1, 2. (a) Ruthe o be a šoma mošomo wa mohuta mang? (b) Ruthe o ile a ithuta dibopego dife tše di kgahlišago tša Molao wa Modimo le batho ba gagwe?

RUTHE o be a khuname kgauswi le mokgobo wa mahlaka a garase ao a bego a a kgobokeditše mosegare. Letšatši le be le thoma go sobela mašemong a Betlelehema, gomme bašomi ba bantši ba be ba šetše ba lebile kgorong ya motse o monyenyane woo o bego o le ka godimo ga mmoto o lego kgauswi le mašemo. Ga go pelaelo gore mmele wa Ruthe o be o lapišitšwe ke go šoma letšatši ka moka, ka gobane o be a hlwele a šoma a sa kgaotše go tloga mesong. O be a sa dutše a šoma, a fola mahlaka ka kota e nyenyane gore a ntšhe mabele go ona. Le ge mošomo woo o be o le boima, eupša le e bile letšatši le lebotse go feta leo a ka bego a bile le lona ge a be a le felo tsoko.

² Na dilo di be di thoma go sepelela mohlologadi yo yo mofsa gabotse? Go etša ge re bone kgaolong e fetilego, o be a dirile phetho ya go sepela le mmatswalagwe Naomi, e bile a enne gore o tla mo kgomarela le go dira gore Modimo wa Naomi e lego Jehofa, e be Modimo wa gagwe. Basadi bao ba babedi bao ba hwetšwego ke banna ba be ba tlile Betlelehema gotee ba etšwa Moaba, gomme go se go ye kae Ruthe wa Momoaba o ile a lemoga gore Molao wa Jehofa o be o diretše bao ba diilago Isiraeleng, go akaretša le bašele, ditokišetšo tše di holago le tšeo di ba neago seriti. Le gona, o be a hweditše gore ba bangwe ba batho ba Jehofa, bao ba bego ba phela ka tlase ga Molao e bile ba tlwaeditšwe ka wona, ba be ba bontšha ka boitshwaro le botho bja bona gore ba be ba rata melao ya Jehofa gomme seo se be se thoba pelo ya gagwe yeo e kwelego bohloko.

3, 4. (a) Boase o ile a kgothatša Ruthe bjang? (b) Mohlala wa Ruthe o ka re thuša bjang mehleng ya lehono e thata ya boiphedišo?

³ Yo mongwe wa batho bao e be e le Boase, monna yo a godilego wa mohumi yoo Ruthe a bego a budutša mašemong a gagwe. O be a hlwele a mo šeditše bjalo ka tate. O be a fo myemyela ge a nagana ka mantšu a botho a Boase ge a be a mo reta bakeng sa go hlokomela Naomi le go kgetha go tsoma tšhireletšo ka tlase ga tlhokomelo ya Jehofa Modimo wa therešo.​—Bala Ruthe 2:11-14.

⁴ Lega go le bjalo, Ruthe a ka no ba a be a ipotšiša gore bophelo  bo tla mo sepelela bjang. Ka ge e be e le motho o šele yo a diilago le yo a se nago monna goba ngwana, o be a tla itlhokomela bjang gotee le Naomi nywageng yeo e letšego ka pele? Na ba be ba tla itlhokomela ka go budutša? Le gona ke mang yo a bego a tla mo hlokomela ge a tšofetše? E be e tla ba mo go kwagalago ge e ba a be a tshwenyegile ka dilo tšeo. Mehleng ya lehono e thata ya boiphedišo, batho ba bantši ba tshwenyegile kudu ka dilo tše bjalo. Ge re dutše re ithuta kamoo tumelo ya Ruthe e mo thušitšego ka gona go feta mathateng ao, re tla hwetša dilo tše dintši tšeo re ka di ekišago.

5, 6. (a) Ruthe o ile a šoma bjang letšatšing la mathomo la go budutša tšhemong ya Boase? (b) Naomi o ile a ikwa bjang ge a be a bona Ruthe?

