1. Ko e heigoa e liogi talahaua ka kumikumi mogonei ki ai?

KUA mahani e tau miliona tagata he lalolagi katoa mo e liogi ne fakahigoa he tokologa ko e Ha Mautolu a Matua, po ke Liogi he Iki. Kua hagaao ua e tau talahauaga ia ke he liogi talahaua ne foaki mai ni e ia ko Iesu Keriso ke fifitaki ki ai. Kua hokulo e kakano he liogi nei, ti ko e fakatutala ke he tolu e ole fakamua ka lagomatai a tautolu ke ako atu foki e tau mena ne fakaako mooli he Tohi Tapu.

2. Ko e heigoa e tau mena tolu ne fakaako e Iesu ke he tau tutaki haana ke liogi ki ai?

² He kamataaga he liogi fakatai nei, ne fakaako e Iesu e tau tagata fanogonogo haana: “Hanai, kia liogi pehe a mutolu, Ha mautolu a Matua na e, ha ha he lagi, kia tapu hau a higoa. Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” (Mataio 6:9-13) Ko e heigoa e alito he tau ole nei ne tolu?

3. Ko e heigoa kua lata ke iloa e tautolu hagaao ke he Kautu he Atua?

³ Kua fitā he ako e tautolu e higoa he Atua, ko Iehova. Ti kua fakatutala foki a tautolu ke he finagalo he Atua—ko e tau mena ne taute mo e tau mena ka taute e ia ma e tau tagata. Ka e, ko e heigoa ne hagaao a Iesu ki ai he magaaho ne talamai e ia ki a tautolu ke liogi: “Kia hoko mai hau a kautu”? Ko e heigoa e Kautu he Atua? Ti to fakatapu fēfē e higoa  he Atua ka hoko mai ai? Mo e matutaki fēfē e hoko mai he Kautu ke he taute he finagalo he Atua?

4. Ko e heigoa e Kautu he Atua, ti ko hai e Patuiki i ai?

⁴ Ko e Kautu he Atua ko e fakatufono ne fakatū e Iehova ko e Atua mo e Patuiki ne fifili ni e Ia. Ko hai e Patuiki he Kautu he Atua? Ko Iesu Keriso. Kua mua atu a Iesu ko e Patuiki ke he tau tagata pule oti kana ti kua ui “ko e Patuiki he tau patuiki, mo e Iki he tau iki.” (1 Timoteo 6:15) Kua ha ha ia Iesu e malolō ke taute e mena kua mua e mitaki ke he ha tagata kua pule, ti pihia ki a ia ne mua atu ia lautolu oti.

5. To pule mai i fe e Kautu he Atua, mo e ke he heigoa?

⁵ To pule mai i fe e Kautu he Atua? Na nofo i fe a Iesu? To manatu e koe ko e mena fakaako e koe kua kelipopo a ia i luga he akau fakakikiveka, mole ti fakaliu tu mai a ia. Nakai leva he mole, ne haele hake a ia ke he lagi. (Gahua 2:33) Ti ko e matakavi haia ne toka ai e Kautu he Atua—i luga he lagi. Kakano ia ne ui ai he Tohi Tapu ko e “kautu ha ha he lagi.” (2 Timoteo 4:18) Pete kua ha ha e Kautu he Atua i luga he lagi, to pule mai ai ke he lalolagi.—Totou Fakakiteaga 11:15.

6, 7. Ko e heigoa ne taute a Iesu ko e Patuiki ne mua e mitaki?

⁶ Ko e heigoa ne taute a Iesu mo Patuiki ne mua e mitaki? Taha kakano, to nakai mate a ia. He fakatatai a Iesu ke he tau patuiki tagata, ne ui he Tohi Tapu “ko ia hokoia ne toka ai e moui tukulagi, kua haele ke he maama.” (1 Timoteo 6:16) Kakano e mena nei, ko e tau mena aoga oti kana ka taute e Iesu to tumau tukulagi. Mo e to taute e ia e tau mena lalahi mo e mitaki.

