Uzye Leza Wakwata Mazina Yanga?

LIZYINI

Vino Baibo yalandapo

Leza wakwata sile izina lyonga. Mu Ciyebulai likalembwa vii יהוה nupya mu Cimambwe-Lungu namo yakalemba ukuti “Yeova.” a Ukupitila muli kasema wakwe Ezaya, Leza walanzile ukuti: “Nene indi Yeova, lilyo lili zina lyane.” (Ezaya 42:8) Izina lii likazanwa mu vyalembwa vya mpiti ivikalanda pali Baibo imiku 7,000 ukucila pi izwi lyakuti Leza nanti mazina ya antu yauze. b

Uzye kwaya mazina na yauze yakwe Yeova?

Nanti i cakuti Baibo ikalanda sile pi zina lyakwe Leza lyonga, ikaomvya na mazina ya mucinzi aingi na akumulondolola vino waya. Utantiko wa mazina yayo amucinzi na akumulondolola vino waya uli apisika ukulangilila vino cila zina likalanga imiyele ino Yeova wakwata na vino waya.

Izina Lya Mucinzi	Mwakuzana Ivyeo	Upiliulo
Allah	(Musi)	Lyafuma uku Cialabu, Izwi lyakuti “Allah” asi izina lya muntu lelo izina lya mucinzi ilikapiliula ukuti “Leza.” Amabaibo ya mu Cialabu nu mu ndimi zyuze yakaomvya izina lyakuti “Allah” ukulozya kuli “Leza.”
Wa Maka Yonsi	Utandiko 17:1	Wakwatisya amaka. Izwi lya mu Ciyebulai ilyakuti ʼEl Shad·daiʹ, kuli kuti “Wa Maka Yonsi,” likazanwa muli Baibo imiku 7.
Alufa na Omega	Umbwilo 1:8; 21:6; 22:13	“U wa kutandika nupya uwa kusyalikizyako” cikupiliula ukuti kutaali Leza muze Uwa Maka Yonsi ukuluta pali Yeova nupya kutaya aliwensi alaya pa cisila cakwe. (Ezaya 43:10) Alufa na omega ali vilembo vya kutandikilako ni vya kusyalikizyako mu utandiko wa vilembo vya mu Cigiliki.
Uwaliko ku Katalili	Danieli 7:9, 13, 22	Atakwata intandikilo, waliko amanda pe lino kutatala kwaya aliwensi nanti icili consi.—Masamu 90:2.
Kaumba	Ezaya 40:28.	Aliwe walenzile ukuti ivintu vyonsi viyeko.
Isi	Mateo 6:9	Kapeela wa umi.
Leza	Utandiko 1:1	Izina ilikaomviwa ku kupepa, nupya Ilyamanyikwa sana. Izwi lya Ciyebulai lyakuti ʼElo·himʹ likalozya uku vintu ivingi, likalanga ukuti Yeova wakwatisya amaka, wacindama nanti umusambazi.
Leza uwaluta ya leza yonsi	Malango 10:17	Leza u wapapelapela ukuluta “utuluwi” utwasile sile tuno yamwi yakapepa.—Ezaya 2:8.
Kasambilizya Mukalamba	Ezaya 30:20, 21	Akatusambilizya ivyakuti vituzipile nupya akatutungulula ningo.—Ezaya 48:17, 18.
Kaumba wa Vintu Vyonsi	Masamu 149:2	Aliwe walenzile ukuti ivintu vyonsi viyeko.—Umbwilo 4:11.
Leza wa Nsansa	1 Timoti 1:11	Wamanyikwa ukuti waya nu luzango nupya uwa nsansa.—Masamu 104:31.
Kuvwa wa mapepo	Masamu 65:2	Wene akauvwa mapepo yonsi yano yakapepwa na antu ya utailo.
Naya Vino Naya	Kufuma 3:14, Amazwi Yakwe Leza	Akaya ukulingana na vino akulonda pa kufikilizya ukulonda kwakwe. Mu Mabaibo yamwi yasenula ukuti “Ndaya vyonsi vino natemwa” nanti “Ndaya Vyonsi Vino Nasoolola Ukuya.” (The Emphasised Bible, by J. B. Rotherham; New World Translation) Mazwi yaa yakatwazwa ukulondolola vino izina lyakuti Yeova likapiliula ilyaya umu cikomo icalondelelapo.—Kufuma 3:15.
Uwa uzuwa	Kufuma 34:14, King James Version	Asilonda ukucimvyanya na aliwensi. Izwi lii lyasenulwa nu kuti “asilonda ukulwisyana na aliwensi” nu kuti “wene akalonda ukupepwa sile wenga.”—God’s Word Bible; New World Translation.
Kateeka wa nko zyonsi	Umbwilo 15:3	Ukateeka wakwe utakwata intandikilo nanti impela.
Umwene	Masamu 135:5	Umwineco nanti musambazi; Mu Ciyebulai a ʼA·dhohnʹ na ʼAdho·nimʹ.
Umwene wa Maumba	Ezaya 1:9, King James Version; Loma 9:29, Upangano Upya	Musika wa vita vya maka ivya yangeli. Izina lya mucinzi ilyakuti “Umwene wa Maumba” lingasenulwa nu kuti “Yeova uwa maka yonsi.”—Loma 9:29, Amazwi Yakwe Leza.
Wapapelapela	Masamu 47:2	Wakwata icifulo ca papelapela.
Wa Muzilo Kuluta	Mapinda 9:10	Wene uwa muzilo (imiyele yakwe iya usaka nupya isanguluke) ukuluta aliwensi.
Nakamata	Ezaya 64:8	Wakwata amaka pa antu cila wenga na wenga na pa nko, wakwe vivi kwene vino nakamata wakwata amaka api ivu.—Loma 9:20, 21.
Katuula	Ezaya 41:14; King James Version	Akapususya nanti ukukala antu ukufuma ukwi ifyo ni mfwa ukupitila umu mpolelwa yakwe Yesu Klistu.—Yoane 3:16.
Ciliwe	Masamu 18:2, 46	Umwakuwa umu cingililwe nupya ali ufyusi.
Kapususya	Ezaya 45:21	Akakulula antu uku mazanzo nu ku ononesi.
Kacema	Masamu 23:1	Akasakamala ya kapepa yakwe.
Kateeka Uwa Maka Yonsi	Utandiko 15:2	Wakwatisya amaka pa vintu vyonsi; mu Ciyebulai yakati ʼAdho·naiʹ.