⁵ Nakong ya ge Ruthe a feditše go fola mabele le go a olela ka moka, o hweditše gore o ile a budutša garase e ka tlalago seroto, goba dilithara tše 22. Morwalo wa gagwe o ka ba o be o le wa boima bja dikhilograma tše e ka bago tše 14! O ile a o kuka, mohlomongwe a o bofile ka lešela gomme a o rwala hlogong, ke moka a leba Betlelehema ge letšatši le le gare le sobela.​—Ruthe 2:17.

⁶ Naomi o ile a thabela go bona ngwetši ya gagwe yeo e rategago, mohlomongwe o ile a šala a ahlame ge a bona morwalo o mogolo wa Ruthe wa garase. Ruthe o ile a ba a tla le dijo tšeo di šetšego tšeo Boase a bego a di file bašomi, gomme bobedi bja bona ba ile ba ja dijo tšeo tše bonolo. Naomi o ile a mmotšiša gore: “O hlwele o budutša kae, le gona o be o šoma kae? Anke yo a go šeditšego a šegofatšwe.” (Ruthe 2:19) Naomi o be a le šedi; o ile a kgona go bona ka morwalo o mogolo wa Ruthe wa mabele gore go bile le motho yo a šeditšego mohlologadi yoo yo mofsa le gore o be a mo swere ka botho.

7, 8. (a) Naomi o ile a bona botho bja Boase e le bjo bo tšwago go mang, gona ka baka la’ng? (b) Ruthe o ile a tšwela pele go bontšha mmatswalagwe lerato bjang?

⁷ Basadi bao ba babedi ba ile ba swara mehlamo gomme Ruthe a botša Naomi ka botho bja Boase. Naomi ka go kgomega, o ile a re: “A a šegofatšwe ke Jehofa, yena yo a sa kago a hlokiša ba phelago le ba hwilego botho bja gagwe.” (Ruthe 2:20) O ile a bona botho bja Boase bo etšwa go Jehofa, yoo a tutueletšago bahlanka ba gagwe go nea ka seatla se se bulegilego e bile a holofetša go putsa batho ba gagwe bakeng sa botho bjoo ba bo bontšhago. *​—Bala Diema 19:17.

⁸ Naomi o ile a kgothaletša Ruthe gore a amogele taletšo ya Boase ya gore a dule a budutša mašemong a gagwe a bapile le basetsana ba  ntlong ya gagwe e le gore a se ke a tshwenywa ke babuni ba bangwe. Ruthe o ile a amogela keletšo yeo. O ile a ba a “tšwela pele a dula le mmatswalagwe.” (Ruthe 2:22, 23) Mantšung ao re bona gape seka se segolo sa Ruthe e lego lerato. Mohlala wa gagwe o ka dira gore re ipotšiše ge e ba re tšeela godimo ditswalano tša lapa, re thekga le go thuša baratiwa ba rena ge go nyakega. Ka mehla Jehofa o a bona ge re bontšha lerato le bjalo.

9. Re ka ithuta’ng ka lapa go tšwa go Ruthe le Naomi?

⁹ Na go ka thwe Ruthe le Naomi e be e se lapa la kgonthe? Ditšong tše dingwe go naganwa gore go swanetše go ba le ditho ka moka tša lapa​—monna, mosadi, morwa, morwedi, rakgolo le makgolo gotee le ba bangwe—​gore lapa e be leo go thwego ke la kgonthe. Eupša Ruthe le Naomi ba re gopotša gore bahlanka ba Jehofa ba ka bula dipelo tša bona go dira gore le malapa a manyenyane kudu a bontšhe borutho, botho le lerato. Na o tšeela godimo lapa leo o nago le lona? Jesu o ile a gopotša balatedi ba gagwe gore phuthego ya Bokriste e ka ba lapa le go bao ba se nago malapa.​—Mar. 10:29, 30.

