Koom lisg yaa bõe?
Biiblã sẽn yete
Koom lisg yaa b sẽn na n bõr ned koom pʋgẽ zãnga. a Biiblã gomda neb wʋsg sẽn deeg koom lisg yelle. (Tʋʋma 2:41) Wala makre, a Zeezi. B lis-a-la Zʋrdẽ kʋɩlgẽ wã. (Matiye 3:13, 16) Yʋʋm a wãn poore, b lisa Etiyopi rao “koom zĩig” sẽn da pẽ sor ning zug b sẽn da kẽndã.—Tʋʋma 8:36-40.
A Zeezi yeelame t’a karen-biisã segd n deega lisgu. (Matiye 28:19, 20) Tẽn-tʋmd a Pɩɛɛr me wilga rẽ vẽenega.—1 Pɩyɛɛr 3:21.
Ad bũmb kẽer yell d sẽn na n gom sõs-kãngã pʋgẽ:
Reeg lisg ne Ba wã la Biigã la vʋʋsem sõngã yʋʋr rat n yeelame tɩ bõe?
Tags-kɛg neb kẽer sẽn tar lisg ning kiris-nebã sẽn segd n deegã wɛɛngẽ
Koom lisgã sẽn dat n yɛɛlga
Ned sã n deeg lisgu, a wilgda zãma wã taoor t’a teka yam n kos a yel-wẽna sugri, la t’a pʋlma Wẽnnaam t’a na n maana a raabã. Woto rat n yeelame t’a segd n saka Wẽnnaam ne a Zeezi bũmb fãa pʋgẽ wakat fãa. Neb nins sẽn deeg lisgã maanda Wẽnnaam raabã b vɩɩmã pʋgẽ sẽn na yɩl n wa paam vɩɩm sẽn kõn sa wã.
Koom lisgã makda toeeng ned vɩɩm pʋgẽ. Wãn to? Biiblã makda koom lisgã ne kũum mumbu. (Rom dãmbã 6:4; Kolos rãmbã 2:12) Sẽn deegd-a lisgã sẽn bõrd koomẽ wã makda a sẽn ki sã n yaa ne a sẽn da vɩ to-to pĩndã wɛɛngẽ. A sẽn yit koomẽ wã wilgdame t’a yaa kiris-ned sẽn dɩk a meng n kõ Wẽnnaam n sɩngd vɩ-paalga.
Biiblã wilgame tɩ b segd n lisa kom-peels bɩ?
Biiblã pʋgẽ b pa gomd kom-peels lisg yell ye.
Biiblã wilgdame tɩ ned sã n dat n deeg lisgu, a segd n maana bũmb kẽere. Wala makre, a segd n wʋma bũmb nins Biiblã sẽn yet tɩ tar yõod wʋsgã võor la a tũud rẽ. A segd n teka yam n kos sugri. A segd n pʋʋsa a Zeova n pʋlm-a t’a na n maana a raabã a vɩɩmã tõre. (Tʋʋma 2:38, 41; 8:12) Kom-peels pa tõe n maan bõn-kãensã ye.
Reeg lisg ne Ba wã la Biigã la vʋʋsem sõngã yʋʋr rat n yeelame tɩ bõe?
A Zeezi yeela a karen-biisã tɩ b ‘kẽng n tɩ sõng. . . nebã tɩ b yɩ a karen-biisi, n lis bãmb ne Ba wã la Biigã la vʋʋsem sõngã yʋʋre, la b zãms bãmb tɩ b tũ bũmb nins fãa a sẽn yeel bãmbã.’ (Matiye 28:19, 20) “Ne yʋʋrã” rat n yeelame tɩ sẽn deegd-a lisgã miime la a sakda Ba wã la Biigã zu-sobend la b naamã. Wilgdame me t’a mii Wẽnnaam sẽn tũnugd ne a vʋʋsem sõngã n maand bũmb ninga. Ad makre: Tẽn-tʋmd a Pɩɛɛr yeela rao sẽn da yaa põor hal a rogmẽ wã yaa: “Ne Nazarɛt rao a Zeezi Kirist yʋʋre, yik n kẽne!” (Tʋʋma 3:6) Vẽenega, a Pɩɛɛr ra mii a Zeezi tõogã n wilg tɩ yaa yẽ n sãoog raoã.
“Ba wã” yaa Wẽnnaam a Zeova. b A Zeova sẽn yaa Naandã, Vɩɩmã kõat la Wẽnnaam Sẽn-tõe-a-fãa wã, a zu-sobendã pa tar koak ye.—Sɩngre 17:1; Vẽnegre 4:11.
“Biigã” yaa a Zeezi Kirist. A kii tõnd yĩnga. (Zã 14:6; 20:31; Tʋʋma 4:8-12) Tõnd sã n pa mi la d nand tʋʋmd ning a Zeezi sẽn tar Wẽnnaam daabã ne ninsaalbã wɛɛngẽ wã, d pa tõe n paam fãagr ye.—Zã 14:6; 20:31; Tʋʋma 4:8-12.