⁷ Kia mailoga e perofetaaga nei he Tohi Tapu hagaao ki a Iesu: “To haele mau ia ia e [a]gaga a Iehova; ko e [a]gaga he iloilo mo e pulotu; ko e [a]gaga he fifiliaga mo e malolo; ko e [a]gaga he maama mo e matakutaku kia Iehova. To fiafia foki a ia ke he matakutaku kia Iehova; nakai fakafili ai e ia ke lata mo e kitekite atu he hana tau fofoga; to nakai akonaki  foki e ia ke lata mo e logona he hana tau teliga. Ka to fakafili ai e ia mo e tututonu e tau tagata lolelo[l]e, to akonaki foki e ia mo e tonu ha ko e tau tagata matematekelea ha ha he lalolagi.” (Isaia 11:2-4) Kua fakakite he tau kupu ia to eke a Iesu mo Patuiki tututonu mo e fakaalofa hofihofi noa ke he tau tagata he lalolagi. To manako nakai a koe ke he tagata ne pule pihia?

8. Ko hai ka pule mo Iesu?

⁸ Taha fakamooliaga foki a nei hagaao ke he Kautu he Atua: To nakai pule tokotaha a Iesu. To ha ha mo ia e tau ekegahua. Ke fakatai, ne tala age e aposetolo ko Paulo ki a Timoteo: “Kaeke kua fakauka a tautolu, ti eke foki a tautolu mo tau patuiki fakalataha mo ia.” (2 Timoteo 2:12) Ē, ko Paulo, Timoteo, mo lautolu foki ne tua fakamooli ne fifili he Atua to pule fakalataha mo Iesu he Kautu i luga he lagi. Ti tokofiha ka moua e monuina ia?

9. Tokofiha ka pule mo Iesu, mo e magaaho fe ne kamata e Atua ke fifili a lautolu?

⁹ Tuga ne fakakite mai he Veveheaga 7 he tohi nei, ne tuku age ke he aposetolo ko Ioane e fakakiteaga ne kitia ai e ia “e Punua mamoe [Iesu Keriso] ke he mouga ko Siona [ko e tuaga fakapatuiki hana i luga he lagi], kua fakalataha foki mo ia e tau tagata ne teau e afe ti fagofulu ma fa e afe, kua tohi e higoa he hana Matua ke he tau matale ha lautolu.” Ko hai a lautolu ia ne 144,000? Ne talamai e Ioane: “Ko lautolu ia kua mumui atu ke he Punua mamoe ke he tau mena oti kua fano a ia ki ai; ko lautolu ia ne fakafua mai he tau tagata, ko e tau fua uluaki ma e Atua mo e Punua mamoe.” (Fakakiteaga 14:1, 4) Ē, ko e tau tutaki tua fakamooli ha Iesu Keriso a lautolu ne fifili pauaki ke pule mo ia i luga he lagi. He mole e fakatū hake mai he mate ke he moui i luga he lagi, ‘kua pule foki a lautolu mo tau patuiki ke he lalolagi’ fakalataha mo Iesu. (Fakakiteaga 5:10) Tali mai he vahā he tau aposetolo, hane fifili he Atua e tau Kerisiano tua fakamooli ke fakakatoatoa e numera 144,000.

10. Ko e ha ko e fakaholoaga fakaalofa a ia ma Iesu mo e 144,000 ke pule ke he tau tagata?

 ¹⁰ Ke taute e fakaholoaga ma Iesu mo e 144,000 ke pule ke he tau tagata, ko e fakaalofa mooli. Ma e taha mena, kua maama e Iesu e puhala moui he tagata mo e ke matematekelea. Ne pehē a Paulo hagaao ki a Iesu: “Kua nakai ha ia tautolu e ekepoa ne mua kua nakai maeke ke mamahi fakaalofa fakalataha mo tautolu ke he tau mena kua lolelole ai a tautolu, ka kua kamatamata a ia ke he tau mena oti kana tuga a tautolu, ka e nakai fai hala a ia.” (Heperu 4:15; 5:8) Ko e tau ekegahua foki haana kua matematekelea mo e fakauka ko e tau tagata. Lafi ki ai, kua taufetului a lautolu ke he nakai mitaki katoatoa mo e fahia ke he tau vahega gagao kehekehe. Ti mooli ni, to maama e lautolu e tau lekua ne fehagai mo e tau tagata!