10. Naomi o be a nyaka go thuša Ruthe ka tsela efe?

¹⁰ Ruthe o ile a dula a budutša mašemong a Boase go tloga ge go bunwa garase ka April go fihla ge go bunwa korong ka June. Ge dibeke di dutše di feta, ga go pelaelo gore Naomi o be a nagana kudu ka seo a bego a ka se direla ngwetši ya gagwe yeo e rategago. Kua Moaba, Naomi o be a kgodišegile gore o be a ka se tsoge a thušitše Ruthe go hwetša monna yo mongwe yo a ka mo nyalago. (Ruthe 1:11-13) Lega go le bjalo, ga bjale o be a nagana ka tsela e nngwe. O ile a botšiša Ruthe a re: “Ngwanaka, na nka se go hweletše lefelo la boikhutšo?” (Ruthe 3:1) Mehleng yeo go be go tlwaelegile gore batswadi ba hweletše bana ba bona balekane gomme Ruthe o be a fetogile morwedi wa kgonthe wa Naomi. O be a nyaka go hweletša Ruthe “lefelo la boikhutšo”​—a bolela ka tšhireletšego le tšhireletšo tšeo di hwetšwago ka go ba le lapa le monna. Eupša Naomi o be a ka dira’ng?

11, 12. (a) Ge Naomi a be a re Boase ke “morekolodi,” o be a šupa go tokišetšo efe e lerato ya Molao wa Modimo? (b) Ruthe o ile a arabela bjang keletšong ya mmatswalagwe?

¹¹ Ge Ruthe a be a thoma go bolela ka Boase, Naomi o ile a re: “Monna yoo ke wa gabo rena. Ke yo mongwe wa barekolodi ba rena.” (Ruthe 2:20) Seo se be se bolela’ng? Molao wo Modimo a bego a o neile Baisiraele o be o akaretša ditokišetšo tše lerato bakeng sa malapa ao a bego a tlaišega ka baka la bodiidi goba go hwelwa ke ditho tša ona. Ge mosadi e be e ka ba mohlologadi a se a hlwa a eba le bana, o be a  eba tlalelong o šoro ka baka la gore leina la monna wa gagwe le lešika la gagwe di be di tla kgaotša, gwa se be le meloko e tlago. Lega go le bjalo, Molao wa Modimo o be o dumelela ngwanabo monna go nyala mohlologadi yoo e le gore a kgone go mmelegela mojabohwa yoo a bego a ka tsoša leina la monna wa gagwe yo a hwilego le go hlokomela thoto ya lapa. *​—Doit. 25:5-7.

¹² Naomi o ile a hlalosa seo a bego a se rerile. Mo gongwe re ka akanya mosadi yoo yo mofsa a tsepeletše mmatswalagwe ka mahlong ge a le gare a bolela. Ruthe o be a se a hlwa a tlwaelana le Molao wa Isiraele gomme o be a tloga a sa tsebe e mentši ya metlwae ya gona. Lega go le bjalo, o be a tloga a hlompha Naomi moo e lego gore o be a theetša lentšu le lengwe le le lengwe ka kelohloko. Seo Naomi a ilego a mo eletša gore a se dire se ka ba se be se bonagala se se bonolo goba se leša dihlong​—e bile se be se ka nyatšiša motho—​lega go le bjalo, Ruthe o ile a dumela. O ile a bolela ka boikokobetšo gore: “Tšohle tše o mpotšago tšona ke tla di dira.”​—Ruthe 3:5.

13. Re ka ithuta thuto efe go Ruthe mabapi le go amogela keletšo ya batho ba bagolo? (Bona le Jobo 12:12.)

¹³ Ka dinako tše dingwe go thata gore bafsa ba theetše keletšo ya batho ba bagolo bao ba nago le phihlelo e ntši. Go bonolo go nagana gore batho ba bagolo ba tloga ba sa kwešiše ditlhohlo le mathata ao bafsa ba lebeletšanago le ona. Mohlala wa Ruthe wa boikokobetšo o re gopotša gore go theetša bohlale bja batho ba bagolo bao ba re ratago le bao ba re kganyogelago tše dibotse e ka ba mo go putsago.  (Bala Psalme 71:17, 18.) Eupša keletšo ya Naomi e bile efe gomme na Ruthe o ile a putswa e le ka kgonthe ka baka la go e latela?

