1. Akin et mairap no maminsan so onunor?

 KASIN no maminsan et nanairapan kan ontulok odino onunor? Anggan si Arin David et alikna to met itan kanian oniay impikasi tod Dios: “Pakiwas mo ak pan mabulos ya ontulok ed sika.” (Sal. 51:12) Inar-aro nen David si Aman Jehova, pero no maminsan et nanairapan ya onunor. Nasasali tayo met itan. Akin kasi? Unona, ag-itayo perpekto kanian say labay na puso tayo et manggaway aliwa. Komadua, iimpluensyaan itayo nen Satanas ya manrebelde pian magmaliw tayon singa sikato. (2 Cor. 11:3) Komatlo, maksil met so impluensya na sayan mundo. Dakel natan so “agmatulok” tan ipasoot day labay da. (Efe. 2:2) Kanian kaukolan tayon labanan so makasalanan ya puso tayo, si Satanas, tan say impluensya na sayan mundo pian naunor tayoy Jehova tan saramay inikdan to na autoridad.

2. Antoy labay ya ibaga na “akaparaan ya ontulok”? (Santiago 3:17)

² Basaen so Santiago 3:17. Insulat nen Santiago ya saray totoon marunong et “akaparaan ya ontulok.” Antoy labay ya ibaga na “akaparaan ya ontulok”? Dapat mabulos tayon unoren iramay inikdan nen Jehova na autoridad​—amay agtayo napipilitan. Pero siempre, agtayo ontulok ed sikara no iganggan da ya agtayo unoren si Jehova.​—Gawa 4:18-20.

3. Akin et importante ed si Jehova ya unoren tayo iramay inikdan to na autoridad?

³ Ompan mas mainomay tayoy ontulok ed si Jehova nen say diad too. Natural met labat itan ta amta tayon perpekto si Aman Jehova tan lanang ya duga iray ganggan to. (Sal. 19:7) Pero aliwan perpekto iray totoon walaan na autoridad—saray atateng, opisyal na gobierno, tan saray elder. Tandaan tayo balet ya si Jehova so angiter na autoridad da. (Pro. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:13, 14) Kanian no uunoren tayo ra, si Jehova  ya mismo so uunoren tayo. Pantongtongan tayo sirin no anto ray gawaen tayo pian naunor tayo ray totoo ya inikdan nen Jehova na autoridad anggano no maminsan et agtayo kompormi ed saray ganggan da.

4. Akin et dakel ya ananak natan so agmatulok ed atateng da?

⁴ Dakel ya ananak natan so “agmatulok ed atateng da.” (2 Tim. 3:1, 2) Akin et nanairapan iran ontulok? Iisipen na arum ya ananak ya aliwan maong ya alimbawa iray atateng da ta duma kunoy ibabangat da ed gagawaen da. Iisipen met na arum ya masyadon makaluma tan istrikto iray atateng da. Kasin ontan met so pakanengneng mod atateng mo? Ompan nanairapan kan unoren iyan ganggan nen Jehova: “Ananak, magmaliw kayon maunor ed atateng yo unong ed linawa na Katawan, ta saya so duga.” (Efe. 6:1) Antoy makatulong pian magmaliw kan maunor ed atateng mo?

5. No katutulok ed atateng so pantongtongan, akin et sankaabigan ya alimbawa si Jesus? (Lucas 2:46-52)

⁵ No katutulok ed atateng so pantongtongan, si Jesus so sankaabigan ya alimbawa. (1 Ped. 2:21-24) Perpekto si Jesus, pero baleg so respeto to ed saray atateng to anggano aliwa ran perpekto. (Exo. 20:12) Wala ray pagkakataon ya nalilingo ra tan agda natatalosay Jesus. Singa bilang, imanom pa may agawa nen 12 so taon to. (Basaen so Lucas 2:46-52.) Aburidoy Jose tan Maria ta atilak manayay Jesus ed Jerusalem. Antis iran inmalis, sinegurado da komon ya kaiba day amin ya ananak da pasempet. Responsabilidad da itan bilang ateng. Pero nen nalmo da lay Jesus, sikato so tinetel nen Maria. Diad tua, sarag pa nen Jesus so mirasonan pian idepensa so sarili to. Agto balet itan ginawa. Marespeto ya inmebat, pero ‘ag-atalosan nen Jose tan Maria so imbaga to.’ Anggano onman, sikatoy “nantultuloy a nampasakop ed sikara.”

6-7. Anto dapat so isipen na saray ananak pian magmaliw iran mas maunor ed atateng da?