11. Ko e ha ne talahau e Iesu kua lata e tau tutaki haana ke liogi ma e finagalo he Atua ke taute i luga he lagi?

¹¹ He magaaho ne talahau e Iesu kua lata e tau tutaki haana ke liogi ke hoko mai e Kautu he Atua, ne talahau foki e ia kua lata ia lautolu ke liogi ma e finagalo he Atua ke ‘eke ke he lalolagi tuga ne eke ke he lagi.’ Ko e Atua ha he lagi a ia, ti kua taute tumau he tau agelu tua fakamooli e finagalo haana i luga he lagi. Ka e, he ako e tautolu he Veveheaga 3 he tohi nei, ne nakai liu e agelu kelea ke taute e finagalo he Atua mo e fakaohooho a Atamu mo Eva ke hala. He Veveheaga 10, to ako atu foki a tautolu ke he tau mena ne fakaako he Tohi Tapu hagaao ke he agelu kelea ia, ne iloa e tautolu ko Satani ko e Tiapolo. Ko Satani mo e tau mena moui fakaagaaga ne fifili ke mumui ki a ia—ne ui ko e tau temoni—kua fakaatā ke fai magaaho ke nonofo i luga he lagi. Ti kua nakai taute oti e lautolu i luga he lagi e finagalo he Atua. Ka e to hiki e tuaga ia ka kamata e Kautu he Atua ke pule. Ko e Patuiki foou, ko Iesu Keriso, to tau atu ki a Satani.—Totou Fakakiteaga 12:7-9.

12. Ko e heigoa e ua he tau mena tutupu aoga ne fakakite he Fakakiteaga 12:10?

 ¹² Ne fakakite mai he tau kupu fakaperofeta e mena ka tupu: “Ne logona foki e au e leo lahi ke he lagi, kua pehe, Kua hoko mai tuai ainei e fakamouiaga, mo e malolo, mo e kautu he Atua ha tautolu, mo e pule he hana Keriso; ha kua liti ki lalo a ia [Satani] ne hokotaki e tau matakainaga ha tautolu, ko ia ne hokotaki a lautolu ki mua he Atua ha tautolu ke he aho mo e po.” (Fakakiteaga 12:10) Kitia nakai e koe ua e mena tutupu aoga lahi ne fakakite he kupu Tohi Tapu ia? Fakamua, ne kamata e pule he Kautu he Atua i lalo ha Iesu Keriso. Uaaki, ne liti hifo a Satani mai he lagi ke he lalolagi.

13. Ko e heigoa ne fua mai he liti hifo a Satani mai he lagi?

¹³ Ko e heigoa ne fua mai ha ko e tau mena ua ia ne tutupu? Hagaao ke he mena ne tupu he lagi, ne totou e tautolu: “Ko e mena ia kia fiafia ai a koe ko e lagi, mo mutolu kua nonofo ai.” (Fakakiteaga 12:12) Ē, kua fiafia e tau agelu tua fakamooli, ha kua nakai ha i ai a Satani mo e haana tau temoni, ti ko lautolu i luga he lagi kua tua fakamooli oti ki a Iehova ko e Atua. Kua ha ha i ai e mafola mo e milino katoatoa. Kua taute ai e finagalo he Atua i luga he lagi.

14. Ko e heigoa ne tupu ha kua liti hifo a Satani ke he lalolagi?

¹⁴ Ka e kua mogoia e lalolagi? Ne talahau he Tohi Tapu: “Oi fakaalofa kia mutolu kua nonofo ke he fonua mo e tahi, ha kua hifo kia mutolu e tiapolo kua ita lahi, ha kua iloa e ia kua tote hana vaha.” (Fakakiteaga 12:12) Ati ita ai a Satani he liti hifo mai he lagi mo e tote ni e magaaho ne toe. He ita a ia, ne fakatupu e ia e fakaatukehe, po ke “oi,” ke he lalolagi. To fakaako atu foki a tautolu hagaao ke he “oi” ia he veveheaga ka mui mai. He manatu e mena ia, liga hūhū a tautolu, Maeke fēfē he Kautu ke fakamooli e finagalo he Atua ke he lalolagi?

