Handelingen van apostelen 19:1-41

19  Terwijl Apollos+ in Korinthe was, reisde Paulus door het binnenland en kwam in E̱feze.+ Daar trof hij een aantal discipelen aan. 2  Hij vroeg hun: ‘Hebben jullie heilige geest ontvangen toen jullie gelovigen werden?’+ Ze antwoordden: ‘Nee, we hebben nog nooit gehoord dat er een heilige geest is.’ 3  Toen vroeg hij: ‘Wat voor doop hebben jullie dan gehad?’ Ze zeiden: ‘De doop van Johannes.’+ 4  Paulus zei: ‘Johannes doopte mensen als een symbool van berouw+ en zei dat ze moesten geloven in degene die na hem kwam,+ namelijk in Jezus.’ 5  Nadat ze dat hadden gehoord, lieten ze zich in de naam van de Heer Jezus dopen. 6  Toen Paulus hun de handen oplegde, kwam de heilige geest op hen,+ en ze gingen in vreemde talen spreken en profeteren.+ 7  In totaal waren het zo’n 12 mannen. 8  Drie maanden lang ging hij naar de synagoge,+ waar hij vrijmoedig sprak. Hij hield toespraken en redeneerde met overtuiging over Gods Koninkrijk.+ 9  Maar toen sommigen koppig weigerden te geloven* en tegenover de menigte negatief over De Weg+ begonnen te praten, ging hij bij hen vandaan.+ Hij haalde ook de discipelen bij hen weg en hield dagelijks toespraken in de school van Tyra̱nnus. 10  Dat ging twee jaar lang zo door, zodat alle bewoners van A̱sia het woord van de Heer hoorden, zowel Joden als Grieken. 11  En God bleef via Paulus buitengewoon grote wonderen* doen.+ 12  Het was zelfs zo dat doeken en schorten die met zijn lichaam in aanraking waren geweest, naar de zieken werden gebracht.+ Die werden dan beter en de boze geesten gingen uit hen weg.+ 13  Ook enkele Joden die rondreisden om demonen uit te drijven, probeerden de naam van de Heer Jezus te gebruiken bij degenen die door boze geesten bezeten waren. Ze zeiden: ‘Ik beveel je dit plechtig bij Jezus, die door Paulus wordt gepredikt.’+ 14  Er waren ook zeven zonen van een Joodse overpriester, Ske̱va, die dat deden. 15  Maar de boze geest antwoordde: ‘Ik ken Jezus+ en ik weet wie Paulus is,+ maar wie zijn jullie?’ 16  Toen sprong de man met de boze geest op ze af en overmeesterde de een na de ander, zodat ze naakt en gewond uit dat huis wegvluchtten. 17  Zowel de Joden als de Grieken die in E̱feze woonden, hoorden ervan. Iedereen werd bang en de naam van de Heer Jezus kreeg steeds meer aanzien. 18  Velen die gelovigen waren geworden, kwamen openlijk hun praktijken bekennen. 19  En heel wat personen die magie hadden bedreven, brachten hun boeken bij elkaar en verbrandden die waar iedereen bij was.+ Toen ze uitrekenden wat de waarde ervan was, kwamen ze uit op 50.000 zilverstukken. 20  Zo bleef het woord van Jehovah krachtig toenemen en zegevieren.+ 21  Na die gebeurtenissen besloot Paulus* om via Macedonië+ en Acha̱je naar Jeruzalem te reizen.+ Hij zei: ‘Nadat ik daar ben geweest, moet ik ook Rome bezoeken.’+ 22  Hij stuurde dus twee van zijn medewerkers, Timotheüs+ en Era̱stus,+ naar Macedonië, maar zelf bleef hij nog een tijdje in A̱sia. 23  Rond die tijd ontstond er een behoorlijke opschudding+ naar aanleiding van De Weg.+ 24  Er was namelijk een zilversmid, Deme̱trius, die zilveren A̱rtemistempeltjes maakte en de ambachtslieden veel winst bezorgde.+ 25  Hij riep hen en anderen die hetzelfde werk deden bij elkaar en zei: ‘Mannen, jullie weten heel goed dat we onze welvaart aan dit werk te danken hebben. 26  Nu zien en horen jullie hoe deze Paulus niet alleen in E̱feze+ maar in bijna heel A̱sia een grote groep mensen heeft omgepraat en op andere gedachten heeft gebracht. Hij zegt dat goden die door mensenhanden zijn gemaakt, geen echte goden zijn.+ 27  Bovendien bestaat niet alleen het gevaar dat onze handel een slechte naam krijgt, maar ook dat de tempel van de grote godin A̱rtemis, die in heel A̱sia en op de hele bewoonde aarde wordt aanbeden, geen aanzien meer heeft en dat de godin haar grootsheid verliest.’ 28  Toen de mannen dat hoorden, werden ze woedend. Ze begonnen te schreeuwen: ‘Groot is A̱rtemis van de Efeziërs!’ 29  De hele stad raakte in rep en roer, en ze stormden met zijn allen het theater in. Ze sleurden de Macedoniërs Ga̱jus en Arista̱rchus,+ reisgenoten van Paulus, met zich mee.+ 30  Paulus wilde naar binnen gaan en zich tussen de mensen begeven, maar de discipelen lieten dat niet toe. 31  Ook enkele personen die de feesten en spelen organiseerden en die hem vriendelijk gezind waren, stuurden hem een bericht met het dringende advies zich niet in het theater te wagen. 32  Intussen riep de een dit en de ander dat, want de menigte was in verwarring en de meesten hadden geen idee waarom ze bij elkaar waren gekomen. 33  De mensen haalden Alexander uit de menigte omdat hij door de Joden naar voren werd geschoven. Hij gaf met zijn hand een teken en wilde zijn verdediging voor het volk houden. 34  Maar toen ze hem als een Jood herkenden, begonnen ze met zijn allen zo’n twee uur lang te schreeuwen: ‘Groot is A̱rtemis van de Efeziërs!’ 35  Nadat de stadssecretaris de menigte eindelijk had gekalmeerd, zei hij: ‘Mannen van E̱feze, er is toch geen mens die niet weet dat de stad van de Efeziërs de zorg heeft voor de tempel van de grote A̱rtemis en voor het beeld dat uit de hemel is gevallen? 36  Daar is geen discussie over mogelijk, dus blijf kalm en doe geen overhaaste dingen. 37  Want de mannen die jullie hiernaartoe hebben gebracht, zijn geen tempelrovers en ze hebben onze godin niet belasterd. 38  Dus als Deme̱trius+ en de andere ambachtslieden een aanklacht tegen iemand hebben, dan zijn daar rechtsdagen en proconsuls voor. Daar kunnen ze aanklachten tegen elkaar indienen. 39  En als jullie nog meer willen, dan moet* dat in een officiële volksvergadering worden beslist. 40  Want na wat er vandaag gebeurd is, lopen we echt het risico om van oproer te worden beschuldigd, omdat we geen enkele reden kunnen aanvoeren voor deze samenscholing.’ 41  Nadat hij dat had gezegd, maakte hij een eind aan de bijeenkomst.