⁶ Sikayo ran ananak, kasin nanairapan kayon onunor ed atateng yo, lalo la no nanenengneng yoy lingo ra tan agda kayo natatalosan? Antoy makatulong? Unona, isip moy nalikna nen Jehova no onunor ka. Ibabaga na Biblia ya no maunor ka ed atateng mo, “makapaliket iya ed Katawan.” (Col. 3:20) Amta pa nen Jehova ya wala ran talagay panaon ya agka natatalosan na atateng mo tan ompan wala ray ganggan da ya masyadon istrikto. Pero no unoren mo ra anggano mairap, napaliket moy Jehova.

⁷ Komadua, isip moy nalikna na atateng mo no unoren mo ra. Seguradon naliketan ira tan mas pantiwalaan da ka. (Pro. 23:22-25) Sakey ni, mas magmaliw kayon close. Oniay imbaga nen Alexandre ya taga Belgium: “Nen maunor ak lad atateng ko, apansin ko ya mas naging close ak ed sikara tan mas masaya kami.” b Komatlo, isip mo iray maong ya resulta no maunor ka. Oniay imbaga nen Paulo ya taga Brazil: “Nen maunor ak la ed saray atateng ko, mainomay ko met lay onunor ed si Jehova tan ed arum nin walaan na autoridad.” Onia met so ibabaga na Biblia ya resulta no maunor kad atateng mo: “Maabig so pansumpalan mo tan mansiansia kad dalin diad andukey a panaon.”​—Efe. 6:2, 3.

8. Antoy imbaga na pigaran kabataan ya rason no akin ya uunoren day atateng da?

⁸ Apatunayan la na dakel ya kabataan ya maabig so resulta no unoren day ateng da. Si Luiza ya taga Brazil et agto kuno natatalosan  dati akin et aga payagan na atateng to ya nawalaan na sarili ton cellphone, lalo la ta maslak ed saray kataonan to et wala lay sari-sarili dan cellphone. Pero a-realize to lanlamang ya parad pankamaongan to itan. Nen unaan et naisip to ya singa anggapo kunoy kalayaan to, pero oniay imbaga to: “Natatalosan ko la natan ya no unoren ko iray atateng ko, singa itan seat belt ya manprotekta ed siak.” Si Elizabeth ya taga United States et nanairapan kuno ya onunor ed atateng to no maminsan. Oniay imbaga to ya makakatulong ed sikato: “No agko natatalosan so rason akin et walay ibabawal o igaganggan na atateng ko, iisipen ko la iramay pagkakataon ya aga ak apahamak ta inunor ko ra.” Imbaga met nen Monica ya taga Armenia ya apatunayan to la kuno ya mas naiwasan to ray problema no unoren to ray atateng to.

9. Antoy iisipen na arum ed saray batas na gobierno?

⁹ Diad Biblia, saray gobierno et atawag ya “atagey ya autoridad.” (Roma 13:1) Bibidbiren met na dakel ya totoo ya kailangan tayoy gobierno tan uunoren da so arum ya batas. Pero wala ray batas ya agda uunoren ta ag-ira kompormi tan iisipen da ya singa nalalabas lay gobierno. Say sakey ya alimbawa et say panagbayar na buis. Diad survey ed sakey ya bansa diad Europe, 25 percent so angibaga ya “ayos labat ya agka manbayar na buis no say pakaliknam et sobsobra so kekerewen na gobierno.” Kanian diad satan ya bansa, manga 65 percent labat so buis ya babayaran na saray totoo.

10. Anggano agtayo kompormi ed arum ya batas na gobierno, akin et uunoren tayo nin siansia iratan?

¹⁰ Tua, ibabaga na Biblia ya say pamamahala na totoo et lapuan no maminsan na paniirap. Nabasa met ditan ya saray gobierno et kontrolado nen Satanas tan asingsingger la iratan ya naderal. (Sal. 110:5, 6; Ecl. 8:9; Luc. 4:5, 6) Pero nia so warning na Biblia: “Siopaman ya onsusumpa ed autoridad et onsusumpa ed uksoyan na Dios.” On, labay nen Jehova ya unoren tayo so gobierno lapud kaiba itan ed temporaryon uksoyan to natan pian anggan panon et walay deen tan naiwasan so gulo. Kanian “iter [tayoy] kanepegan da”​—manbayar tayoy buis, respetoen tayo ra, tan unoren tayo iray ipapatupad dan batas. (Roma 13:1-7) Anggano say sakey ya batas et singa makapabelat, aliwan makatarungan, o nagastosan tayo no unoren tayo itan, gawaen tayoy anggaay nayarian tayon onunor. Labay tayon unoren si Jehova, tan sikaton mismo so angiganggan ya unoren tayo so gobierno basta aliwan kontra ed ganggan to so ipapagawa ra.​—Gawa 5:29.