15. Ko e heigoa e finagalo he Atua ma e lalolagi?

¹⁵ Ka e kia manatu e finagalo he Atua ma e lalolagi. Ne ako ai e koe he Veveheaga 3. I Etena, ne fakakite he Atua ko e finagalo haana ke eke e lalolagi nei mo parataiso ne puke he  lanu tagata tututonu ka momoui tukulagi. Ne fakaohooho e Satani a Atamu mo Eva ke hala, ati lauia he mena ia e fakakatoatoaaga he finagalo he Atua ma e lalolagi ka e nakai hiki e finagalo haana. Kua finagalo agaia e Iehova ko e “tau tagata tututonu, to nonofo muatua ai a lautolu.” (Salamo 37:29) Ti to fakamooli he Kautu he Atua e mena ia. Ke he puhala fe?

16, 17. Ko e heigoa ne talamai he Tanielu 2:44 hagaao ke he Kautu he Atua?

¹⁶ Mailoga e perofetaaga ne moua he Tanielu 2:44. Kua totou e tautolu: “Ko e vaha he tau patuiki ia to fakatu ai he Atua he lagi e kautu nakai fakaoti tukulagi; ko e kautu foki ia nakai tuku atu ai ke he taha motu, to tuki malipilipi mo e fakaotioti e tau kautu oti ia, ka ko ia to tumau tukulagi a ia.” Ko e heigoa ne talamai he mena nei ki a tautolu hagaao ke he Kautu he Atua?

¹⁷ Fakamua, ne talamai ki a tautolu ko e Kautu he Atua kua lata ke fakatū he “vaha he tau patuiki ia,” po ke vahā ne ha ha ai agaia e falu kautu. Uaaki, ne talamai ki a tautolu to tumau tukulagi e Kautu. To nakai utakehe ai mo e hukui he falu fakatufono. Toluaki, kitia e tautolu to ha ha ai e felakutaki he vahāloto he Kautu he Atua mo e tau kautu he lalolagi nei. Ka e, to mua ni e Kautu he Atua. He magaaho fakahiku, ko e fakatufono ni a ia ma e tau tagata. Mogoia ka olioli e tau tagata ke he pule mitaki lahi ne nakaila iloa e lautolu.

18. Ko e heigoa e higoa he felakutaki fakahiku he vahāloto he Kautu he Atua mo e tau fakatufono he lalolagi nei?

¹⁸ Kua lahi e mena ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he felakutaki fakahiku ia he vahāloto he Kautu he Atua mo e tau fakatufono he lalolagi nei. Ke fakatai, ne fakaako ki a tautolu ka hoko mai e tau aho fakahiku, to folafola he tau agaaga kelea e tau pikopiko ke fakahehē e ‘tau patuiki he lalolagi oti kana.’ Ko e heigoa e kakano ne taute pihia ai? ‘Ke fakapotopoto a lautolu [tau patuiki] ke tau ke he aho lahi he Atua Malolō Ue Atu.’ Ko e tau patuiki he lalolagi to fakapotopoto “ke he mena kua higoa ke he vagahau Heperu ko Amaketo.”  (Fakakiteaga 16:14, 16) Ha ko e tau mena ne talahau he tau kupu ua ia, ko e taufetoko fakahiku he vahāloto he Kautu he Atua mo e tau fakatufono he tagata kua fakahigoa ko e tauaga i Amaketo.

19, 20. Ko e heigoa ati nakaila taute e finagalo he Atua ke he lalolagi he mogo tonu nei?

¹⁹ Ko e heigoa ka moua he Kautu he Atua he puhala mai he tauaga i Amaketo? Liu manamanatu hagaao ke he finagalo he Atua ma e lalolagi. Ne finagalo a Iehova ko e Atua ke puke e lalolagi he lanu tagata tututonu mo e mitaki katoatoa ne fekafekau ki a ia he Parataiso. Ka ko e heigoa ati nakaila taute pihia he mogo tonu nei? Fakamua, kua agahala a tautolu mo e gagao ti mamate. Ka e, ako e tautolu he Veveheaga 5, ne mate a Iesu ma tautolu ke maeke ia tautolu ke moui tukulagi. Liga foki kua manatu e koe e tau kupu ne fakamau he Evagelia ha Ioane: “Nukua pihia e fakaalofa mai he Atua ke he lalolagi, kua ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.”—Ioane 3:16.

