Skip to content

Uzye ya Nte Yakwe Yeova Yakalola Uli Masambililo?

Uzye ya Nte Yakwe Yeova Yakalola Uli Masambililo?

 Tukalola masambililo kulingana ni visinte vya masunde aya muli Baibo. Cila Nte akaomvya kampingu wakwe uwasambiliziwa na Baibo pa kumanya vino angaomvya visinte vyakwe Leza ivili wakwe vii ivyalondelelapo. a

 Masambililo yacindama

 Masambililo yakaavwa muntu kuya na “mano nu kucenjela,” imiyele ino Baibo ikalandapo sana. (Mapinda 2:​10, 11; 3:​21, 22) Nupya Yesu wanenyile alondezi yakwe ukuti yasambilizya pali vino wayanenyile. (Mateo 28:19, 20) Acino tukakomelezya nu kwavwa amu cilongano ukukwata masambililo asuma b, kumwi sile nu kumanya kuwelenga, kulemba ni vya kulanzyanya, alino sile nu kumanyako pa mipepele yuze ni ntambi—1 Kolinto 9:​20-​22; 1 Timoti 4:​13.

 Uteeko nao kwene walola ukuti masambililo yacindama nupya ilingi ukalonda acance ukusambilila masambililo aku pulaimale nu ku sekondali. Tukalondela masunde yayo kulingana na mazwi aakati: “Muntu wensi alinzile kuyela maka yakwe ya kateeka,” nanti mauteeko. (Loma 13:1) Cuze i cakuti tukakomelezya ana itu ukulaikisya mano ku sukulu nu kulaombesya pano yangapezya c, asi kuya akasu foo. Wakwe vino Izwi lyakwe Leza likalanda: “Mulimo onsi uno mukuomba, ombini ni myenzo inu yonsi, kwati limwi mukuombela Mwene asi kuombela umuntu.”​—Kolose 3:​23.

 Masambililo yakatwavwa pakuti twasakamala indupwa zitu. Kulingana na vino Baibo ikalanda, “ndi cakuti umwi asyasakamala akazi kakwe, maka maka amu ng’anda yakwe, ala wene wakana utailo nupya umwipisye kuluta wiyo atataila.” (1 Timoti 5:8) Masambililo ya kumwili yangalenga twaomba mulimo uno Leza watupeela wa kusakamala indupwa zitu. Wakwe vino ibuku limwi likalanda (The World Book Encyclopedia), cikalamba cino masambililo yayelako “u kulenga antu kulaombesya mu wikazi . . . kuya wa yaomvi ya mu wikazi.” Muntu wino wasambilila sana nu kumanya milimo angasakamala ningo lupwa nupya akasintililwa kucila wino atasambilila kuomba milimo nupya aatakwata na masambililo angupale.​—Mapinda 22:29.

 Nupya avyazi yakasakamala lupwa kupitila mu kuyavwa vino yangizaikale ndi yakula; nupya masukulu ya uteeko aakalondekwa sana pakuti vivyo vicitike. (2 Kolinto 12:14) Tukakomelezya avyazi kutwala ana yao ku masukulu ya uteeko nanti icakuti yakaikala ku ncende kuno kutaya masukulu ya wila, kuno citangupala kuzana masukulu nanti kuno insita zimwi ukucita vivyo kukapusana ni ntambi zya ku ncende iyo. d Nupya tukaavwa avyazi pali vino yangatungilila ana kulozya ku masambililo. e

 Tufwile kumanyikisya ningo ivyaya mu masambililo

 Tukasoolola ningo masambililo yano tungayako. Baibo ikalanda ukuti: “Umuntu iciwelewele wene akataila muli vyonsi kwene, lelo uwa mano wene akawaka imipitile yakwe.” (Mapinda 14:15) Tukalondela icisinte ci sunde lii ukupitila mu kwelenganyapo ningo pa masambililo alundweko yano tungasoolola alino ni mpiya izingalondekwa kulipila kumwi nu ucindami wa masambililo yayo. Wakwe, masambililo yaku koleji ilingi yaya ningo pano yasisenda sana insita.

 Masambililo yakwe Leza yacindama sana ukuluta masambililo ya kumwili. Masambililo yakwe Leza aya muli Baibo yataya wa masambililo ya kumwili pano yene yakalenga umuntu ukumanya Leza nu kuya nu umi. (Yoane 17:3) Nupya yakasambilizya umuntu ukuya ni miyele isuma, kuli kuti ukumanya ‘ivintu ivisuma, ivilungame, ivya mpomvu nu kumanya ivyakucita.’ (Mapinda 2:9) Mutumwa Paulo wasambilile masambililo yano ndakai tungati masambililo ya ku yuniveziti, lelo wamanyile ukuti “kusi cintu cingaya nu muzano kuluta kumanya Klistu Yesu Mwene.” (Filipi 3:8; Milimo 22:3) Na ndakai kwene, ya Nte Yakwe Yeova aingi yasambilila sana masambililo ya kumwili, lelo yamanya ukuti masambililo yakweLeza yacindama sana. f

Masambililo yakwe Leza yakasambilizya pa miyele isuma

 Masambililo ya papela yakaonona imiyele na ukapepa wa muntu

 Ipinda ilyaya muli Baibo likati: “Umuntu wa mano akacevya uzanzo ungamuzana nu kuutuka autuka.” (Mapinda 22:3) Ya Nte Yakwe Yeova yamanya ukuti mu mayuniveziti yamwi nu mu ncende zyuze umukacitikila masambililo ya papela mwaya uzanzo ungonona imiyele na ukapepa wa muntu. Ali mulandu uno ya Nte Yakwe Yeova aingi yasiya nanti kutwala ana yao ku masukulu yayo. Yamanya ukuti mu vifulo vino yakasambilizya masambililo ya papela mwaya sana ukutungilila masambililo ya ufi, wakwe yaa:

  •   Ufi: Impiya zikaleta insansa nupya zikacingilila

     Aingi yakati masambililo ya papela yakalenga muntu ukukwata incito ya kufola impiya izingi, acino aingi yakaila ku yuniveziti pakuti yace yafola impiya izingi. Yamwi yakataila ukuti impiya zilalenga yaye ni nsansa nupya zilayacingilila, lelo Baibo ikalanda ukuti kwelenganya kuko kusi kwa cumi. (Kasambilizya 5:​10) Ni cacindama sana i cakuti, Baibo ikasambilizya ukuti “kutemwa impiya ili ntulo ya misango yonsi ya viipe” nupya ilingi kukalenga umwi ukuponzya utailo. (1 Timoti 6:​10) Ya Nte Yakwe Yeova yakaombesya sana ukutaluka kwi itunko lya “kusombwa nu ukama.”​—Mateo 13:22.

  •   Ufi: Umuntu afwile ukulumbuka nanti kukwata cifulo pa mulandu na masambililo ya papela

     Ya Nika Gilauri, yano yali a cilolo yakalamba ku Georgia, yalemvile pali vino aingi yakalola masambilio ya papela mu mpanga ya ku mwao ukuti: Ngi cakuti ukaikala mu Georgia “kupoka digili ku yuniveziti kwaya pali vino vikalondekwa. . . . [mpiti,] acance yano yataposile digili yalolwanga ukuti yazewanyanga indupwa zyao.” g Lelo Baibo ikatucelula ukuti tutalinzile ukulonda ukulumbuka muno nsi. Lino Yesu wali pano nsi wanenyile intunguluzi zya mapepo izyalondanga ukulumbuka ukuti: “Uzye mungantaila uli, mwe muno mukacindikana mweisikulu?” (Yoane 5:​44) Pa yuniveziti pakalenga umuntu ukuya ni cilumba icaya pa miyele ino Leza wapata.​—Mapinda 6:​16, 17; 1 Petulo 5:5.

  •   Ufi: Muntu wenga na wenga afwile ukuikila masunde pa visuma ni viipe

     Ya Nte Yakwe Yeova yakalondela masunde yakwe Leza akatunena pa visuma ni viipe. (Ezaya 5:​20) Lelo ukulingana ni cipande icali mu lupapulo lumwi (Journal of Alcohol and Drug Education), ya kasukulu yano yali pa yuniveziti yakapatikiziwa “ukupingula ukucita ivipusine na vino yamanya ukuti ali visuma nanti iviipe.” h Mazwi yayo yakulingana ni cisinte ci sunde ilikati: “Ya cuza aipe yakaonona miyele isuma.” (1 Kolinto 15:33) Pa yuniveziti paya sana imiyele ino Leza wapata ili wakwe, ucakolwa, kuomvya milembo ikavulunganya uwongo, uzelele, nupya imiyele ii yaseeka sana nupya ikakomeleziwa sana.—1 Kolinto 6:​9, 10; 2 Kolinto 7:1.

  •   Ufi: Masambililo ya papela ili nzila isuma yakutwala insi pa nkolelo

     Twamanya ukuti aingi yakalondelela masambililo ya papela asi pakuti yakwate ivyuma, kulumbuka nanti kuizanzya ukutazumiliziwa, lelo a pakuti yazifye mikalile yao ni nsi. Kulonda ukucita vivyo kutaipa, lelo ya Nte Yakwe Yeova yasoolola ukucita ivipusaneko. Wakwe Yesu, twataila ukuti Uwene wakwe Leza sile auno ulazifya insi. (Mateo 6:​9, 10) Lelo tusiikala sile nu kulalolela Uwene ukumala intazi izyaya mu nsi. Wakwe vino Yesu wacitanga, tukanenako yauze pi “landwe lisuma lya wene” mu nsi yonsi nu kwavwa antu aingi cila mwaka pakuti yasenuke nu kuya antu yasuma. i​—Mateo 24:14.

a Ya Nte acance acili yakaikala pa ng’anda yakauvwila avyazi yao kulozya ku masambililo cikulu sile yatakupusana na masunde yakwe Leza.​—Kolose 3:​20.

b Pakuti cico cicitike, twapulinta impapulo zyakwavwa antu kumanya kuwelenga nu kulemba kucila pali 11 milyoni, wakwe kabuku kakuti Lemasyini Mumanye Ukuwelenga nu Kulemba. Nupya tukatungulula masukulu ya kusambilila ukuwelenga nu kulemba kwaula kulipilisya mu nsi yonsi mu ndimi 120. Kufuma mu 2003 kufika mu 2017, twasambilizye antu 70,000 kumanya ukuwelenga nu kulemba.

c Lolini cipande icikuti “Uzye Mfwile Ukuta Isukulu?

d Tukomelezya avyazi ukutwala ana yao alumendo na akazyana ku sukulu. Lolini cipande icikuti “Uzye Umwanane Alinzile Ukuya ku Sukulu?” mu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Maaci 15, 2003.

f Lolini ciputulwa ca pa jw.org icikuti “Vino Yamanya Pali Vino Umi Watandike.”

g Practical Economics: Economic Transformation and Government Reform in Georgia 2004​—2012, ifwa 170.

h Volume 61, Na. 1, Epulelo 2017, ifwa 72.

i Lolini ciputulwa ca pa jw.org icikuti “Baibo Ikaavwa Antu Ukusenuka” pakuti mulole yamwi yano Izwi lyakwe Leza ni landwe lya Wene vyavwa ukusenuka..