1. Op basis waarvan nam Kaïn een beslissing, en met welke gevolgen?

KAÏN stond voor een belangrijke keus. Zou hij vechten tegen zijn verkeerde emoties, of zou hij zich erdoor laten leiden? Wat hij ook zou kiezen, zijn beslissing zou van invloed zijn op de rest van zijn leven. We weten welke keus Kaïn maakte. Zijn verkeerde beslissing en de daden die erop volgden, kostten zijn rechtvaardige broer Abel het leven. Ook had Kaïns beslissing gevolgen voor zijn band met zijn Schepper (Gen. 4:3-16).

2. Waarom is het belangrijk dat we goede beslissingen nemen?

² Ook wij moeten beslissingen nemen. Niet alle beslissingen zijn een kwestie van leven of dood, maar veel beslissingen kunnen een grote invloed op ons leven hebben. Daarom is het belangrijk dat we leren goede beslissingen te nemen. Dat kan het verschil maken tussen een leven van relatieve rust en vrede, of een leven vol chaos, spanningen en teleurstellingen (Spr. 14:8).

3. (a) Waarop moeten we vertrouwen om goede beslissingen te kunnen nemen? (b) Welke vragen gaan we bespreken?

³ Wat zal ons helpen goede beslissingen te nemen? Ten eerste geloof in God: we moeten er niet aan twijfelen dat hij ons kan en wil helpen wijs te worden. We hebben ook geloof in Jehovah’s Woord nodig, een sterk vertrouwen dat zijn raad  werkt. (Lees Jakobus 1:5-8.) Naarmate we een hechtere band met hem krijgen en meer liefde krijgen voor zijn Woord, gaan we er steeds meer op vertrouwen dat hij weet wat het beste voor ons is. En dan zullen we de gewoonte ontwikkelen om bij het nemen van beslissingen eerst te kijken wat de Bijbel erover zegt. Maar hoe kunnen we beter worden in het nemen van beslissingen? En is het zo dat we nooit mogen terugkomen op een beslissing die we al genomen hebben?

4. Voor welke keus stond Adam, en wat waren de gevolgen?

⁴ Al vroeg in de menselijke geschiedenis waren er belangrijke keuzes te maken. Adam moest kiezen of hij naar zijn Schepper zou luisteren of naar Eva. Hij was niet besluiteloos, maar de keus die hij maakte was erg onverstandig. Onder invloed van zijn vrouw, die was misleid, nam hij een beslissing die hem het leven in het paradijs kostte. Uiteindelijk betekende die beslissing zelfs zijn dood. En dat was nog maar het begin: tot op de dag van vandaag lijden wij onder Adams ongelofelijk slechte beslissing.

5. Hoe moeten we het nemen van beslissingen bezien?

⁵ Sommigen vinden misschien dat het leven een stuk makkelijker zou zijn als je geen beslissingen hoefde te nemen. Heb jij dat ook? Houd dan in gedachte dat Jehovah ons niet als robots heeft gemaakt die niet kunnen denken en geen beslissingen kunnen nemen. De Bijbel leert ons hoe we verstandige beslissingen kunnen nemen. Jehovah wil dat we zelf keuzes maken, en dat is tot ons eigen voordeel. Laten we eens bekijken waarom dat zo is.

6, 7. Welke keus moesten de Israëlieten maken, en waarom vonden ze het moeilijk een verstandige keus te maken? (Zie beginplaatje.)

⁶ Toen de Israëlieten eenmaal in het beloofde land gesetteld waren, moesten ze kiezen of ze Jehovah zouden aanbidden of een andere god (of goden). (Lees Jozua 24:15.) Voor ons lijkt die keus misschien voor de hand te liggen. Toch was het geen onbelangrijke keus: het was een kwestie van leven of dood. Helaas namen de Israëlieten in de tijd van de rechters keer op keer domme beslissingen. Ze keerden zich af van Jehovah en aanbaden valse goden (Recht. 2:3, 11-23). In de tijd van de profeet Elia moesten ze opnieuw een belangrijke keus maken: Jehovah dienen of de valse god Baäl (1 Kon. 18:21). Je zou denken dat de keus niet zo moeilijk was, omdat het altijd verstandig en goed is om Jehovah te dienen. En normaal gesproken zou niemand zich aangetrokken voelen tot een god als Baäl. Toch bleef het volk ‘op twee verschillende gedachten hinken’. Elia wees de Israëlieten terecht vanwege hun besluiteloosheid. Hij spoorde ze aan om te kiezen voor de ware aanbidding: de aanbidding van Jehovah.

⁷ Waarom was het voor die Israëlieten zo moeilijk om een verstandige beslissing te nemen? Ten eerste waren ze zowat al hun geloof in Jehovah kwijt en weigerden ze naar hem te luisteren. Ze misten een basis, omdat ze geen nauwkeurige kennis of echte wijsheid hadden opgedaan. Ook vertrouwden ze niet op Jehovah. Als ze nauwkeurige kennis omgezet zouden hebben in daden, zou dat ze geholpen hebben om verstandige beslissingen te nemen (Ps. 25:12). Verder lieten ze zich beïnvloeden door anderen; ze lieten anderen zelfs beslissingen voor ze nemen.  Ze lieten hun denken beïnvloeden door de mensen in het land die geen aanbidders van Jehovah waren, waardoor ze hen gingen navolgen. Jehovah had ze daar jaren eerder al voor gewaarschuwd (Ex. 23:2).