²⁰ Taha lekua foki ha kua tokologa e tau tagata hane taute e tau mena kelea. Kua pikopiko, kaihā, mo e putoia a lautolu ke he mahani feuaki. Kua nakai manako a lautolu ke taute e finagalo he Atua. Ko e tau tagata ne taute e tau mena kelea to fakaotioti he tauaga he Atua i Amaketo. (Totou Salamo 37:10.) Ka e taha agaia e kakano ne nakaila taute e finagalo he Atua ke he lalolagi, he nakai fakamalolō he tau fakatufono ke he tau tagata ke taute pihia. Loga e fakatufono ne nakai fahia, vale, mo e mahani keukeu. Ne talahau fakamooli he Tohi Tapu: “Kua pule ai e taha tagata ke he taha, ke kelea ai e ia ni.”—Fakamatalaaga 8:9.

21. To fakamooli fēfē he Kautu e finagalo he Atua ke taute he lalolagi?

²¹ Ka mole a Amaketo, to ha ha ai e tau tagata i lalo he taha ni e fakatufono, ko e Kautu he Atua. Ko e Kautu ia to taute e finagalo he Atua mo e tamai e tau monuina homo ue atu. Ke fakatai, to utakehe a Satani mo e tau temoni haana. (Fakakiteaga 20:1-3) Ko e malolō he poa ha Iesu to fakagahuahua  ai mo e to nakai liliu e tau tagata tua fakamooli ke gagao ti mamate. Ka e, i lalo he pule he Kautu to maeke ia lautolu ke moui tukulagi. (Totou Fakakiteaga 22:1-3.) To eke e lalolagi mo parataiso. Mogoia ka fakamooli he Kautu e finagalo he Atua ke he lalolagi mo e fakatapu e higoa haana. Ko e heigoa e kakano he mena ia? Ko e kakano to hiku ni e tau tagata oti ne momoui i lalo he Kautu he Atua ke fakaheke e higoa ha Iehova.

22. Ko e ha ne iloa e tautolu kua nakai hoko mai e Kautu he Atua he magaaho ne nofo a Iesu he lalolagi po ke mole e fakaliu tu mai haana?

²² He tala age a Iesu ke he tau tutaki haana ke liogi, “Kia hoko mai hau a kautu,” ne kitia maali ai kua nakai la hoko mai e Kautu he magaaho ia. Kua hoko mai kia he magaaho ne haele hake a Iesu ke he lagi? Nakai, ha kua talahau tokoua e Peteru mo Paulo he mole e fakaliu tu mai ha Iesu, ko e perofetaaga ia Salamo 110:1 kua fakamooli ha ko Ia: “Kua pehe mai e kupu a Iehova ke he haku a Iki, Kia nofo a koe ke he haku a lima matau, ato eke e au a lautolu kua fai fi kia koe mo fakatuaga hui hāu.” (Gahua 2:32-35; Heperu 10:12, 13) Ha ha ai e magahala fakatali.

23. (a) Magaaho fe ne kamata e Kautu he Atua ke pule? (e) Ko e heigoa ka fakatutala ki ai he veveheaga ka mui mai?

²³ Ke fiha e leva? He magahala he tau senetenari ke 19 aki mo e 20 aki, ne fuafua he tau tagata fakaako Tohi Tapu loto fakamooli ko e magahala fakatali kua oti he matahiku he 1914. (Hagaao ke he aho nei, kikite e vala tala he Apenetiki “1914—Ko e Tau ne Aoga Lahi he Perofetaaga he Tohi Tapu.”)  Ko e tau mena tutupu he lalolagi ne kamata he 1914, kua fakamooli mai ko e maamaaga he tau tagata fakaako Tohi Tapu loto fakamooli nei kua hakotika. Ne fakakite he fakamooliaga he perofetaaga he Tohi Tapu ko e he 1914, ne eke e Keriso ko e Patuiki mo e kamata e pule he Kautu he Atua i luga he lagi. Ti kua nonofo a tautolu he ‘tote e vaha’ ne toe ma Satani. (Fakakiteaga 12:12; Salamo 110:2) Maeke foki ia tautolu ke talahau mo e mauokafua kua nakai leva to lalago mai e Kautu he Atua ke fakamooli e finagalo haana ke he lalolagi. Ti ofoofogia nakai e tala nei ki a koe? Mooli nakai e mena nei ki a koe? Ko e veveheaga ka mui mai ka lagomatai a koe ke kitia kua fakaako mooli he Tohi Tapu e tau mena nei.