WARMISQA ABUSASQAS CHAYRI MAQASQAS KANKU. Kay Naciones Unidas nisqanman jina, “kinsa warmismanta uj warmita qosan maqan chayri abusan”. Reparakusqanman jinataj “mundontinpi phishqa warmismanta uj warmi abusasqa kanqa chayri abusayta munanqanku”.

CALLESPI MAQANAKUYKUNA. Estados Unidospi tʼojpas chayri pandillas 30 mil kuraj kananta yuyakun. Latinoamericapitaj kinsa runasmanta uj runa maqasqa chayri imallantapis suwarpanku.

WAÑUCHINAKUS. Kay 2012 watallapi mundontinpi casi 500 mil runas wañuchisqas karqanku. Ni guerraspipis chay chhika runasqa wañusqankuchu. Centroamericapi chantá África del sur nisqaj suyusninpi aswan ashkha runas wañuchisqas karqanku, Jallpʼantinpi wañuchisqa kasqankumanta tawa jinaspiwan. Latinoamericapitaj uj watallapi cien mil runasmanta astawan wañuchisqas karqanku, Brasilpitaj 50 mil runas jina. ¿Chay sajra ruwaykunata chinkachiyta atikunmanchu?

¿Imaraykutaj chay sajra ruwaykuna astawan yapakushan? Runas mana kikin lugarmantachu kasqankurayku, wakin qhapaj wakintaj wajcha kasqankurayku. Chejninakusqankurayku, machasqankurayku, drogakusqankurayku. Wawamantapacha chaykunata rikusqankurayku. Chantapis sajrata ruwajkunaqa, chay imasta ruwasqankuta mana juchata jinachu qhawasqankurayku.

Wakin lugarespeqa sajra ruwaykunata pisiyachinkuña. Sutʼincharinapaj, Brasil suyupi São Paulo llajtapi, mayqenpichus ashkha runas tiyakunku, kay pasaj chunka wataspi wañuchinakus kasqanmanta khuskan kuraj pisiyarqa. Jinapis chay llajtapeqa tukuy laya sajra ruwaykuna kallanpuni, wañuchinakustaj yapakushallanpuni, 100.000 runasmanta chunka runas wañuchisqas kanku. ¿Imaynatá sajra ruwaykunata chinkachisunman?

Arí, chay sajra ruwaykuna chinkananpajqa, runas kallpachakunanku tiyan yuyasqankupi, ruwasqankupi ima. Sajra kajta ruwaj runasqa, jatunchakuyta, imallatapis munapayayta, paykunallapi yuyayta saqenanku tiyan. Ajinamanta wajkunata munakonqanku, respetanqanku, wajkunaj allinnintataj maskʼanqanku.

¿Imataj uj runata yanapanman chay sajra ruwaykunata saqenanpaj? Bibliaj yachachisqanta qhawarina:

• “Diosta munakoyqa kamachisqasninta juntʼaymin” (1 Juan 5:3).

• “Tata Diosta manchachikoyqa sajra kajta chejniymin” (Proverbios 8:13).

Sajra kausayniyoj runastaqa cheqamantapuni  kausayninkuta cambianankupaj yanapanman, Diosta munakuy, sonqonta nanachiyta manchachikuy ima. ¿Chayta ruway atikunmanchu?

Álex * runamanta parlarina, payqa kay pasaj 19 watasta sajra imasta ruwasqanrayku, Brasilpi carcelpi karqa. Payqa, 2000 watapi Bibliamanta yachakuytawan Jehovaj testigonman tukorqa. ¿Saqerqapunichu sajra ruwaykunata? Arí, chantapis imastachus ñaupajta ruwasqanmanta mayta pesachikun. Álex nillantaj. “Kunanqa Diosta mayta munakuni perdonawasqanmanta. Jehovaman agradecesqa kasqay chantá Payta munakusqay, kausayniyta cambianaypaj yanapawarqa”, nispa.

César sutiyoj runapis Brasilllamantataj, 15 watasta sajra ruwaykunata ruwaspa kausarqa. ¿Imataj yanaparqa cambiananpaj? Carcelpi kashajtin Jehovaj testigosnin visitarqanku, payqa Álex jinallataj Bibliamanta yachakorqa. Pay nin: “Chaypiraj repararqani mana qhasillapajchu kausasqanchejta. Jehovata munakuyta yachakorqani, sajra imasta ruwaspa llakichiytataj manchachikorqani. Munakuwasqanrayku may agradecesqa kasharqani. Diosta munakusqay, llakichiyta manchachikusqay ima cambianaypaj yanapawarqa”, nispa.

¿Imatá kay runaspa kausayninku rikuchiwanchej? Bibliaj yachachisqanqa runaj kausayninta, yuyasqanta ima cambiayta atisqanta (Efesios 4:23). Álex nillanpuni: “Bibliamanta yachakoyqa yakuwanpis mayllakushayman jina karqa. Yachakusqayqa pisimanta pisi mana allin yuyaykunata llimphucharqa. Ni jaykʼaj chayta atinayta yuyarqanichu”, nispa. Bibliapi yachakusqanchejta yuyayninchejpi japʼispaqa, mana sajra ruwaykunapi yuyanchejchu, tukuy sajra imasmanta llimphuchakunchej. Diospa Palabrantaj chayta ruwanapaj yanapawanchej (Efesios 5:26, 27). Ajinamantaqa may sajra runaspis, paykunallapi yuyaj runaspis, kʼacha runasman, sonqo tiyasqa runasman tukunkuman (Romanos 12:18). Bibliaj yuyaychasqanman jina kausakuspaqa allinta kausakunku (Isaías 48:18).

Jehovaj testigosnenqa 8 millones kurajña kanku, 240 suyuspi, llajtaspitaj. Paykunaqa sajra ruwaykuna chinkananpaj imachus yanapasqanta yachankuña. Chantapis tukuy laya runas, tukuynejmantataj kanku, jinapis Diosta munakuyta, manchachikuyta ima yachakunku. Purajmanta munanakunku, sonqo tiyasqataj uj familia jina kausakunku (1 Pedro 4:8). Chaytaj sutʼita rikuchin kay mundomanta sajra ruwaykuna chinkayta atisqanta.

Bibliaqa nin tumpamantawan Dios kay Jallpʼamanta sajra ruwaykunata chinkachinanta. Arí, kay sajra pachata, “mana cheqan kajman jina kawsaj runasta” ima Jehová juicio pʼunchayninpi chinkachenqa (2 Pedro 3:5-7). Ni pi, runasta ñakʼarichenqañachu. Jinapis, ¿imaynatá yachasunman Dios sajra kausayta chinkachinanta?

Bibliaqa nin Jehová mayta chejnikusqanta “sajra ruwajta” (Salmo 11:5). Diosninchejqa munan, sonqo tiyasqa, cheqan kajman jinataj kausakunanchejta (Salmo 33:5; 37:28). Chaytaj rikuchin Diosqa sajra ruwaykunata mana wiñaypajchu saqenanta.

Arí, tumpamantawan kay pachapi allin kausaylla kanqa (Salmo 37:11; 72:14). ¿Astawan yachakuyta munawajchu imatachus chay mosoj pachapi kausakunaykipaj ruwanaykimanta?