14. Seboa e be e le eng gomme se be se dirišetšwa’ng?

¹⁴ Mantšiboeng ao Ruthe o ile a ya seboeng, e lego lefelo le le ikadilego leo le batotšwego moo balemi ba bantši ba bego ba iša mabele a bona gore a yo folwa le go feferwa gona. Gantši go be go dirišwa lefelo leo le bego le le mmotong, moo moya o bego o eba matla thapama le mantšiboa. Bakeng sa go aroganya mabele go mooko le mahlaka, bašomi ba be ba diriša diforoko tše dikgolo goba digarafo go lahlela mabele ao moyeng, gomme moya wa tšea mooko o bohwefo ke moka mabele a boima a wela fase lebatong.

15, 16. (a) Hlalosa seo se bego se direga seboeng ge Boase a feditše mošomo mantšiboa. (b) Boase o ile a tseba bjang gore Ruthe o be a robetše dinaong tša gagwe?

¹⁵ Ka bohlale, Ruthe o be a bogetše ge mošomo o eya mafelelong mantšiboa. Boase o be a hlokomela bašomi ge go feferwa mabele ao a bego a dira mokgobo o mogolo. Ge a šetše a jele gomme a khoše, o ile a robala ka thoko e nngwe ya mokgobo woo. Go bonagala mokgwa wo o be o tlwaelegile, mohlomongwe o direlwa go šireletša puno yeo e bohlokwa gore e se utswe ke mahodu goba go tšewa ke bahlakodi. Ruthe o ile a bona ge Boase a robala. Go be go fihlile nako ya gore leano la Naomi le šome.

¹⁶ Ruthe o ile a batamela ka go khukhuna, pelo ya gagwe e kibakiba ka lebelo le legolo. O ile a lemoga gore monna yoo o be a ile ka boroko. Ka gona go etša ge Naomi a be a boletše, o ile a ya dinaong tša gagwe, a mo apola dinaong gomme a robala moo, ke moka a leta. Nako e ile ya feta. Ruthe o swanetše go ba a ile a fela pelo. Mafelelong, mo e ka bago bošegogare, Boase o ile a thoma go šikinyega. A thothomela  ka baka la phefo, o ile a okamela dinaong, mohlomongwe e le gore a di apeše gape. Eupša o ile a lemoga gore go be go na le motho moo. Pego e balega ka gore: “A bona mosadi a robetše dinaong tša gagwe!”​—Ruthe 3:8.

17. Bao ba umakago gore go na le se se fošagetšego seo se dirilwego ke Ruthe ba hlokomologa ditherešo dife tše pedi tše di lego molaleng?

¹⁷ O ile a botšiša a re: “O mang?” Ruthe a araba, mohlomongwe ka lentšu la go thothomela, a re: “Ke nna Ruthe mohlanka wa gago, phurolla kobo ya gago o nkapeše ka gobane o morekolodi.” (Ruthe 3:9) Bahlatholodi ba mehleng yeno ba ile ba leka go bontšha gore ditiro tša Ruthe le mantšu a gagwe di be di bontšha gore go ka ba go bile le dikopano tša botona le botshadi, eupša ba hlokomologa ditherešo tše pedi tše di lego molaleng. Ya pele, Ruthe o be a dira dilo go ya ka metlwae ya mehleng yeo, yeo e mentši ya yona re sa e kwešišego lehono. Ka gona, e be e tla ba phošo go lebelela ditiro tša gagwe ka go di bapiša le ditekanyetšo tše di gobogilego tša boitshwaro tša mehleng yeno. Ya bobedi, Boase o ile a arabela ka tsela yeo e bontšhago gabotse gore o ile a bona boitshwaro bja Ruthe e le bjo bo sekilego le bjo bo ka retwago kudu.

18. Boase o ile a re’ng ge a homotša Ruthe gomme o ile a šupa go ditiro dife tše pedi tša lerato tšeo Ruthe a ilego a di dira?