Incende zya mazina umu Malembelo ya Ciyebulai

Yamwi inika mazina ya ncende muli Baibo ukwikako sile ni zina lyakwe Leza, nomba yaa asi mazina yakwe Leza.

Izina lya ncende	Mwakuzana Ivyeo	Upiliulo
Yeova-yaile	Utandiko 22:13, 14	“Kapeela a Yeova.”
Yeova-nisi	Kufuma 17:15	“Yeova Ali Kwakutukila.” Yeova a Leza uwaiteyanya ukuti antu yautukilako pakuti yacingililwe nu kwazwiwa.—Kufuma 17:13-16.
Yeova-syalomu	Yakapingula 6:23, 24	“Yeova Uli Mutende Kwene.”
Yeova-syama	Ezekelo 48:35, fotunoti, New World Translation.	“Yeova Akuno Waya.”

Umulandu uno tulinzile ukumanyila izina lyakwe Leza nu kuliomvya

Leza alinzile ukuvwa ukuti izina lyakwe ilyakuti Yeova, lyacindama sana pano walikamo muli Baibo amaila aingi.—Malaki 1:11.
Umwana wakwe Leza, Yesu, walanzile pa ucindami wi zina lyakwe Leza pa miku iingi. Wapefile kuli Yeova ukuti: “Izina lyako licindikwe.”—Mateo 6:9; Yoane 17:6.
Antu akamanya izina lyakwe Leza nu kutandika ukuliomvya yakacita icintu cakutandikilako ica kuyazwa ukuya ya cuza yakwe Yeova. (Masamu 9:10; Malaki 3:16) Ucuza wa musango uu ukalenga yaipakizye mapaalo yakwe Leza akuti: “Nemo namatulanyanga yao antemwa, nu kutaasya yayo amanya.”—Masamu 91:14.
Baibo ikati: “Nanti angala vintu vingi mwi yulu na pano pansi vikaamwa ukuti, “ya leza,” nga nu kuti, “ya mwene.” (1 Kolinto 8:5, 6) Lelo ikalangilila ukuti kwaya sile Leza wa cumi wenga wino izina lyakwe a Yeova.—Masamu 83:18.

a Asambilila sana ivya Ciyebulai yatemwa ukuomvya izina lyakuti “Yawe.”

b Izina lyakwe Leza ilicindame likalembwa umukwipimpazya ukuti “Jah” nupya likazanwa muli Baibo imiku mupipi na 50, ukwikako sile nu mwi izwi lyakuti “Hallelujah,” nanti “Aleluya,” ilikapiliula ukuti “Lumbanyini Jah.”—Umbwilo 19:1; Upangano Upya.