Na Mopapa ke “Mohlatlami wa Mokgethwa Petro”?

KA 2002, Mopapa John Paul II o ile a ngwalela mopišopo wa Limburg, kua Jeremane, lengwalo a phaela ka thoko phetho ya mopišopo ya mabapi le go ntšha mpa. Mopapa o ile a rola taelo ya gagwe ka go bolela gore o be a ikarabela ka “boiketlo le botee bja dikereke ka moka tšeo di ikemetšego go ya ka thato ya Jesu Kriste.” O ile a bolela gore o na le matla a go phaela ka thoko phetho ya mopišopo ka gobane ka ge e le mopapa, go thwe ke “mohlatlami wa Mokgethwa Petro.”

Go ya ka tlhaloso ya Kereke ya Katholika, “Kriste o beile Mokgethwa Petro gore e be yo mogolo go baapostola ka moka.” Kereke ya Katholika e bolela gape gore “Kriste o laetše gore Petro a dule a ena le bahlatlami boemong bjo bjo bo phagamego; le gore bahlatlami ba ke bapišopo ba Roma.”—New Catholic Encyclopedia (2003), Bolumo 11, matlakala 495-496.

Tšeo ke dipolelo tše bohlokwa. Na o itlhahlobetše go nepagala ga dipolelo tše? Ela hloko dikarabo tša dipotšišo tše tše tharo: (1) Na Beibele e thekga polelo ya gore Petro e be e le mopapa wa mathomo? (2) Histori e ruta’ng mabapi le mathomo a tlhatlamano ya bomopapa? (3) Na boitshwaro le dithuto tša bomopapa di thekga go ipolela ga bona gore ke bahlatlami ba Petro?

Na Petro e be e le Mopapa wa Pele?

E le go bontšha gore kereke e theilwe godimo ga Petro, ke kgale Makatholika a bolela ka mantšu a Jesu ao a ngwadilwego go Mateo 16:18 a rego: “Ke wena Petro, mo leswikeng le ke tla aga phuthego ya ka.” Ge e le gabotse, mantšu ao a ngwadilwe ka Selatine ka gare tlhakeng ya moago wa Kereke ya Mokgethwa Petro kua Roma.

Augustine, e lego Tate wa Kereke yo a hlompšhago kudu, lebakeng le lengwe o be a dumela gore phuthego e be e agilwe godimo ga Petro. Lega go le bjalo, go ya bofelong bja bophelo bja gagwe, o ile a fetoša pono ya gagwe mabapi le seo se bolelwago ke mantšu a Jesu. Pukung yeo e bitšwago Retractations, Augustine o ile a bolela gore kereke, e lego phuthego ya Bokriste, e be e agilwe godimo ga Jesu, e sego godimo ga Petro. *

Ke therešo gore go bolelwa kudu ka moapostola Petro ka Diebangeding. Jesu o kgethile ba bararo ba baapostola ba gagwe—Johane, Jakobo le Petro—gore ba be le yena ditiragalong tše mmalwa tše di kgethegilego. (Mareka 5:37, 38; 9:2; 14:33) Jesu o ile a nea Petro “dinotlelo tša Mmušo wa magodimo,” tšeo Petro a di dirišitšego go bula tsela e išago Mmušong—a thoma ka go bulela Bajuda le bao ba bego ba sokologetše tumelong ya Sejuda, ke moka a bulela Basamaria gomme a feleletša ka Bantle. (Mateo 16:19; Ditiro 2:5, 41; 8:14-17; 10:45) Ka ge Petro e be e le motho wa go ipolelela, ka dinako tše dingwe o be a eba mmoleledi wa baapostola ka moka. (Ditiro 1:15; 2:14) Eupša na ditherešo tše di dira gore Petro e be hlogo ya phuthego ya pele?

Moapostola Paulo o ile a ngwala gore Petro o be a neilwe “matla a boapostola go bao ba bolotšego.” (Bagalatia 2:8) Lega go le bjalo, taba yeo e dikologilego mantšu a Paulo e bontšha gore o be a sa re gore Petro o be a hlahla phuthego. Taba ya Paulo e be e le mabapi le tema yeo Petro a bego a e kgatha ge a be a dira boboledi go Bajuda.

Gaešita le ge Petro a be a neilwe boikarabelo bjo bogolo, ga go na moo ka Beibeleng re hwetšago a  ipolela gore ke hlogo ya phuthego le gore bjalo ka yona, o be a direla barutiwa diphetho e le sehlopha. Lengwalong la gagwe, o ile a ipitša gore ke “moapostola” le ‘mogolo’—e sego go feta moo.—1 Petro 1:1; 5:1.

