Z początkiem lipca samice południowego wieloryba biskajskiego (Eubalaena australis) przybywają w okolice południowej części wybrzeża stanu Santa Catarina w Brazylii. Swą coroczną wędrówkę zaczynają aż w strefie subantarktycznej, skąd płyną tysiące kilometrów, aby wydać na świat potomstwo i opiekować się nim w płytszych wodach. Tutejsze plaże i klify przez kilka miesięcy przyciągają miejscowych oraz turystów, którzy z zapartym tchem obserwują, jak wielorybie mamy leniuchują lub figlują z młodymi *.

Samice mogą osiągać 16 metrów długości, czyli mniej więcej tyle, ile autobus przegubowy, i ważyć nawet 80 ton! Te masywne ssaki są na ogół czarne, czasem z białymi łatami na brzuchu. W ogromnej głowie, stanowiącej jedną czwartą długości ciała, mieści się otwór gębowy z łukowatą górną szczęką. W odróżnieniu od innych gatunków wieloryb biskajski nie posiada płetwy grzbietowej. Ma natomiast szeroką i głęboko wciętą płetwę ogonową, którą porusza w górę i w dół (a nie na boki, jak to robią ryby), dzięki czemu przemieszcza się w wodzie. Aby zmienić kierunek, używa płetw piersiowych, co przypomina sposób sterowania samolotem.

Rzecz ciekawa, jak na swoje ogromne rozmiary wieloryb biskajski jest dość zwinny i wykonuje niesamowite akrobacje. Może godzinami żeglować z uniesionym nad wodą ogonem, uderzać nim mocno o taflę wody oraz z niej wyskakiwać, by po chwili spaść z hukiem, tworząc efektowne widowisko dostrzegalne z daleka.

Wieloryb biskajski ma na czubku głowy i po jej bokach białawe lub żółtawe zrogowaciałe narośle — zgrubienia na skórze pokryte koloniami małych skorupiaków znanych jako zawszele (wszy wielorybie). Karina Groch, która koordynuje brazylijski projekt ochrony wielorybów biskajskich, mówi: „Podobnie jak niepowtarzalne są odciski palców człowieka, tak nie ma dwóch identycznych narośli, co pozwala rozpoznać poszczególne osobniki. Wielorybom przypływającym w nasze strony robimy zdjęcia narośli i je przechowujemy”.

Zdaniem biologów trudno określić wiek martwego wieloryba biskajskiego, ponieważ nie ma on zębów. Jak się jednak szacuje, przeciętna długość życia przedstawicieli tego gatunku wynosi co najmniej 65 lat *.

Pożywieniem wieloryba biskajskiego są drobne skorupiaki. Po obu stronach jego górnej szczęki znajdują się setki płyt fiszbinowych, pokrytych cienkimi włoskami. Gdy wieloryb płynie z otwartym pyskiem, za pomocą tych struktur odfiltrowuje wodę, a zawarty w niej pokarm zatrzymuje się na włoskach. W ten sposób może pochłonąć nawet dwie tony skorupiaków dziennie.

Wieloryby biskajskie spędzają lato (styczeń/luty), żerując w Oceanie Antarktycznym i obrastając w tłuszcz. Jego gruba warstwa zapewnia im świetną izolację w zimnych wodach, a także zapas energetyczny w czasie migracji.

Na półkuli południowej od XVIII wieku wieloryby te były obiektem masowych polowań. Dlaczego? Ponieważ pływają wolno, stanowiły łatwy łup, nawet dla wielorybników w zwykłych drewnianych kutrach, wyposażonych jedynie w ręczne harpuny. Poza tym w przeciwieństwie do innych gatunków martwe wieloryby biskajskie nie toną dzięki wyjątkowo grubej warstwie tłuszczu, dlatego nietrudno było je zaholować na plażę.

Co więcej, tłuszcz wielorybi oraz fiszbin miały wówczas duże znaczenie. Tłuszcz służył jako paliwo do lamp ulicznych i jako smar, a fiszbin wykorzystywano na przykład do produkcji gorsetów, pejczy oraz parasoli. Już same płyty fiszbinowe jednego wieloryba często wystarczały, by pokryć koszty całej wyprawy!

Na początku XX wieku intensywne połowy drastycznie zmniejszyły populację wieloryba biskajskiego, wskutek czego wielorybnictwo przestało być opłacalne. W Brazylii ostatnią stację wielorybniczą zamknięto w roku 1973. Niektóre gatunki powoli odradzają się liczebnie, ale inne nadal są krytycznie zagrożone.

Wieloryb biskajski bez wątpienia jest przykładem złożoności oraz ogromnej różnorodności form życia na ziemi. Ukazuje zdumiewającą mądrość i moc Tego, który go stworzył — Wielkiego Projektanta, Boga Jehowy (Psalm 148:7).