OBJAŚNIENIA WERSETÓW BIBLIJNYCH

Jana 1:1 — „Na początku było Słowo”

NAGRANIE

„Na początku był Słowo. Słowo był u Boga i Słowo był bogiem” (Jana 1:1, Przekład Nowego Świata).

„Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo” (Jana 1:1, Biblia Tysiąclecia, wydanie V).

Znaczenie Jana 1:1

W tym wersecie podano informacje o życiu Jezusa Chrystusa, zanim przyszedł on na ziemię jako człowiek (Jana 1:14-17). W wersecie 14 określenie „Słowo” (lub „Logos”, po grecku ho lògos) zostało użyte jako tytuł. Najwyraźniej tytuł ten opisuje rolę Jezusa w przekazywaniu innym poleceń i wskazówek od Boga. To zadanie Jezus wykonywał też w czasie swojej służby na ziemi i po powrocie do nieba (Jana 7:16; Objawienie 1:1).

Wyrażenie „na początku” odnosi się do czasu, kiedy Bóg zaczął stwarzać i powołał do istnienia Słowo. Potem współpracował ze Słowem przy stwarzaniu wszystkiego innego (Jana 1:2, 3). Biblia mówi, że Jezus jest „pierwszym spośród całego stworzenia” i że „wszystko (...) zostało stworzone za jego pośrednictwem” (Kolosan 1:15, 16).

Sformułowanie „Słowo był bogiem” wskazuje na boską naturę Jezusa przed jego przyjściem na ziemię. Taki opis pasuje do Jezusa, który jest Rzecznikiem Bożym i który z racji wyjątkowej pozycji jako pierworodny Syn pomagał swojemu Ojcu przy stwarzaniu wszystkiego innego.

Kontekst Jana 1:1

Ewangelia według Jana to sprawozdanie z życia i służby Jezusa na ziemi. Początkowe wersety 1 rozdziału mówią o przedludzkim bycie Jezusa, jego wyjątkowej więzi z Bogiem i bardzo ważnej roli w relacjach Boga z ludźmi (Jana 1:1-18). Dzięki tym informacjom lepiej rozumiemy to, co Jezus mówił i robił podczas swojej działalności na ziemi (Jana 3:16; 6:38; 12:49, 50; 14:28; 17:5).

Błędne poglądy na temat Jana 1:1

Błędny pogląd: Końcowa część Jana 1:1 powinna być przetłumaczona na „Bogiem było Słowo”.

Fakt: Chociaż wielu tłumaczy Biblii oddało ten fragment w taki sposób, inni zdecydowali się na odmienne podejście. W języku oryginału dwa wystąpienia słowa „Bóg” (po grecku theòs) w Jana 1:1 różnią się pod względem gramatycznym. W pierwszym wystąpieniu słowo „Bóg” jest poprzedzone greckim rodzajnikiem, a w drugim ten rodzajnik już się nie pojawia. Wielu biblistów przyznaje, że brak rodzajnika przed drugim theòs ma duże znaczenie. Na przykład w pewnym opracowaniu napisano: „[Brak rodzajnika] nadaje (...) drugiemu Theos (Bóg) charakter przymiotnikowy, wskutek czego cały zwrot znaczy: ‚Słowo było boskie’” a. Tę różnicę dostrzegają też inni uczeni b i tłumacze Biblii (zobacz „ Jana 1:1 w innych przekładach”).

Błędny pogląd: Ten werset uczy, że Słowo jest Bogiem Wszechmocnym.

Fakt: Sformułowanie „Słowo był u Boga” wskazuje, że w wersecie tym jest mowa o dwóch różnych osobach. Czy to możliwe, żeby Słowo „był u Boga”, a jednocześnie był Bogiem Wszechmocnym? Oczywiście, że nie. Potwierdza to również kontekst. W Jana 1:18 czytamy: „Żaden człowiek nigdy nie widział Boga”. A przecież ludzie widzieli Słowo, czyli Jezusa. W Jana 1:14 tak o nim powiedziano: „Słowo stał się ciałem i przebywał wśród nas. Widzieliśmy jego chwałę”.

