Ne onyuola e taon moro miluongo ni Székesfehérvár, ma en taon ma osebedoe kuom higni 1,000 mosekalo, e piny Hungary. Gima lit en ni pod aparo gik malit ma notimore e taondno e kinde lweny mar ariyo mar piny.

Ka pod natin, ne adak gi kwarwa gi dawa ma kaneya. Pod anyalo parogi maber, to moloyo dawa ma Elisabeth. Nokonya bedo gi yie motegno kuom Nyasaye. Ka ne ajahigni adek, ne wanwoyoga kode Lamo mar Ruoth pile pile godhiambo. Kata kamano, ka ne achiegni chopo higni 30, eka ne afwenyo maber tiend lamono.

Dawa gi kwarwa e ma nopidha ka pod natin nikech jonyuolna ne tiyo odiechieng’ gotieno ka gitemo manyo pesa mar ng’iewo ot maber. Kata kamano, Ngeso ka Ngeso mar ariyo e dwe, waduto ne wachiemo kanyachiel. Mago ne gin kinde ma ne ageno ahinya.

E higa mar 1958, gombo ma jonyuolwa ne nigocha mar ng’iewo ot manyien ne ochopo, ne giyudo ot ma ne oromowa an kaachiel kodgi. Gikone, ne achako dak gi jonyuolna kendo ne amor sidang’! Kata kamano, dweche auchiel bang’e, mor ma ne an-gono ne orumo apoya nono. Tuwo mar kansa nogoyo wuonwa ma ochue otho.

Chunya nonyosore ahinya. Anyalo paro ka alemo kama: “Nyasaye, ne asayi ni mondo ires wuonwa. Ne agene ahinya. Ang’o momiyo ne ok idwoko lamona?” Ne adwaro ng’eyo ahinya kama wuonwa ne nitie. Ne apenjora kama: ‘Dibed ni odhi e polo? Koso kare oselal alala chuth?’ Ne abedo gi nyiego sama naneno nyithindo mamoko ma pod ne nigi wuonegi.

Kuom higni mang’eny, ne ajadhi e liel kama ne oyikie wuonwa chiegni pile ka pile. Ne ajagoyo chonga piny e liel kanyo kae to alemo kama: “Asayi, Nyasaye, daher ng’eyo kama wuonwa nitie.” Bende, ne alemoga mondo ang’e gimomiyo ne ochue dhano.

Ka ne an jahigni 13, ne achako puonjora dho Germany. Ne aparo ni anyalo yudo dwoko mag penjo ma ne an-go e buga modhuro mag dho Germany. E higa mar 1967, ne adhi puonjora  e taon miluongo ni Jena, ma kindeno ne nie East Germany. Ne asomo gi kinda buge ma ne ogo gi josomo mag German, to moloyo ma ne wuoyo kuom ngima dhano. Kata obedo ni ne ayudo paro moko mabeyo e bugego, ne ok gidwoko penjoga e yo moriere. Ne adhi nyime lemo gi kinda mondo ayud dwoko mag penjoga.

E higa mar 1970, ne adok e piny Hungary, kanyo e ma ne aromoe gi Rose ma bang’e ne wakenderego. E hignigo, piny Hungary pod ne nie bwo loch mar Jo-Komunist. Kinde machuok bang’ ka ne wasekendore, an kaachiel gi Rose ne waringo ma wadhi e piny Austria. Bang’e, ne wachano mar dar dhi e taon miluongo ni Sydney, e piny Australia, kama nera nodakie.

Bang’ kinde machuok ne ayudo tich e piny Austria. Chieng’ moro, jal mwatiyogo ne onyisa ni Muma nyalo dwoko penjoga duto. Ne omiya buge moko ma lero Muma. Mapiyo nono bang’ kawo bugego, ne asomogi gi siso, kendo ne adwaro puonjora weche momedore. Omiyo, ne andiko barua ne Joneno mag Jehova, ma e ma ne ogoyo bugego, kendo kwayogi mondo giorna buge momedore.

Higa achiel bang’ ka wasekendore, ng’at moro ma ne en Janeno mar Jehova ma Ja-Austria ne olimowa. Ne okelona buge ma ne akwayo kendo ne ayie puonjora Muma kode. Nikech ne an gi siso mar puonjora weche momedore, ne wapuonjorega diriyo e juma, kendo ne wakawo seche ang’wen e puonjruok ka puonjruok.

Ne ail ahinya gi weche ma Joneno ne puonja koa e Muma. Ka ne ginyisa nying Nyasaye, ma en Jehova, e Mumba mar dho Hungary, ne ahum ahinya. Kuom higni 27 ma asebedo ka adhi kanisa, pok nawinjo kiluongo nying Nyasaye kata mana dichiel. Dwoko ma winjore maler ma Muma chiwo ne omoro chunya ahinya. Kuom ranyisi, ne apuonjora ni jomotho ok ong’eyo gimoro, gichalo kaka joma nie nindo matut. (Eklesiastes 9:5, 10; Johana 11:11-15) Bende, ne apuonjora e wi piny manyien ma Muma singonwa ni “tho ok nobedie kendo.” (Fweny 21:3, 4) Ageno neno wuonwa kendo, nimar “chier nobedie” e piny manyienno.—Tich Joote 24:15.

Rose bende ne ochako puonjore Muma gi chunye duto. Ne watimo dongruok mapiyo, ma watieko puonjore buk ma ne watiyogo mana bang’ dweche ariyo kende! Ne wadhiga e chokruoge duto ma Joneno mag Jehova timoga e Od Romo. Chuny ma Joneno mag Jehova ne onyiso mar hera, mar konyo ji, kod winjruok manie kindgi ne omulo chunya ahinya.—Johana 13:34, 35.

E higa mar 1976, an gi Rose ne omiwa barua mar yienwa donjo e piny Australia. Mapiyo bang’ donjo e pinyno, ne wamanyo kama Joneno mag Jehova yudoree. Joneno mag Jehova ma pinyno ne orwakowa maber ahinya. E higa mar 1978, wan bende ne wabedo Joneno mag Jehova.

Aseyudo dwoko mag penjoga duto ma ne osebedo ka chando chunya kuom higni mogwaro. Sudo machiegni gi Jehova Nyasaye osemiyo ayudo Wuoro maberie moloyo. (Jakobo 4:8) Agombo ahinya neno wuonwa kendo e piny manyien ma okayo.—Johana 5:28, 29.

E higa mar 1989, an gi Rose ne wadok e piny Hungary mondo wadhi wanyis osiepewa, wedewa, kod jomamoko gik ma ne wasepuonjore e Muma. Waseyudo thuolo makende ahinya mar puonjo ji mang’eny weche manie Muma. Ji mokalo 70 kuomgi oseriwore kodwa e tiyo ne Jehova, to mano oriwo nyaka minwa bende.

Ne alemo kuom higni 17 mondo ayud dwoko mag penjo ma ne chanda. Sani koro higni 39 osekalo nyaka ne achak puonjora to pod alemo, kendo sani e ma anyalo wacho ni, “Erokamano Wuonwa manie polo, kuom dwoko weche ma ne akwayo e lamo ka pod atin.”