Histori e Ruta Eng Mabapi le Mathomo a Bopapa?

Bjale kgopolo ya bopapa e bile gona neng le gona bjang? Kgopolo ya gore go be go amogelega gore motho o tee a nyake go phagamela badumedigotee le yena e thomile go tsema medu nakong ya ge baapostola ba sa phela. Baapostola ba be ba lebelela kgopolo yeo bjang?

Moapostola Petro o ile a botša banna bao ba bego ba etelela pele ka phuthegong gore ba se ke ba “buša bao e lego bohwa bja Modimo”; ba be ba swanetše go ikapeša boikokobetšo ge ba dirišana. (1 Petro 5:1-5) Moapostola Paulo o ile a lemoša gore ka phuthegong go be go tla tsoga banna bao ba bego ba tla “bolela dilo tše di kgopamego gore ba goge barutiwa gore ba ba šale morago.” (Ditiro 20:30) Go ya bofelong bja lekgolo la pele la nywaga C.E., moapostola Johane o ile a ngwala lengwalo leo ka go lona a ilego a kgalemela morutiwa yo a bego a bitšwa Dioterefe. Ke ka baka la’ng a ile a mo kgalemela? Lebaka le lengwe ke gore monna yo ‘o be a rata go ba maemong a pele’ ka phuthegong. (3 Johane 9) Keletšo e bjalo yeo e bego e newa ke baapostola e be e šoma e le thibelo yeo ka nakwana e ilego ya thibela go rata maemo ga bao ba bego ba tsoma go phagamela ba bangwe.—2 Bathesalonika 2:3-8.

Ka moragonyana ga gore wa mafelelo wa baapostola a hwe, batho ba itšego ba ile ba thoma go iphagamiša kudu. The Cambridge History of Christianity e re: “Mohlomongwe go be go se na mopišopo o tee yo a bego a ‘buša e le kgoši’ kua Roma pele ga magareng ga lekgolo la bobedi la nywaga.” Lekgolong la boraro la nywaga, mopišopo wa Roma o ile a ipea e le molaodi yo a phagamego kudu, bonyenyane dikerekeng tše itšego. * E le go matlafatša polelo ya gore mopišopo wa Roma o na le matla a phagamego, ba bangwe ba ile ba ngwala lelokelelo la bahlatlami ba Petro.

Lega go le bjalo, lelokelelo le ga le thekge polelo ye kudu. Ka baka la’ng? Lebaka la mathomo ke gore maina a mangwe ao a lego lelokelelong ga a kgone go kgonthišetšwa. Se bohlokwa kudu ke gore motheo wa lelokelelo leo o fošagetše. Bjang? Gaešita le ge Petro a ile a dira boboledi kua Roma, go etša ge dingwalwa tše dingwe tša lekgolong la pele le la bobedi la nywaga di bontšha, ga go na bohlatse bjo bo bontšhago gore e be e le hlogo ya phuthego ya moo.

Bohlatse bjo bongwe bjo bo bontšhago gore Petro e be e se hlogo ya phuthego ya Roma ke gore ge moapostola Paulo a be a ngwala lengwalo la gagwe le le yago go Baroma, o ile a akaretša lelokelelo  le letelele la Bakriste ba moo. Lega go le bjalo, ga se a ka a bolela ka Petro le gatee. (Baroma 16:1-23) Ge e ba Petro e be e le hlogo ya phuthego, na re ka nagana gore Paulo o ile a hlokomologa Petro goba a mo nyatša?

Le gona, ela hloko gore Paulo o ile a ngwala lengwalo la bobedi le le yago go Timotheo mo e ka bago nakong ya ge Petro a be a ngwala lengwalo la gagwe la pele le le buduletšwego. Paulo ga se a ka a dikadika go bolela ka Roma lengwalong leo. Ge e le gabotse, Paulo o ile a ngwala mangwalo a tshelelago a le Roma, ao ka moka ga ona a sa bolelego ka Petro.

Mo e ka bago ka morago ga nywaga e 30 Paulo a ngwadile mangwalo a gagwe, moapostola Johane o ile a ngwala mangwalo a mararo gotee le puku ya Kutollo. Ka mangwalong a ga go na moo Johane a bolelago gore phuthego ya Roma e be e phagametše tše dingwe ka moka, e bile ga a bolele ka moetapele wa kereke yo a bego a le maemong a phagamego a seo go thwego ke go ba mohlatlami wa Petro. Beibele gotee le bohlatse bja histori ga di thekge polelo ya gore Petro o ile a ipea e le mopišopo wa pele wa phuthego ya Roma.

