AUNE 1970 fungen Jeschichtsforscha en En Gedi en Israel dicht bie de Wastkaunt von daut Doodje Mäa een Biet von eene Schreftroll, waut meist vebrent wia. Dee fungen dit Biet, aus dee eene Judenschool väagrowden en een oolet Stautje, waut ojjefäa tweschen 500 un 550 n. Chr. venicht wort. De Schreftroll wia soo vebrukt, daut dee nich jinkj to läsen, un wan see dee hauden uteneenjerolt, dan wudd dee vebrockelt sennen. Oba nu kunnen Forscha dise Schreftroll met besondret Jereetschoft opp soone Wajch enskennen, daut to seenen wia, waut doabennen jeschräwen wia, onen daut see dee brukten oprollen. Un nu jeit daut wada to läsen.

Waut steit doa jeschräwen? Daut es waut von de Schreft. Opp daut Biet von de Schreftroll sent waut Varzh vom Aunfank von 3. Mose. Doa es daut Tetragramaton bennen; daut sent hebräische Latren, waut fa Gott sienen Nomen stonen. De Forscha jleewen, daut dise Schreftroll irjentwanea tweschen 50 un 400 n. Chr. jeschräwen wort, un no daut no es daut de tweede von daut elste hebräische Schreftroll von de Bibel, waut se jefungen haben. De elste sent de Schreftrollen, waut se bie Kumran dicht bie daut Doodje Mäa jefungen haben. Gil Zohar schrift en de Jerusalem Post: “Ea de Varzh von 3. Mose en de Schreftroll von En Gedi to läsen jinjen, hauden se de Schreftrollen von daut Doodje Mäa, waut rom 2 000 Joa oolt sent . . ., un dän Aleppo-Codex, waut mea aus 1 000 Joa oolt es. Doa wia väl Tiet tweschen.” Soo aus de Jelieede sajen, wiest de Schreftroll, waut se en En Gedi fungen, daut de Takjst von de fief Bieekja Mose “en dusende Joaren nich es veendat worden un daut dee, waut de Bibel aufschreewen, doa kjeene Fäla nenjemoakt haben.”