Voetnoten

^ Of ‘zich bleven verharden en niet geloofden’.
^ Lett.: ‘krachtige werken’.
^ Of ‘nam Paulus zich in de geest voor’.
^ Of ‘zal’.

Aantekeningen

De doop van Johannes: Zie aantekening bij Han 18:25.

De Weg: Zie aantekeningen bij Han 9:2; 19:23 en Woordenlijst.

de school van Tyrannus: Of ‘de gehoorzaal van Tyrannus’. Er wordt niets gezegd over het doel waarvoor de school was opgericht, maar kennelijk mocht Paulus de school gebruiken, misschien een aantal uren per dag. Een paar oude manuscripten voegen toe ‘van het vijfde tot het tiende uur’, dat wil zeggen van ongeveer 11.00 tot ongeveer 16.00 uur. Dat deze zinsnede in verschillende vroege manuscripten ontbreekt, wijst erop dat die geen deel uitmaakt van de oorspronkelijke tekst. Maar sommigen opperen dat de vermelde tijden redelijk lijken en misschien een weergave vormen van Paulus’ dagelijkse schema in Efeze, ook al is dit een toevoeging. Het zou erop duiden dat Paulus de gelegenheid aangreep om de discipelen tijdens die hete maar rustige uren van de dag te onderwijzen als velen ophielden met werken om rust te nemen.

Asia: Zie Woordenlijst.

doeken en schorten: De doeken kunnen zakdoeken geweest zijn die Paulus om zijn voorhoofd droeg om te voorkomen dat het zweet in zijn ogen liep. Schorten werden gedragen door arbeiders, wat kan betekenen dat Paulus naast de prediking zijn vak als tentenmaker uitoefende, misschien vroeg in de ochtend (Han 20:34, 35).

magie: Of ‘toverkunst’. Het Griekse woord voor magie is perierga, ‘nieuwsgierigheid’. Een lexicon zegt dat het woord ‘duidt op ongepaste of verkeerde nieuwsgierigheid (...) zoals bij magie’ (A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, derde editie, 2000). Het wordt gebruikt om te beschrijven wat personen deden die zich met de hulp van boze geesten in verboden dingen verdiepten. Veel mensen in Efeze hielden zich bezig met magie en andere vormen van demonisme. Toen Paulus zijn geïnspireerde brief aan de Efeziërs schreef, spoorde hij hen aan de complete wapenrusting van God aan te trekken zodat ze tegen slechte geestenmachten konden vechten (Ef 6:11, 12).

