•   جدوں تُسی کسے نُوں گالاں کڈھدے سُن دے او تے ایہدا تواڈے اُتے کیہہ اثر پیندا اے؟‏

  •  ایہہ عام جہی گل اے۔ میں ایناں دھیان ای نئیں دیندا۔‏

  •  مینوں بھیڑا تے لگدا اے پر میں کجھ کہندا نئیں۔‏

  •  مینوں بوہت بھیڑا لگدا اے۔ میں ایہہ برداشت نئیں کر سکدا۔‏

•   تُسی کِنّیاں کوُ گالاں کڈھدے او؟‏

  •  کدی وی نئیں

  •  کدی کدار

  •  اکثر ای

•   تواڈے خیال چ گالاں کڈھن دا معاملہ‌کِنّاں اہم اے؟ کیہہ ایہہ ‏.‏.‏.‏

  •  معمولی اے؟‏

  •  سنگین اے؟‏

 تواڈے خیال چ کیہہ گالاں کڈھنا اِک سنگین معاملہ اے؟ شاید تُسی کہوو، ”‏ایناں وی نئیں۔ دُنیا چ ایہدے توں وی وڈے وڈے مسئلے نیں جنہاں نُوں حل کرنا ضروری اے۔ نالے گالاں تے سارے ای کڈھدے نیں۔“‏ پر کیہہ ایہہ گل واقعی سچ اے؟‏

 بھانویں تُسی منو یاں نہ منو، دُنیا چ ایہو جہے کئی لوک نیں جیہڑے گندی زبان استمال نئیں کردے۔ تے بوہت ساریاں گلاں نیں جنہاں دی وجہ توں اوہ گالاں وغیرہ توں پرہیز کردے نیں۔ مثال لئی:‏

•  گالاں صرف لفظ نئیں ہوندیاں۔‏ تواڈے لفظاں توں پتہ چلدا اے کہ تُسی کیہو جہے انسان او تے تواڈے دل چ کیہہ اے۔ جے تُسی گندی زبان استمال کردے او تے ایہدے توں ظاہر ہوندا اے کہ توانوں دُوجیاں دے جذباتاں دا کوئی احساس نئیں۔ کیہہ تُسی واقعی ایہو جہے انسان او؟‏

   بائبل چ لکھیا اے:‏ جیہڑیاں گلاں انسان دے موُنہوں نکل دِیاں نیں اوہ اوہدے دل چوں آندیاں نیں۔—‏متی 15:‏18‏۔‏

•  گالاں کڈھن دی وجہ توں دُوجے توانوں بھیڑا سمجھن گے۔‏ گالاں کڈھن دی عادت تے قابو پان بارے اِک کتاب چ لکھیا اے کہ ”‏اَسی جیہو جہی زبان استمال کرنے آں اوہدا اثر بڑیاں گلاں تے پیندا اے۔ جیویں کہ کیہڑے لوک ساڈے دوست بنن گے، ساڈے گھر والے تے کم دی تھاں تے لوک ساڈی کِنّی عزت کرن گے، دُوجیاں نال ساڈا رشتہ کیہو جیہا ہوئے گا تے اوہ ساڈے بارے کیہہ سوچن گے، سانوں نوکری ملے گی یاں کم دی تھاں تے ساڈی ترقی ہوئے گی کہ نئیں تے اجنبی لوک ساڈے بارے کیہہ سوچن گے۔“‏ کتاب چ ایہہ وی لکھیا اے کہ اپنے آپ توں پچھو کہ جے توانوں گالاں کڈھن دی عادت نہ ہوندی تے کیہہ دُوجیاں نال تواڈا رشتہ ہور بہتر نہ ہوندا؟‏