Na Boitshwaro le Dithuto tša Bomopapa di Thekga go Ipolela ga Bona?

Ke mo go swanetšego gore re letele gore motho yo a ipolelago gore ke “mohlatlami wa Mokgethwa Petro” le “Moemedi wa Kriste” a latele boitshwaro le dithuto tša Petro gotee le tša Kriste. Ka mohlala, na Petro o be a amogela go swarwa ka tsela e kgethegilego ke badumedigotee le yena? Aowa. O ile a gana go bontšhwa tlhompho ka tsela e kgethegilego. (Ditiro 10:25, 26) Go thwe’ng ka Jesu? O ile a bolela gore o be a tletše go hlankela ba bangwe, e sego go hlankelwa. (Mateo 20:28) Go fapana le seo, bomopapa bona ba na le botumo bofe? Na ba gana go phagamišwa, go bitšwa ka direto tše dikgolo le go phema go kgantšha lehumo le matla?

Petro gotee le Kriste e be e le banna bao ba itshwerego gabotse bao ba bego ba kgothaletša khutšo. Bapiša botumo bja bona le seo saeklopedia ya Katholika ya Lexikon für Theologie und Kirche (Pukuntšu ya Thutatumelo le Kereke) e se bolelago ka Mopapa Leo X ge e re: “Ka ge a be a swaregile ditabeng tša dipolitiki le tšeo gantši di bego di thuša magagabo feela e bile a nweletše maipshinong a lefase ao a feteletšego, Leo X o be a hlokomologa mediro yeo e akgofilego ya dilo tša moya.” Karl Amon, e lego moruti wa Katholika le moprofesara wa histori ya kereke, o bolela gore dipego tšeo di kgonthišeditšwego mabapi le Mopapa Alexander VI di bontšha “tekanyo e šiišago ya go se botege, go dirišwa gampe ga matla a taolo, go reka le go rekišwa ga maemo gotee le boitshwaro bjo bo gobogilego.”

Go thwe’ng ka dithuto tša bomopapa? Na di sepedišana le dithuto tša Petro gotee le tša Kriste? Petro o be a sa dumele gore batho ka moka ba lokilego ba ya legodimong. Ge a bolela ka Kgoši Dafida yo a lokilego, o boletše ka go lebanya gore: “Dafida ga se a rotogela magodimong.” (Ditiro 2:34) E bile Petro ga se a ka a ruta gore masea a swanetše go kolobetšwa. Go e na le moo, o rutile gore kolobetšo ke kgato yeo modumedi a e gatago a hlahlwa ke letswalo.—1 Petro 3:21.

Jesu o ile a ruta gore ga se gwa swanela go ba le o tee wa barutiwa ba gagwe yo a lekago go phagamela ba bangwe. Jesu o itše: “Ge e ba motho le ge e le ofe a nyaka go ba wa pele, o swanetše go ba wa mafelelo go bohle gomme e be modiredi wa bohle.” (Mareka 9:35) Pejana ga lehu la gagwe, Jesu o ile a nea balatedi ba gagwe taelo ye e kwagalago: “Lena le se ke la bitšwa Rabi gobane Morutiši wa lena ke o tee, mola lena ka moka le le bana ba motho. Go feta moo, le se ke la bitša motho mo lefaseng la re tate, gobane Tatago lena ke o tee, Yo a lego legodimong. Le gona le se ke la bitšwa baetapele, gobane Moetapele wa lena ke o tee, Kriste.” (Mateo 23:1, 8-10) Na o nagana gore bomopapa ba tšeetše dithuto tša Petro gotee le tša Kriste godimo?

Ba bangwe ba bolela gore bomopapa ba swanetše go dula ba hlatlamana gaešita le ge yo a lego sedulong a sa phele bophelo bja Bokriste. Na o nagana gore taba yeo e a kwagala? Jesu o itše: “Sehlare se sengwe le se sengwe se sebotse se enywa dienywa tše dibotse, eupša sehlare se sengwe le se sengwe se se bodilego se enywa dienywa tše di hlokago mohola. Sehlare se sebotse se ka se enywe dienywa tše di hlokago mohola; le sehlare se se bodilego se ka se enywe dienywa tše dibotse.” Go ya ka bohlatse, na o nagana gore Petro goba Kriste o be a ka nyaka go tswalanywa le dienywa tšeo di tšweleditšwego ke bomopapa?—Mateo 7:17, 18, 21-23.

[Mengwalo ya tlase]

[Diswantšho go letlakala 25]

Na bohlatse bo bontšha gore bomopapa ba latetše mohlala wa Petro?