8. Wat kunnen we van de Israëlieten leren over het nemen van beslissingen?

⁸ De eerder genoemde voorbeelden leren ons een belangrijke les. Elk van ons heeft de verantwoordelijkheid zelf keuzes te maken, en om de juiste keuzes te kunnen maken, hebben we kennis uit Gods Woord nodig. Galaten 6:5 zegt: ‘Een ieder zal zijn eigen vracht [of verantwoordelijkheid] dragen.’ Jouw verantwoordelijkheid om ergens een beslissing over te nemen moet je niet aan iemand anders geven. Het is veel beter om er zelf achter te komen wat Jehovah wil dat je doet en dat dan ook te doen.

9. Waarom kan het gevaarlijk zijn als je anderen een beslissing voor je laat nemen?

⁹ Hoe zou het kunnen gebeuren dat je anderen een beslissing voor je laat nemen? Bijvoorbeeld als je je keuzes laat bepalen door groepsdruk. Onder druk van leeftijdgenoten zou je een verkeerde beslissing kunnen nemen (Spr. 1:10, 15). Maar ook al proberen anderen je onder druk te zetten, het is jouw verantwoordelijkheid om je geweten, dat je door de Bijbel hebt laten vormen, te volgen. Vaak is het zo dat als je anderen een beslissing voor je laat nemen, je er eigenlijk voor kiest hen te volgen. Dat is ook een keus, maar wel eentje die tot veel ellende kan leiden.

10. Waarvoor waarschuwde Paulus de Galaten?

¹⁰ De apostel Paulus wees de Galaten op het gevaar anderen beslissingen voor ze te laten nemen. (Lees Galaten 4:17.) Sommigen in de gemeente wilden persoonlijke beslissingen voor anderen nemen om ze weg te trekken van de apostelen. Waarom? Die zelfzuchtige mannen wilden zelf eer. Ze gingen buiten hun boekje en respecteerden niet het recht van hun broeders en zusters om hun eigen beslissingen te nemen.

11. Hoe kunnen we anderen helpen bij het nemen van persoonlijke beslissingen?

 ¹¹ Paulus wist dat zijn geloofsgenoten het recht hadden om hun eigen beslissingen te nemen, en hij respecteerde dat recht. (Lees 2 Korinthiërs 1:24.) Dat is in deze tijd een goed voorbeeld voor ouderlingen als ze raad geven aan iemand die een persoonlijke keus moet maken. Ze geven broeders en zusters graag informatie die op de Bijbel gebaseerd is. Maar ze letten erop dat ze geen beslissingen voor anderen nemen. Dat is ook logisch, want iedereen is zelf verantwoordelijk voor de gevolgen van zijn of haar beslissing. Dit is een belangrijke les. We kunnen belangstelling voor anderen hebben en de aandacht vestigen op Bijbelse raad of principes, maar anderen hebben het recht en de verantwoordelijkheid om hun eigen beslissingen te nemen. Als ze verstandige beslissingen nemen, zullen ze daar voordeel van hebben. We mogen nooit denken dat we het recht hebben beslissingen te nemen voor onze broeders en zusters.

12, 13. Waarom is het gevaarlijk je hart te volgen als je boos of ontmoedigd bent?

¹² Tegenwoordig hoor je mensen vaak zeggen: volg je hart. Maar dat kan gevaarlijk zijn. En eigenlijk is het ook onbijbels. De Bijbel zegt dat we ons bij het nemen van beslissingen niet moeten laten leiden door ons onvolmaakte hart of onze gevoelens (Spr. 28:26). En Bijbelse verslagen laten zien wat de trieste gevolgen zijn als iemand zijn hart volgt. De kern van het probleem met onvolmaakte mensen is dat ‘het hart verraderlijker is dan iets anders en niets ontziend’ (Jer. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Kon. 11:9). Wat kan er gebeuren als wij ons hart volgen?

¹³ Natuurlijk is ons hart belangrijk. Jehovah heeft ons het gebod gegeven om met heel ons hart van hem en van onze naaste te houden (Matth. 22:37-39). Maar in de vorige alinea staan Bijbelteksten die laten uitkomen hoe gevaarlijk het is als je je denken en doen door je emoties laat beheersen. Wat kan er bijvoorbeeld gebeuren als je een beslissing neemt wanneer je boos bent? Als je dat al eens hebt gedaan, weet je het antwoord al (Spr. 14:17; 29:22). Of ligt het voor de hand dat je een goede beslissing zult nemen als je ontmoedigd bent? (Num. 32:6-12; Spr. 24:10) Onthoud dat Gods Woord laat zien hoe wijs het is als we ‘een slaaf van Gods wet’ zijn (Rom. 7:25). Laat je dus niet door je emoties voor de gek houden bij het nemen van belangrijke beslissingen!