11-12. Base ed Lucas 2:1-6, antoy ginawa nen Jose tan Maria pian naunor da so sakey ya batas, tan antoy resulta? (Nengnengen met so litrato.)

¹¹ Makaaral tayod si Jose tan Maria. Akaparaan  iran unoren so batas na gobierno anggano aliwan mainomay. (Basaen so Lucas 2:1-6.) Nen manga siameran bulan la ya malukon si Maria, walay batas na gobierno ya kaukolan dan unoren nen Jose. Ingganggan nen Emperador Augusto ya manparehistro so amin ya walad sakop na Roma. Pian makapanparehistro si Jose tan Maria, kaukolan day onlad Betlehem. Manga 150 kilometro so biahien da, tan patatdang tan palasur so dalan. Seguradon nairapan si Maria ta baleg lay eges to. Panon to no walay nagawad dalan? Panon to no legay biahe et biglan manpasakit si Maria? Say lukon to pa ni met et say Mesias. Anggano wala ray ontan ya panaaburidoan dan sanasawa, kasin rason itan pian agla ra onunor ed gobierno?

¹² Inmunor nin siansia si Jose tan Maria anggano mairap. Benendisyonan nen Jehova so inyunor da. Ligtas iran akasabi ed Betlehem, anggapoy mauges ya agawa ed lukon nen Maria, tan asumpal so propesiya ed Biblia ta inyanak si Jesus ed Betlehem!​—Miq. 5:2.

13. No maunor tayo ed batas na gobierno, antoy epekto to itan ed saray agagi?

¹³ No maunor tayo ed batas na gobierno, sikatayo lanlamang so nagunggonaan tan anggan saray agagi. Akin ey? On ta no agtayo onlabag ed batas, naiwasan tayoy dusa o penalty. (Roma 13:4) Sakey ni, no maunor tayo, maong so impresyon na saray opisyal na gobierno ed sikatayo ran Tasi. Singa bilang, pigaran dekada lay apalabas, wala ray sundalo ya bigla labat ya linmoob ed Kingdom Hall diad Nigeria legan na aral ta aanapen da iramay nan-rally lapud agda labay so manbayar na buis. Pero pinaalis ira lanlamang na komander da ta say kuan to: “Mabayar na buis iray Tasi.” On, no maunor kad batas, pararakepen moy reputasyon tayo. Malay mo, ompan onsabi agew et atan ya reputasyon so ontulong pian naprotektaan iray agagim.​—Mat. 5:16.

14. Antoy akatulong ed sakey ya sister pian “akaparaan ya ontulok” ed saray atagey ya autoridad?

¹⁴ Panon to no nanairapan tayo nin siansia  ya onunor ed saray atagey ya autoridad? Oniay inamin nen Joanna ya sister ed United States: “Wala ray kapamilyak ya biktima na ag-inkahustisya lapud ginawa na saray walad gobierno, kanian talagan nanairapan ak ya onunor.” Pero nanggaway paraan si Joanna pian nauman toy panagnonot to. Unona, agla kuno manbabasa na saray post ed social media ya kontra ed gobierno. (Pro. 20:3) Komadua, imbes ya say sankanonot to et manguman komoy administrasyon na gobierno, impikasi to ya ombiskeg komon so tiwala to ed si Jehova. (Sal. 9:9, 10) Komatlo, binasa to ray artikulo ed publikasyon tayo tungkol ed neutralidad. (Juan 17:16) Natan et agla kuno nanairapan si Joanna ya respetoen tan unoren iray walad autoridad tan mareen lay nonot to.

15. Akin ya no maminsan et nanairapan tayon unoren so instruksion na organisasyon nen Jehova?

¹⁵ Labay nen Jehova ya “matulok [tayo] ed saramay mangidadaulo” ed kongregasyon. (Heb. 13:17) Perpekto so lider tayo, si Jesus. Pero aliwan perpekto iray brother ya uusaren ton mangidaulo, kanian no maminsan et nanairapan tayon onunor ed sikara lalo la no agtayo kompormi ed instruksion da. Agawa itan ed si apostol Pedro. Nen sikatoy ingganggan na anghel ya mangan na karne na ayayep ya ipapasen ya marutak ed Mosaikon Ganggan, tinmanggi si Pedro​—aliwa labat ya aminsan noagta amitlo! (Gawa 10:9-16) Akin et agto labay? On, ta diad interon bilay to et agnin balot angan na ontan iran karne kanian agto natatalosan akin et onman so ipapagawa to may anghel. No si Pedro et nairapan ya onunor anta perpekton anghel so angiganggan ed sikato, di lalod sikatayo ta aliwan perpekto iray mangidadaulon brother!

