WAUT JUNGE MENSCHEN WEETEN WELLEN
Waut deit daut aun mie, waut aundre em Internet nenndoonen?
Loten diene Elren die daut Internet brucken toom aundre äare Bilda un Videos beseenen un dee waut schekjen? Wan jo, dan woat dis Artikjel die met dree Sachen halpen.
Waut du en disen Artikjel seenen woascht
Woo väl Tiet bruck ekj toom aundre äare Sachen em Internet beseenen?
No daut kjikjen, waut aundre em Internet nenndoonen, es soo, aus wan eena met een willet Pieet rittat – eena mott daut unja Kontroll hoolen ooda daut woat eenem kontrollen.
Joanna sajcht: “Eenjemol well ekj bloos fa een poa Minuten no aundre äare Bilda un Videos kjikjen, oba dan opp een mol woa ekj en, daut ekj aul fa een poa Stund em Internet jewast sie. Eena kaun sea aufhenjich doavon woaren un väl too väl Tiet doa nennspenden.”
Hast du daut jewist? Soone Websieden un Apps, wua eena kaun aundre äare Bilda un Videos beseenen, sikj met dee unjahoolen un uk selfst waut nopploden, sent met Fliet soo jemoakt, daut eena doavon aufhenjich woat. Wan eene Websied sea bekaunt woat un sea väl Menschen väl Tiet doa nennspenden, dan betolen Kompanieen noch mea Jelt toom äare Sachen doa bekauntmoaken.
Denkj mol äwa no: Jeit de Tiet väl bosja vebie, aus waut ekj enwoa, wan ekj aundre äare Sachen em Internet besee? Wudd ekj de Tiet fa waut brucken kjennen, waut mea enhelt?
Waut du doonen kaust. Denkj em verut doaräwa no, woo väl Tiet du west fa daut Internet brucken un hool die uk doaraun.
Tina sajcht: “Ekj deed mien Fon soo enstalen, daut ekj eenje Apps bloos fa eene jewesse Tiet brucken kunn. Aus ekj daut ieescht fa een Stootje soo jedonen haud, wia daut fa mie leichta, utjejlikjt to sennen. Dan kunn ekj wada soone Apps brucken, oba onen too väl Tiet to vekwosen.”
Waut de Schreft sajcht: “Nuzt de Tiet [goot] ut” (Efeesa 5:16, PB).
Waut deit daut aun mienen Schlop, wan ekj väl em Internet sie?
De mieeschte Forscha sajen, Jugentliche brucken opp daut weinichste 8 Stund Schlop de Nacht, oba väle kjrieen weinja. Eene Uasoak doafäa es, daut Jugentliche foaken em Internet sent, wan dee wudden sellen schlopen.
Maria sajcht: “Ea ekj schlopen go, kjikj ekj jeweenlich no mien Fon, aus doa irjentwaut wichtjet es. Oba dan see ekj foaken aundre äare Bilda un vesiem doa eenjemol miere Stund. Daut es eene schlajchte Jewanheit, wua ekj proow met opptohieren.”
Hast du daut jewist? Wan wie nich jenuach schlopen, dan kjenn wie leichta groote Angst kjrieen ooda narfenkrank woaren. Eene Utjelieede, waut Jean Twenge heet, sajcht, daut eent von de jratste Uasoaken, wuarom Menschen sikj nich goot feelen un nich schaftich sent, es, daut dee nich jenuach Schlop kjrieen. See sajcht uk, daut wan eena fa eene lange Tiet nich jenuach Schlop kjricht, kaun daut sea schwoa sennen, kloa to denkjen un uk schaftich to sennen. a
Denkj mol äwa no: Woo väl Stund schlop ekj jieda Nacht? Kjikj ekj no aundre äare Bilda em Fon, wan ekj mie wudd sellen reedmoaken toom schlopen gonen?