50.000 zilverstukken: Als met ‘zilverstukken’ drachmen of denarii bedoeld worden, zou een arbeider 50.000 dagen moeten werken om dat bedrag te verdienen, wat met een zevendaagse werkweek zou neerkomen op zo’n 137 jaar.

het woord van Jehovah: Zie aantekening bij Han 8:25 en App. C3 inleiding en Han 19:20.

De Weg: Zoals uit de aantekening bij Han 9:2 blijkt, werd ‘De Weg’ in de eerste eeuw gebruikt als aanduiding voor de christelijke gemeente. Bij het ware christendom gaat het niet om de buitenkant of om formele aanbidding. Het is een manier van leven waarbij de aanbidding van God centraal staat en iemand zich laat leiden door Zijn geest (Jo 4:23, 24). In de Syrische Pesjitta staat ‘de weg van God’, de Latijnse Vulgaat (Clementina) zegt ‘de weg van de Heer’ en sommige vertalingen van de Griekse Geschriften in het Hebreeuws (in App. C4 J17, 18 genoemd) gebruiken hier Gods naam en zeggen: ‘Jehovah’s weg’.

Artemistempeltjes: Artemis van Efeze was een vruchtbaarheidsgodin die in steden in heel Klein-Azië werd aanbeden (Han 19:27). Van de versieringen op de beelden van Artemis wordt gezegd dat het vele borsten, eieren of de testikels van geofferde stieren zijn. De mummieachtige onderste helft van haar lichaam was met diverse symbolen en dieren versierd. Hoewel er een Griekse maagdelijke godin van de jacht was die de naam Artemis droeg, heeft Artemis van Efeze weinig gemeen met de Griekse godin van de klassieke mythologie. De Romeinse naam voor Artemis was Diana.

enkele personen die de feesten en spelen organiseerden: Lett.: ‘enkelen van de Asiarchen’. Deze hoge ambtenaren of vooraanstaande mannen in de Romeinse provincie Asia waren blijkbaar uitgekozen vanwege hun invloed en rijkdom. Ze hielden toezicht op de openbare spelen in de provincie en financierden die ook.

proconsuls: Een proconsul was de gouverneur van een provincie die door de Romeinse senaat werd bestuurd. Hij had rechterlijke en militaire macht. Hoewel de senaat toezicht hield op wat hij deed, oefende hij in de provincie het hoogste gezag uit. Een provincie had maar één proconsul, dus het meervoud wordt hier kennelijk in algemene zin gebruikt. Efeze was de hoofdstad van de Romeinse provincie Asia en daar zetelde de proconsul. (Zie Woordenlijst ‘Asia’.)

Media

Inscriptie over Efezische zilversmeden
Inscriptie over Efezische zilversmeden

In Efeze zijn een aantal inscripties gevonden waarin de zilversmeden van die stad worden vermeld. De inscriptie op de afbeelding dateert uit de derde eeuw en vermeldt dat ze eer gaven aan de proconsul Valerius Festus als hun weldoener en vanwege zijn werk aan de haven. De inscriptie bevestigt hoe belangrijk de zilversmeden waren en dat ze zich verenigd hadden in een gilde. In Handelingen wordt verteld over de rel die door de zilversmeden ontstond toen ze hun winst van de verkoop van hun ‘zilveren Artemistempeltjes’ zagen afnemen (Han 19:24).

Het theater in Efeze en de omgeving
Het theater in Efeze en de omgeving

Het theater dat je in dit filmpje ziet, bood plaats aan 25.000 toeschouwers, waarmee het in de tijd van Paulus het grootste theater in Klein-Azië was. Het theater lag op het kruispunt van twee hoofdwegen en maakte een belangrijk deel uit van het leven in die stad. Romeinse theaters werden niet alleen gebruikt voor toneelvoorstellingen, maar ook voor debatten. Dit was het theater waar een menigte Paulus’ reisgenoten naartoe sleepte toen Demetrius en andere zilversmeden een oproer tegen Paulus stichtten (Han 19:23-28).

1. Theater

2. Agora

3. Via Arcadiana

4. Gymnasium (gebouwd eind eerste eeuw)

NIEUWEWERELDVERTALING VAN DE BIJBEL (STUDIE-UITGAVE)
Handelingen 19
Nederlands
Lees de Bijbel online.
https://cms-imgp.jw-cdn.org/img/p/1001070103/univ/art/1001070103_univ_sqr_xl.jpg
nwtsty