¹⁸ Boase o ile a bolela, gomme ga go pelaelo gore segalo sa lentšu la gagwe se botho le seo se thobago se ile sa homotša Ruthe. O itše: “Jehofa a a go šegofatše ngwanaka. Bjale gona o bontšhitše botho go feta peleng, ka go se latele masogana a diilago goba a humilego.” (Ruthe 3:10) Ge a be a re “peleng” o be a bolela ka lerato la Ruthe ge a sepela le Naomi ba boela Isiraele le go mo hlokomela. Ge a re “bjale” o be a šupa nakong yeo. Boase o ile a bontšha gore go be go le bonolo gore mosadi yo mofsa wa go swana le Ruthe a tsome monna gare ga masogana, go sa šetšwe gore a humile goba a a diila. Go e na le moo, Ruthe o be a sa nyake go thuša Naomi feela eupša o be a nyaka go thuša le monna wa Naomi yo a hwilego gore a tšwetše pele leina la monna yoo nageng ya gabo. Ga go thata go bona lebaka leo le dirilego gore Boase a kgahlwe ke go hloka boithati ga mosadi yo yo mofsa.

19, 20. (a) Ke ka baka la’ng Boase a ile a se nyale Ruthe le semeetseng? (b) Boase o ile a bontšha Ruthe botho le go naganela botumo bja gagwe ka ditsela dife?

¹⁹ Boase o ile a tšwela pele a re: “Bjale ngwanaka, se boife. Tšohle tše o di bolelago ke tlo go direla tšona, ka gobane yo mongwe le yo mongwe mo kgorong ya gešo o a tseba gore o mosadi wa paale.” (Ruthe 3:11) Boase o be a thabela go ka nyala Ruthe; mohlomongwe o be a se a makala ka mo go feletšego ge a kgopelwa gore e be morekolodi  wa gagwe. Lega go le bjalo, Boase e be e le monna yo a lokilego gomme o be a ka se fo dira dilo go ya ka mo a ratago ka gona. O ile a botša Ruthe gore go be go na le morekolodi yo mongwe yo a bego a tswalane kudu le lapa labo monna yo a hwilego wa Naomi. Boase o be a tla botša monna yoo pele gomme a mo nea sebaka sa gore a nyale Ruthe.

²⁰ Boase o ile a kgothaletša Ruthe gore a robale gape gomme a khutše go fihlela ka masa; ke moka o be a tla ya gae a sa bonwe. O be a nyaka go šireletša botumo bja Ruthe gotee le bja gagwe, ka ge batho ka phošo ba be ba ka nagana gore go diregile selo se itšego se se gobogilego. Ruthe o ile a robala dinaong tša monna yoo gape, mohlomongwe a phuthologile kudu ka morago ga ge Boase a be a arabetše kgopelong ya gagwe ka botho gakaakaa. Ke moka pele bo esa, Ruthe o ile a tsoga. Boase o ile a mo tšhelela garase e ntši kobong ya gagwe e le mpho, gomme Ruthe a boela Betlelehema.​—Bala Ruthe 3:13-15.

21. Ke’ng seo se dirilego gore Ruthe a tsebje e le “mosadi wa paale” gomme re ka ekiša mohlala wa gagwe bjang?

²¹ Ruthe o swanetše go ba a ile a kgotsofala kudu ge a nagana ka seo Boase a bego a se boletše​—gore batho ka moka ba be ba mo tseba e le “mosadi wa paale”! Ga go pelaelo gore go fišegela ga gagwe go tseba Jehofa le go mo hlankela go be go sepedišana kudu le botumo bja gagwe. Gape o be a bontšhitše botho bjo bogolo le go kgomega ka Naomi le batho ba gabo, a ikemišeditše go phela ka ditsela le metlwae yeo a bego a tloga a sa e tsebe. Ge e ba re ekiša tumelo ya Ruthe, re tla nyaka go hlompha batho ba bangwe gotee le ditsela tša bona le metlwae ya bona kudu. Ge e ba re dira bjalo, le rena re ka ba le botumo bjo bobotse.