Waut du doonen kaust. Wan mäajlich, dan proow, aul 2 Stund ea du schlopen jeist, nich ellektroonische Sachen to brucken. Daut wudd veleicht uk goot sennen, wan du nich dien Fon ooda Tablet en de Schlopstow hautst. Wan die eene Kjlinja-Klock fält toom aum Zemorjes oppwakjen, dan proow, eene aundre Kjlinja-Klock to haben enne Städ dien Fon ooda dien Tablet.
Jeremy sajcht: “Eenjemol kjikj en mien Fon un doaderch go ekj sea lot schlopen, oba dit es waut, waut ekj proow to vebätren. Ekj mott daut lieren, mie dolla to kontrollen un tiedich schlopen to gonen, soo daut ekj dän näakjsten Dach vereift sie un aules doonen kaun, waut doa fält.”
Waut de Schreft sajcht: “Doaderch sell jie fauststalen lieren, waut daut aulabaste [ooda wichtichste] es” (Filippa 1:10, PB).
Waut deit daut aun miene Jefeelen, wan ekj väl em Internet sie?
En eenen Berecht säden se, daut se hauden waut Huachschool-Mejalen befroacht un meist de Halft von dee säden, “daut see foaken fa eene lenjre Tiet truarich sent ooda sikj onen Hopninj feelen.” Jewesset wuarom dee sikj soo feelen, kaun doavon komen, daut dee sikj met aundre em Internet vejlikjen. Dokta Leonard Sax sajcht: “Je mea du die Tiet nemst toom no aundre äare Sachen em Internet kjikjen un die met dee vejlikjen deist, je schlajchta woascht du die äwa die selfst feelen un je truaja woascht du sennen.” b
Phoebe sajcht: “Daut es gaunz jeweenlich, daut junge Menschen sikj met aundre vejlikjen un derch daut Internet es daut noch oaja. Eena kaun sikj fa miere Stund em Internet aundre äare Bilda beseenen un eenem sien Läwen met dee äat vejlikjen. Un eena kaun uk seenen, waut eenem siene Frind aules fa Scheengonen haben un doaderch kaun eena sikj auleen un utjeloten feelen.”
Hast du daut jewist? Daut Internet es eene goode Wajch, woo eena kaun met eenem siene Frind räden, oba daut es nich dautselwje, aus wan eena wudd perseenlich met dee toop sennen. Dokta Nicholas Kardaras sajcht: “Wan eena sikj derch ellektroonischet Jereetschoft met aundre unjahelt, moakt eenem daut nich soo schaftich, aus wan eena met wäm perseenlich rät. Ons fält daut, met Menschen perseenlich toop to sennen.” c
Denkj mol äwa no: Feel ekj mie auleen, wan ekj em Internet see, waut miene Frind aules beläwen? Wan ekj em Internet opp de Bilda aul daut Scheengonen see, waut miene Frind haben, feel ekj mie dan soo, daut mien Läwen nuscht enhelt? Sie ekj mootloos, wan ekj een Bilt em Internet nenndoo un kjeena ooda meist kjeena doa noppdrekjt, daut dee daut jleicht?
Waut du doonen kaust. Proow mol fa een poa Doag, eene Wäakj ooda mau rajcht fa eene Moonat nich em Internet no aundre äare Bilda un Videos to kjikjen ooda die doa met dee unjahoolen. Enne Städ daut nemm die mea Tiet toom met diene Frind perseenlich toop sennen ooda met dee äwa Fon to räden. Du woascht veleicht enwoaren, daut du die mea jeloten feelst un schaftja best.
Briana sajcht: “Aus ekj emma no daut kjikjt, waut aundre aules em Internet nopploden, docht ekj too sea doaräwa, waut aundre aules deeden. Nodäm daut ekj mienen Nomen bie dise Apps aufjelascht haud, feeld ekj mie friea un haud nich soo väl Sorjen un ekj haud uk mea Tiet fa Sachen, waut mea enhilden.”
Waut de Schreft sajcht: “Lot eenem jiedren sien ieejnet Woakj unjasieekjen, un seenen, auf hee doa waut finjt sikj to lowen, un sikj nich aun sienen Noba mäten” (Galata 6:4, PB).