16. Antoy ginawa nen apostol Pablo nen walay naawat ton instruksion ya singa aliwan makatunongan? (Gawa 21:23, 24, 26)

¹⁶ Maong ya alimbawa si apostol Pablo. Sikatoy “akaparaan ya ontulok” ed saray mangidadaulo anggano singa aliwan makatunongan so instruksion da. Wala may agawa ya biktima si Pablo na tsismis. Wala ray mangilalabir ya ibabangat to kunoy “panag-apostasya ed si Moises” tan agto rerespetoen so Mosaikon Ganggan. (Gawa 21:21) Akasabi itan ed saray mamatatken ed Jerusalem. Kanian ingganggan day Pablo ya mangitagar na apatiran lalaki diad templo tan linisan toy sarili to unong ed Mosaikon Ganggan pian nanengneng na saray Judion agagi ya uunoren to itan. Anto kasi gawaen nen Pablo? Amta to ya agla sakop na Mosaikon Ganggan iray Kristiano. Sakey ni, anggapoy ginawa ton aliwa. Pero say makapabilib, inmunor si Pablo. Diad tinmumbok ya agew, intagar nen Pablo iraman a lalaki tan “nilinisan [day] sarili [da] unong ed Ganggan.” (Basaen so Gawa 21:23, 24, 26.) Lapud inmunor si Pablo, agla binmaleg so isyu tan ag-aderal so pankakasakey.​—Roma 14:19, 21.

17. Antoy naaralan mod si Stephanie?

¹⁷ Imanoen so eksperiensya nen Stephanie. Wala kuno may pagkakataon ya mairap ton tanggapen so desisyon na branch office ed bansa ra. Malikeliket iran sanasawa ya manlilingkor diad sakey ya foreign-language group. Nen in-dissolve itan na branch office, pinmawil ira ed local congregation. Oniay inamin nen Stephanie: “Maer-ermen ak. Singa mas baleg so pankaukolan diman ed foreign-language nen say diad lenguahe mi.” Pero anggano ontan so alikna to, nampasakop ed sayan balon instruksion. Kuan to: “Anengneng ko lanlamang ya duga imay desisyon na branch office. Diad kongregasyon  mi natan, dakel so kabataan ya bukbukor day Tasi ed pamilya kanian sikami so nagmaliw ya espiritual ya atateng da. Wala met so iyaaralan kon sister ya datin inactive, tan mas dakel lay panaon ko natan ya man-personal study. Maong labat ta inmunor ak. Anggapoy pagbabawian ko tan malinis so konsiensiak.”

18. Antoy gunggona no maunor tayo?

¹⁸ No subok ed sikay onunor, agka mapaga ta naaralan itan. Anggan si Jesus et “naaralan toy katutulok lapud saray asagmak to.” (Heb. 5:8) Di ba tua ya no mairap so situasyon, diman tayo mas napino tan mas naaralan tayoy ontulok. Singa bilang, nen kagagapo na COVID-19 pandemic, antoy aliknam nen naamtaan mo ya agtayo ni nayarin mantitipon ed Kingdom Hall tan bawal ni so manpulong ed kaabungan? Kasin nairapan ka met ya onunor? Pero inmunor ka kanian aprotektaan ka. Akatulong ka pian walay pankakasakey ed kongregasyon tan apaliket moy Jehova. Lapud satan ya dinalan tayo, nipasal tayon onunor. Kanian mas ready tayo la ya unoren so antokaman ya instruksion ya naawat tayo no baleg ya kairapan la. No nagawa la itan, say kaligtasan tayo et akasalalay ed iyunor tayo!​—Job 36:11.

19. Akin et labay moy magmaliw ya maunor?

¹⁹ Apantongtongan tayod sayan artikulo ya lanang ya maabig so resulta no maunor tayo. Pero siempre, say manunan rason no akin ya unoren tayoy Jehova et lapud sikatoy inar-aro tayo tan labay tayon paliketen. (1 Juan 5:3) Diad tua, agtayon balot nabayaran si Jehova ed amin ya kamaongan to ed sikatayo. (Sal. 116:12) Pero nipanengneng tayo ya misatsalamat tayo ed sikato no unoren tayo ray ganggan to, tan pati saramay inikdan to na autoridad. No maunor tayo, ipapanengneng tayon marunong tayo. Tan saray marunong et napapaliket day puso nen Jehova.​—Pro. 27:11.