“Vʋʋsem sõngã” yaa Wẽnnaam pãngã, bɩ pãng ning a sẽn tar n tʋmdẽ wã. c Wẽnnaam tũnuga ne vʋʋsem sõngã n naan bũmb toor-toore, n kõ vɩɩm, n taas a no-rɛɛsdbã ne neb a taab koeese, la a kõ-b pãng tɩ b tõog n maan a raabã. (Sɩngre 1:2; Zoob 33:4; Rom dãmbã 15:18, 19) Wẽnnaam leb n tũnuga ne a vʋʋsem sõngã n vẽeneg neb tɩ b gʋls a tagsa wã Biiblã pʋgẽ.—2 Pɩyɛɛr 1:21.
F sã n deeg lisg naoor wʋsgo, yaa yel-wẽnd bɩ?
Neb wʋsg toeemda tũudum. La b sã n da zoe n deega lisg b pĩnd tũudmã pʋgẽ? B sã n le reeg lisgu, yaa yel-wẽnd bɩ? Kẽer leokdame tɩ n-ye. Tõe tɩ yaa bũmb ning b sẽn yeel Efɛɛz rãmb 4:5 wã n kɩt tɩ b tagsd woto. Be b yeelame yaa: “Zu-soab a yembre, tẽeb a yembr la lisg a yembr n be.” La vɛrse-kãngã pa rat n yeel tɩ ned pa segd n le reeg lisg ye. Bõe yĩnga?
Sakã vɛrse-rãmb a taabã sẽn yetã. Efɛɛz rãmb sak a 4 vɛrse-rãmb a taabã wilgdame tɩ tẽn-tʋmd a Poll ra gomda kiris-nebã sẽn segd n tũu Wẽnnaam ne yam a yembre, tɩ b sẽn tẽed bũmb ninsã pa kɩɩsd taabã yelle. (Efɛɛz rãmbã 4:5, 1-3, 16) Yaa b sã n tũud Wẽnnaam yɛnga, b sẽn tẽed bũmb ninsã bɩ b sẽn wʋmd Biiblã to-to wã sã n yaa yembre, n paas b sẽn segd n maan bũmb nins n tõog n deeg lisgã sã n yaa yembre, la b tõe n tall yam a ye.
Tẽn-tʋmd a Poll sagla neb kẽer sẽn da zoe n deeg lisg tɩ b le reeg lisgu. Yaa b sẽn da pa wʋm a Zeezi sẽn zãms nebã bũmb ninsã võor sõma wã yĩnga.—Tʋʋma 19:1-5.
Lisgã sẽn segd n tik bũmb ningã. Sẽn na yɩl tɩ d lisgã ta Wẽnnaam yam, d segd n paama bãngr hakɩɩk sɩdã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã zugu. (1 Tɩmote 2:3, 4) Ned sã n deeg lisg tũudum sẽn zãmsd nebã bũmb kẽer sẽn kɩɩsd Biiblã sẽn yetã pʋgẽ, a lisgã pa tat Wẽnnaam yam ye. (Zã 4:23, 24) A soabã tõe n tagsdame t’a maana sẽn segde, la a lisgã pa “zems ne bãngr hakɩɩkã ye.” (Rom dãmbã 10:2) Sẽn na yɩl n ta Wẽnnaam yam, a segd n bãngã sɩdã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã, n tũ a sẽn bãngã la a rɩk a meng n kõ Wẽnnaam n le reeg lisg yɛɛsa. A sã n maan woto, a sẽn lebg n deeg lisgã pa yel-wẽnd ye. A pʋd n maana sẽn segde.
Lisg a taab b sẽn gomd b yell Biiblã pʋgẽ
Biiblã gomda lisg a taab yelle. B võorã yaa toor ne koom lisgã Kirist karen-biisã sẽn deegdã. D ges makr a wãna.
A Zãmbatiis lisgã. d Zʋɩf rãmbã la neb nins sẽn da tuub n sak zʋɩf rãmbã tũudmã kẽngame t’a Zã lis-ba n na n wilg tɩ b teka yam n kos b yel-wẽna sugri. Yaa yel-wẽn nins b sẽn maan n kɩɩs a Moyiiz tõogã, rat n yeel tɩ tõog ning Wẽnnaam sẽn tũnug ne a Moyiiz n kõ Israyɛll nebã. A Zã lisgã sõnga nebã tɩ b segl b mense, sẽn na yɩl n sak n deeg tɩ Nazarɛt rao a Zeezi la Mesi wã.—Luk 1:13-17; 3:2, 3; Tʋʋma 19:4.
A Zeezi meng lisgã. A Zã sẽn lis a Zeezi wã võor yaa toor fasɩ ne lisg a taabã. A Zeezi ra yaa ned sẽn zems zãnga. A zɩ n maan yel-wẽnd ye. (1 Pɩyɛɛr 2:21, 22) Dẽnd a lisgã ra pa wilgd t’a teka yam n kot sugr bɩ a kota “Wẽnnaam sũur-kaset sẽn yaa sõma” ye. (1 Pɩyɛɛr 3:21) Yaa sẽn na n wilg t’a segl n saame, n na n tʋm tʋʋmd ning Mesi ning Wẽnnaam sẽn da togs t’a watame wã sẽn segd n tʋma, wa sẽn zems Wẽnnaam daabã. Woto ra baoodame t’a ki tõnd yĩnga.—Ebre-rãmbã 10:7-10.
