo gichop migepegi ka gimor. Kata kamano, mano ok onyiso ni koro wakop jaduong’-kanyakla moro ka watemo kopo kaka orwakore, kaka ogologa twege, kata kaka owuoyoga. Timo kamano nyalo kelo paro ma ok owinjore. Wiwa ok onego owil ni en bende en mana dhano morem. Kristo kende e ng’at monego waluw ranyisine.

¹⁹ Sama wamiyo jodongo luor mowinjore ma ok wami ginenre ka gima gin joma kende ahinya, mano konyogi. Mano miyo ok gibed josunga kendo miyo ok gine ni gin joma lich ahinya moloyo jomoko, kata miyo ok gine ni gin e ma ging’eyo timo gik moko.

20. Ere kaka miyo jomoko luor mowinjore konyowa?

²⁰ Miyo jomoko luor biro konyowa mondo kik wabed joma dwaro ni wan kendwa e ma mondo omiwa luor. Kar mano, wabedo joma obolore sama jomoko miyowa luor. Ber machielo en ni chiwo luor e okang’ mowinjore miyo wasiko ka wan gi winjruok maber e riwruok mar oganda Jehova, nikech riwruogno ok chiw luor mokalo tong’ ne dhano moro amora bed ni en Jakristo kata ooyo. E wi mano, timo kamano biro miyo kik wawinj malit ka ng’at ma ne wamiyo luor otimo gima ok owinjore.

21. En ber mane maduong’ ahinya ma wayudo sama wachiwo luor ne joma owinjore oyud luor?

²¹ Ber maduong’ ma wayudo sama wamiyo jomoko luor mowinjore, en ni wamoro Nyasaye. Watimo gik moko kaka odwaro, to mano miyo warito winjruokwa kode. Wamiye dwoko ma onyalo miyo ng’ato ang’ata ma kwede. (Nge. 27:11) Ji mathoth e piny ma sani ok ong’eyo kaka ginyalo miyo jomoko luor e okang’ mowinjore. Mano kaka wamor ni wang’eyo chiwo luor e yo ma Jehova oyiego!