Nuba soo ri jñanrra texe kʼo mama ne pajina

¿KJO GO DYȺTRʼȺYO?

In tsʼijñi nu mixi

In tsʼijñi nu mixi

 Yo mixi pa̱trʼpa̱ji ke jo me na dyⱥtrjoji o xii. Søø ra tsjajiyo nu cuarta parte ma dya i̱ji̱, me xajaji. Me trjintsiji na joo nangeje me na joo ba trʼⱥtrʼⱥ o tsʼijñi.

 Mbeñegeyo: A nzijñi nu misi pɇsʼi 290 yo xiji papilas, nujyo chjenjui yo tsʼibʼidyi kʼꞹ mogꞹ ñe na mee nzakja yo i xokjoji. Nzi da papila na je̱ʼe̱ ngekʼua nrrajme ga nizhi o nzijñi a nee. Ma jøsʼꞹ, yo papila ni maa ga ngichʼi kja o xii ñe popjꞹ o tsʼinge.

Ja ga ñetsjɇ yo papila ko nu microscopio

 Texe yo paa in tsʼijñi dʼa mixi søø ra xichʼi 48 mililitros a nzijñi kja o xii ñe o tsʼinge. A nzijñi pɇsʼi yo xiji enzimas kʼꞹ søø ra kjuatꞹ yo sʼodʼꞹ. Ma ga trjeze nu tsʼijñi nujyo pjøsʼꞹ nu mixi ngekʼua dya ra zøø na paʼa, xo me na mubiyo nangeje nu mixi dya nrra søø ra jenzheje.

 Ma dʼa papila ra chøtrʼꞹ kʼo tsꞹnxkꞹ, mazi ra ngintrjo kja o xii. Nujyo kjapꞹ ra ngꞹtrʼꞹ na zɇzhi ngekʼua ra søø ra xꞹkꞹ yo tsꞹnxꞹ. Añꞹnꞹ yo papila xo søø ra mbøsʼꞹ ra zøø na joo nu mixi. Yo investigador o xⱥkⱥji nʼaja kʼꞹ rgi dyɇbʼeji ja ga kjaa a nzijñi nu mixi. Nujnu rgi dyɇsʼeji o ñiste, na to̱rꞹ, ñe nrrajme søø ra nrrintsʼiji ñe ra xꞹkꞹ yo tsꞹnxkꞹ. Yo científico mbeñeji ke a nzijñi nu mixi søø ra mbøsʼꞹji ngekʼua ra dyⱥtrʼⱥji kʼꞹ rgi jokꞹji kʼo ya me cha̱trʼa. Xo ra mbøsʼꞹji ra ngosʼꞹji crema o ñʼechje kja o ngeʼe kʼꞹ ka̱sʼa o xii.

 ¿Pje gi mbeñe? ¿O nzijñi nu mixi bi ñe̱je̱ kja nu evolución o kjo go dyⱥtrʼⱥyo?