14. Hoe weten we dat het soms goed is om op een beslissing terug te komen?

¹⁴ We moeten verstandige beslissingen nemen. Maar dat betekent niet dat we nooit op een beslissing mogen terugkomen. Soms is het zelfs beter om een beslissing te heroverwegen en er misschien op terug te komen. Kijk eens hoe Jehovah omging met de Ninevieten in de tijd van Jona. ‘De ware God dan zag hun werken, dat zij zich van hun slechte weg hadden afgekeerd; en dus gevoelde de ware God spijt over de rampspoed die hij gezegd had hun te zullen aandoen; en hij deed het niet’ (Jona 3:10). Jehovah zag dat de Ninevieten waren veranderd. Ze hadden berouw. En dus kwam hij op zijn beslissing terug. Daarmee liet hij zien dat hij redelijk, nederig en meelevend was. In tegenstelling tot veel mensen maakt Jehovah zijn keuzes bovendien niet in een vlaag van woede.

15. Wanneer is het goed om een beslissing te heroverwegen?

 ¹⁵ Wanneer is het goed om een beslissing te heroverwegen? Bijvoorbeeld als omstandigheden veranderen. Jehovah kwam weleens om die reden op beslissingen terug (1 Kon. 21:20, 21, 27-29; 2 Kon. 20:1-5). Of we kunnen nieuwe informatie krijgen die ons reden geeft om op een beslissing terug te komen. Koning David had onjuiste informatie over Sauls kleinzoon Mefiboseth gekregen. Maar toen hij later de juiste informatie over hem kreeg, paste hij zijn beslissing aan (2 Sam. 16:3, 4; 19:24-29). Ook voor ons kan het soms verstandig zijn hetzelfde te doen.

16. (a) Wat kan ons helpen verstandige beslissingen te nemen? (b) Waarom kan het soms nodig zijn om beslissingen te heroverwegen?

¹⁶ Gods Woord geeft de raad om het nemen van belangrijke beslissingen niet te overhaasten (Spr. 21:5). Als we de tijd nemen om alle feiten over het onderwerp af te wegen, zal dat ons helpen een goede beslissing te nemen (1 Thess. 5:21). Een gezinshoofd moet de tijd nemen om Bijbelteksten en Bijbelse lectuur te bestuderen voordat hij een beslissing neemt. Ook is het belangrijk dat hij de mening van anderen in het gezin meeneemt in zijn beslissing. Jehovah zei tegen Abraham dat hij naar zijn vrouw moest luisteren (Gen. 21:9-12). Net als gezinshoofden moeten ook ouderlingen de tijd nemen om nazoekwerk te doen voordat ze een beslissing nemen. Soms kan het gebeuren dat ze achteraf ergens nieuwe, relevante informatie over krijgen. Als ze redelijk en bescheiden zijn, zullen ze niet bang zijn om gezichtsverlies te lijden wanneer ze in zo’n geval zouden terugkomen op een beslissing. Ze moeten bereid zijn om, als dat nodig is, hun denken en hun beslissing aan te passen, en dat geldt voor ons allemaal. Dat kan de vrede en eenheid in de gemeente bevorderen (Hand. 6:1-4).

17. Hoe kunnen we goede beslissingen nemen?

¹⁷ De ene beslissing is belangrijker dan de andere. Over belangrijke beslissingen moet je meer nadenken en bidden. Bijvoorbeeld: Zou ik willen trouwen? Met wie? Wanneer ga ik in de volletijddienst, en hoe ga ik dat doen? Bij dat soort beslissingen is het belangrijk om er volledig op te vertrouwen dat Jehovah wijze raad kan en zal geven (Spr. 1:5). Daarom is het belangrijk om de Bijbel te bezien als de beste bron van advies. Zoek ook Jehovah’s leiding door middel van het gebed. En weet dat Jehovah je de eigenschappen kan geven die nodig zijn om beslissingen te nemen die in overeenstemming zijn met zijn wil. Maak er een gewoonte van om, steeds als je voor een belangrijke beslissing staat, je af te vragen: Laat deze beslissing zien dat ik van Jehovah houd? Zal mijn gezin er gelukkig door worden? Laat deze beslissing zien dat ik geduldig ben en vriendelijk?

18. Waarom verwacht Jehovah dat we onze eigen beslissingen nemen?

¹⁸ Jehovah dwingt ons niet om van hem te houden en hem te dienen. Dat is onze keus. Hij heeft ons een vrije wil gegeven en respecteert dan ook ons recht en onze verantwoordelijkheid om zelf te kiezen of we hem gaan dienen of niet (Joz. 24:15; Pred. 5:4). Maar als we hebben besloten hem te dienen, verwacht Jehovah wel dat we bij die beslissing blijven. En dat geldt voor alle beslissingen die we op basis van zijn Woord nemen. Vertrouw dus op Jehovah’s raad en de principes die hij ons vriendelijk gegeven heeft. Wees niet besluiteloos, maar neem verstandige beslissingen! — Jak. 1:5-8; 4:8.