Lisg vʋʋsem sõng pʋgẽ wã. A Zãmbatiis ne a Zeezi Kirist fãa goma lisg vʋʋsem sõng pʋgẽ yelle. (Matiye 3:11; Luk 3:16; Tʋʋma 1:1-5) Lis-kãng yaa toor ne reeg lisg ne vʋʋsem sõngã yʋʋre. (Matiye 28:19) Bõe yĩnga?
A Zeezi karen-biis nins sẽn paam lisg vʋʋsem sõngã pʋgẽ wã sõor pa waoog ye. Nin-kãensã paama vʋʋsem sõngã zaeebo, bala b na n tɩ naaga a Zeezi saasẽ n lebg rĩm-dãmb la maan-kʋʋdb n dɩ naam tẽngã zugu. e (1 Pɩyɛɛr 1:3, 4; Vẽnegre 5:9, 10) B na n dɩɩ naam a Zeezi karen-biis milyõ-rãmb sẽn saagd n na n wa vɩɩmd wakat sẽn kõn sa tẽngã sẽn na n lebg arzãnã sasa zugu.—Matiye 5:5; Luk 23:43.
Lis Kirist Zeezi pʋgẽ la a kũumã pʋgẽ wã. Neb nins sẽn paam lisg vʋʋsem sõng pʋgẽ wã “lisa Kirist Zeezi pʋgẽ” me. (Rom dãmbã 6:3) Yaa a Zeezi karen-biis nins sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeeb n na n tɩ rɩ naam ne-a saasẽ wã n paamd lis-kãngã. B sẽn lisd Kirist Zeezi pʋgẽ wã, b lebgda a neb nins sẽn paam vʋʋsem sõngã tigingã neba. Yẽ n yaa yĩngã Zugu, t’a karen-biisã yaa yĩngã willa.—1 Korẽnt rãmbã 12:12, 13, 27; Kolos rãmbã 1:18.
Kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõngã zaeebã “lisa a [Zeezi] kũumã pʋgẽ me.” (Rom dãmbã 6:3, 4) B rɩkda a Zeezi togs-n-taar n lʋɩɩsd Wẽnnaam raabã maaneg taoor b vɩɩmã pʋgẽ, n pa baood n na n maan sẽn noom-b ye. B miime tɩ wa a Zeezi, bãmb me pa na n vɩɩmd wakat sẽn kõn sa tẽngã zug ye. Lis-kãng sẽn pa lisg sɩd-sɩdã sata sasa ning b sẽn wat n ki n vʋʋg n kẽng saasẽ n lebg malɛgsã.—Rom dãmbã 6:5; 1 Korẽnt rãmbã 15:42-44.
Lisg bugum pʋgẽ wã. A Zãmbatiis yeela a kɛlgdbã yaa: “A [Zeezi] na n lisa yãmb ne vʋʋsem sõngo, la ne bugum. A zãada a kaorg sẽn tar n yelgdẽ a nugẽ. A na n pɩɩsa a zɛɛgã zãnga, n wʋk koodã n sui baoorẽ wã, la a yõog wudgã ne bugum sẽn pa tõe n kiisi.” (Matiye 3:11, 12) Gũus-y n ges-y tɩ lisg vʋʋsem sõngã pʋgẽ wã ne lisg bugum pʋgẽ wã pa yembr ye. A Zã goamã rat n yeelame tɩ bõe?
Koodã makda neb nins sẽn na n kelg a Zeezi la b sak-a wã. Nin-kãensã tõe n paama lisg vʋʋsem sõngã pʋgẽ. Wudgã makda neb nins sẽn pa na n kelg a Zeezi wã. B na n paama lisg bugum pʋgẽ, rat n yeel tɩ b na n sãam-b-la wakat fãa yĩnga.—Matiye 3:7-12; Luk 3:16, 17.
a Sebr a yembr (Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words) yeelame tɩ Gɛrk gom-bil ning b sẽn lebg tɩ “koom lisgã” rat n yeelame tɩ kẽ koomã pʋgẽ, tɩ b bõr-f koomẽ wã la b yiis-fo.
b Zeova yaa Wẽnnaam yʋ-peellã. (Yɩɩn-sõamyã 83:18) Ges-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa “A Zeova yaa ãnda?”
c Ges-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa “Vʋʋsem sõngã yaa bõe?”
d Ges-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa “Qui était Jean le Baptiseur ?”
e Ges-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa “Ãnd dãmb n dabd saasẽ?”
f Biiblã pʋta gom-bil ning sẽn yaa “lisgã” n gomd b sẽn pɛgsd bũmb kẽer to-to tũudmã wɛɛngẽ wã yelle. Wala makre, b sẽn waasd teedã ne koomã. (Mark 7:4; Ebre-rãmbã 9:10) La yaa vẽeneg tɩ rẽ yaa toor fasɩ ne a Zeezi la a karen-biisã lisgu.