Błędny pogląd: Słowo istnieje od zawsze.

Fakt: W tym wersecie wyraz „początek” nie może odnosić się do momentu, kiedy zaczął istnieć Bóg, ponieważ Bóg nie miał początku. Jehowa c Bóg istnieje „od zawsze i na zawsze” (Psalm 90:1, 2). Ale Jezus Chrystus, czyli Słowo, miał początek. Powiedziano o nim, że jest „początkiem stworzenia Bożego” (Objawienie 3:14).

Błędny pogląd: Nazwanie Słowa „bogiem” nawiązuje do politeizmu, czyli wiary w wielu bogów.

Fakt: Greckie słowo (theòs) tłumaczone na „Bóg” lub „bóg” często odpowiada hebrajskim słowom ʼel i ʼelohím, które występują w Pismach Hebrajskich, nazywanych też Starym Testamentem. Uważa się, że te hebrajskie słowa znaczą „potężny; silny” i są używane w odniesieniu do wszechmocnego Boga, innych bogów, a nawet ludzi (Psalm 82:6; Jana 10:34). Określenie „potężny” dobrze pasuje do Słowa, za pośrednictwem którego Bóg stworzył wszystko inne (Jana 1:3). Nazwanie Słowa „bogiem” jest też zgodne z proroctwem Izajasza 9:6. Zapowiadało ono, że wybrany przez Boga Mesjasz, czyli Chrystus, będzie nazywany „Potężnym Bogiem” (po hebrajsku ʼEl Gibbòr), ale nie „Bogiem Wszechmocnym” (po hebrajsku ʼEl Szaddáj; to określenie występuje w Rodzaju 17:1; 35:11, Wyjścia 6:3 i Ezechiela 10:5).

Tak więc Biblia nie uczy politeizmu. Jezus Chrystus powiedział: „To Jehowę, swojego Boga, masz czcić i tylko dla Niego masz pełnić świętą służbę” (Mateusza 4:10). W Biblii czytamy też: „Bo chociaż są tak zwani bogowie, czy to w niebie, czy na ziemi — a jest wielu takich ‚bogów’ i wielu ‚panów’ — dla nas jest tylko jeden Bóg, Ojciec, od którego wszystko pochodzi i dla którego żyjemy. I jeden jest Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko powstało i dzięki któremu żyjemy” (1 Koryntian 8:5, 6).

Jana 1:1 w innych przekładach

„Na początku istniał Słowo. Słowo był u Boga i boski był Słowo” (The Bible—An American Translation, 1935, J. M. P. Smith i E. J. Goodspeed).

„Logos istniał od samego początku, Logos był z Bogiem, Logos był boski” (The Bible—Containing the Old and New Testaments, 1950, J. Moffatt).

„Słowo było na początku i słowo było u Boga, i słowo było bogiem” (The New Testament in an Improved Version, 1808, red. T. Belsham, na podstawie Nowego Testamentu w tłum. W. Newcome’a).

„Na początku było Słowo. I Słowo było u Boga. Dlatego Słowo było boskie” (The Authentic New Testament, 1958, Hugh J. Schonfield).

a The Translator’s New Testament, strona 451.

b Zdaniem uczonego Jasona Davida BeDuhna rzeczownik theòs bez rodzajnika różni się od theòs z rodzajnikiem tak, jak „bóg” różni się od „Boga”. Uczony ten przyznaje: „W Jana 1:1 Słowo nie jest tym jednym jedynym Bogiem, lecz bogiem, bytem boskim” (Truth in Translation: Accuracy and Bias in English Translations of the New Testament, strony 115, 122 i 123).

c Jehowa to imię własne Boga (Psalm 83:18).