   بائبل چ لکھیا اے:‏ گالاں کڈھنا .‏ .‏ .‏ چھڈ دَوو۔—‏افسیوں 4:‏31‏۔‏

•  گالاں کڈھنا ماڈرن ہون دی نشانی نئیں۔‏ اِک ڈاکٹر ایلکس پیکر نے انساناں دے مزاج بارے اپنی کتاب چ لکھیا:‏ ”‏جیہڑے لوک ہر ویلے گالاں کڈھدے رہندے نیں، دُوجیاں نُوں اوہناں توں کھج چڑھدی اے۔“‏ اوہنے ایہہ وی کہیا:‏ ”‏ گالاں کڈھن والے بندے دی زبان توں سمجھ‌داری، عقل‌مندی تے ہمدردی دِیاں گلاں نئیں نکل سکدیاں۔ جے تُسی بِنا سوچے سمجھے بولو گے تے ایہدا اثر تواڈے فیصلیاں تے وی ہوئے گا۔“‏

   بائبل چ لکھیا اے:‏ تواڈے موُنہوں کوئی بھیڑی گل نہ نکلے۔—‏افسیوں 4:‏29‏۔‏

•  اِک ارادہ کرو۔‏ اپنے آپ نال وعدہ کرو کہ تُسی اِک مہینے یاں ایس توں وی گھٹ وقت چ گالاں کڈھن دی عادت چھڈ دَوو گے۔ کسے چارٹ یاں کیلنڈر تے نشان لاوو تاکہ تُسی ویکھ سکو کہ تواڈے چ کِنّی بہتری آ رہی اے۔ گالاں نہ کڈھن دے ارادے تے قائم رہن لئی توانوں ہور وی کجھ کرن دی لوڑ اے۔ مثال لئی،‏

•  ایہو جہیاں فلماں تے ڈرامے وغیرہ نہ ویکھو جنہاں چ گندی زبان استمال ہوندی اے۔‏ بائبل چ لکھیا اے:‏ بھیڑے ساتھی چنگیاں عادتاں نُوں وگاڑ دیندے نیں۔ (‏1-‏کُرنتھیوں 15:‏33‏)‏ جیس طرحاں بھیڑے ساتھیاں دا ساڈے تے اثر پیندا اے اوسے طرحاں ایہو جہیاں فلماں، ڈرامے تے گانیاں دا وی ساڈی سوچ تے اثر پیندا اے جنہاں چ گندی زبان استمال ہوندی اے۔ ایس بارے 17 سال دا اِک نوجوان کینتھ کہندا اے:‏ ”‏جیس گانے دا میوزک سانوں پسند ہووے اوہنوں اَسی بڑے شوق نال سننے آں تے نال نال گانے وی آں تے ایس گل نُوں بالکل نظرانداز کر دینے آں کہ اوہدے چ گندی زبان استمال کیتی گئی اے۔“‏

•  سمجھ‌داری وکھاؤ۔‏ کجھ لوک ایس لئی گالاں کڈھدے نیں کیونکہ اوہ وکھانا چاہندے نیں کہ ہُن اوہ بچے نئیں رہے۔ پر ایہہ اوہناں دی غلط‌فہمی اے۔ بائبل چ لکھیا اے:‏ سمجھ‌دار لوک اپنی سوچن سمجھن دی صلاحیت نُوں استمال کر دے نیں تاکہ صحی تے غلط گلاں وچ فرق کر سکن۔ (‏عبرانیوں 5:‏14‏)‏ جیہڑے لوک سمجھ‌دار ہوندے نیں اوہ اپنے آپ نُوں وڈا ثابت کرن لئی گندی زبان دا سہارا کدی وی نئیں لیندے۔‏

 گالاں کڈھن والے دا نہ صرف اپنا دماغ گندا ہوندا اے سگوں اوہ دُوجیاں دا دماغ وی گندا کر دا اے۔ تے دُنیا ایہو جہے لوکاں نال بھری پئی اے۔ گالاں کڈھن دی عادت تے قابو پان بارے اِک کتاب چ لکھیا اے:‏ ”‏تُسی اوہناں ورگے نہ بنو سگوں اپنی زبان نال اپنے آلے دوالے دا ماحول صاف تے ودھیا رکھو۔ اِنج توانوں وی خوشی ملے گی تے لوک وی تواڈے بارے چنگی رائے رکھن گے۔“‏