22, 23. (a) Mpho yeo Boase a ilego a e nea Ruthe e ka be e be e bontšha’ng? (Bona le mongwalo wa tlase.) (b) Naomi o ile a kgothaletša Ruthe go dira’ng?

²² Ge Ruthe a fihla gae, Naomi o ile a mmotšiša gore: “Na ke wena ngwanaka?” Mohlomongwe o be a botšiša potšišo yeo ka baka la ge go be go sa le leswiswi, eupša Naomi gape o be a nyaka go tseba ge e ba Ruthe e be e sa dutše e le mohlologadi yo a sa letelago go nyalwa goba yo a bego a letetše go nyalwa. Gateetee Ruthe o ile a botša mmatswalagwe tšohle tšeo di bego di diregile magareng ga gagwe le Boase. O ile a ba a nea Naomi mpho ya garase e ntši yeo Boase a bego a mmoditše gore a mo nee yona. *​—Ruthe 3:16, 17.

 ²³ Ka bohlale, Naomi o ile a kgothaletša Ruthe gore a itulele gae a khutše letšatšing leo go e na le gore a yo budutša mašemong. O ile a kgonthišetša Ruthe ka gore: “Monna yo a ka se khutše go ba go fihla ge a feditše taba ye lehono.”​—Ruthe 3:18.

24, 25. (a) Boase o bontšhitše bjang gore e be e le monna yo a lokilego le yo a se nago boithati? (b) Ruthe o ile a šegofatšwa bjang?

²⁴ Naomi o be a tloga a nepile ka Boase. Boase o ile a ya kgorong ya motse, moo bagolo ba motse ba bego ba kopana gona ka mehla gomme a leta go fihlela ge monna yo mongwe wa leloko la kgauswi a feta. A le pele ga dihlatse, Boase o ile a nea monna yoo sebaka sa gore e be morekolodi ka go nyala Ruthe. Lega go le bjalo, monna yoo o ile a gana, a bolela gore go dira bjalo go be go tla senya bohwa bja gagwe. Ke moka, Boase o ile a bolela a le pele ga dihlatse gona moo kgorong ya motse gore yena e be e tla ba morekolodi, a reka thoto ya monna yo a hlokofetšego wa Naomi e lego Elimeleke gomme a nyala Ruthe, mohlologadi yo a hwetšwego ke Maglone morwa wa Elimeleke. Boase o ile a re o be a holofetše gore go dira bjalo go be go tla dira “gore leina la mohu le se ke la hwelela gare ga bana babo le kgorong ya gabo.” (Ruthe 4:1-10) Ruri Boase e be e le monna yo a lokilego le yo a se nago boithati.

²⁵ Boase o ile a nyala Ruthe. Ka morago ga moo, re bala gore: “Jehofa a dira gore a ime gomme a belega morwa.” Basadi ba Betlelehema ba ile ba šegofatša Naomi gomme ba reta Ruthe ge a phadile seo barwa ba šupago ba bego ba tla ba sona go Naomi. Ka morago re botšwa gore morwa wa Ruthe o ile a ba rakgolokhukhu wa Kgoši Dafida. (Ruthe 4:11-22) Ke moka Dafida o ile a ba rakgolokhukhu wa Jesu Kriste.​—Mat. 1:1. *

26. Mohlala wa Ruthe le wa Naomi o re gopotša’ng?

²⁶ Ruri Ruthe o ile a šegofatšwa, go etša ge go ile gwa šegofatšwa Naomi yo a ilego a thuša ka go godiša ngwana yoo bjalo ka ge eka ke wa gagwe. Maphelo a basadi ba ba babedi a re gopotša gore Jehofa Modimo o bona bohle bao ka boikokobetšo ba šomago ka thata go hlokomela ba malapa a bona e bile ba hlankela ka potego le batho ba gagwe bao ba kgethilwego. Ka mehla o putsa batho ba botegago bao ba swanago le Boase, Naomi le Ruthe.