Mateo 12:1-50
12 Jamay junaqchömi discïpulunkunawan Jesús pasarkaykarqan trïgu poquraykaq chakrakunapa. Tsaypa pasarmi discïpulunkuna mikanashpan trïguta palarkur uchupäkurqan.*
2 Tsayta rikaykurmi *fariseukuna kayno nipäkurqan: “Rikay. Discïpuluykikunaqa leynintsita mana cäsukuypami jamay junaq kaykaptin trïguta palarkaykan”.
3 Tsaymi Jesús nirqan: “¿Manaku imaypis liyipäkushqanki David yanapaqninkunawan mikanar imata rurashqantapis?
4 Davidshi Tayta Diospa wayinman yaykuykur Diospaq churaraykaq tantata mikurqan.* Tsay tantaqa manami David ni paywan kaykaq runakuna mikunanpaqtsu karqan, sinöqa cürakunala mikupäkunanpaqmi.*
5 Tsaynöpis *Moisés qelqashqan leykunacho niykan cürakuna templucho jamay junaq arurpis jutsayuq mana kashqantami. Tsaytapis ¿manaku liyipäkushqanki?*
6 Tsaymi qamkunata kayno nï: Noqami templupitapis mas munayniyuq kaykä.*
7 “Tayta Diospa palabrancho kaynömi niykan: ‘Sacrificiuta rupatsishqaykipitapis mas munä kuyapäkuq kanaykitami’. Tsayta tantiyakurqa manami discïpulükunata jamurpankimantsu.*
8 *Runapa Tsurinqa jamay junaqpaqpis munayniyuqmi kaykan”.*
Makin wanushqa runata jamay junaqcho Jesús aliyätsishqan
Marcos 3.1-6; Lucas 6.6-11
9 Tsaypita aywarmi *sinagögaman Jesús yaykurqan.
10 Tsaychömi makin wanushqa runapis kaykarqan. Tsaymi Jesústa tapupäkurqan kayno nir: “Jamay junaqcho qeshyaykaqta ¿aliyätsishwanku o manaku?”
Tsayno tapurqan aliyätsiptinqa tsay achäquila Jesúspa contran sharkapäkunanpaqmi.
11 Tsaymi Jesús kayno nirqan: “Mayqaykipapis uyshayki pözuman jeqaptin jamay junaq kaykaptinpis ¿manaku jinan höra jorquq aywanki?*
12 Runataqa uyshapitapis masmi kuyantsi. Tsayno kaykaptinqa jamay junaqchöpis runa mayintsita aliyätsishwanmi”.
13 Nirkurmi makin wanushqa runata kayno nirqan: “¡Makikita joqariy!”
Joqarkuptinmi jukaq makinno alina rikakurqan.
14 Tsaypitanami *fariseukuna yarqurishpan wilanakurqan Jesústa wanutsipäkunanpaq.
Jesúspita profëta Isaías qelqashqan
15 Tsayno wilanakushqanta musyaykurmi tsay markapita Jesús aywakurqan. Aywakuptinmi atska runakuna qepanpa aywapäkurqan. Qeshyaq kaqtaqa lapantami Jesús aliyätsirqan.
16 Aliyarkatsirmi Jesús kayno nirqan: “Pitapis ama wilapankitsu aliyätsishqäta”.
17 Tsaynöpami profëta Isaías kayno qelqashqanta Jesús cumplirqan:
18 “Sirvimaqnï imano kashqantapis tantiyakäriy.Paytami akrashqä.Paytami kuyä.Paypitami fiyupa kushikü.Espïritütami payman kachamushaq.Paymi maytsay nación runakuna munashqäno kawananpaq wilakunqa.
19 Payqa manami pitapis olqüpanqatsu ni qayapanqatsu.Cällikunachöpis manami olquraykar purinqatsu.
20 Latkishqa shoqushtapis manami pakinqatsu.Upinaykaq atskitapis manami upitsinqatsu.*Payqa lapantapis alimi juzganqa.
21 Juk lädu nacioncho taqkunapis paymanmi yärakärinqa”.*
Jesúspa contran parlapäkushqan
Marcos 3.20-30; Lucas 11.14-23; 12.10
22 Tsaypitanami *supay qaprayätsishqan y upayätsishqan runata Jesús kaqman pushapäkurqan. Tsay runami Jesús aliyätsiptin rikarqanna y parlarqanna.
23 Tsayta rikarmi runakuna kushikushpan kayno nipäkurqan: “¿Kay runaqa *Davidpa Tsurintsuraq kaykan?”
24 Tsayno nishqanta mayarmi *fariseukuna kayno nipäkurqan: “Kay runaqa supaykunapa mandaqnin Beelzebúpa* munayninwanmi supaykunata qarquykan”.*
25 Paykunapa yarpayninkunata musyarmi Jesús kayno nirqan: “Juk nacioncho runakuna kikinpura chikinakurqa ¿manatsuraq wanutsinakur ushakanqa? Tsaynöpis juk markacho taqkunapis o juk wayicho taqkunapis chikinakurqa ¿manatsuraq wakpa kaypa aywakur ushakanqa?
26 Tsaynölami *Satanáspis kikinpa contran sharkurqa rakikashqa kanqa. Tsayno kaptinqa *mandaykashqanpis ushakanqami.
27 “Beelzebúpa munayninwan supaykunata qarquptïqa ¿pipa munayninwantaq discïpuluykikunaqa supaykunata qarqapäkun? Diospa munayninwan supaykunata qarqushqanta tantiyaykarqa ¿imanirtaq mana tantiyapäkunkitsu noqapis Tayta Diospa munayninwan qarqushqäta?
28 Diospa Espïritunwan supaykunata qarquptïmi Tayta Dios mandaykashqan qamkunaman chayamushqanta musyapäkunki”.
29 “Kalpayuq runata manaraq matwarqa manami pipis wayinman yaykur imankunatapis apakuntsu. Matwaykurmi itsanqa imankunatapis apakun.*
30 “Pipis favornï mana karqa chikiykämanmi. Noqata mana shuntäshimaq kaqqa qarquykanmi.*
31 Tsaymi qamkunata kayno nï: Runakuna jutsa rurashqanta y Diospa contran parlashqantapis Tayta Dios perdonanqami. Espíritu Santupa contran parlashqantami itsanqa mana perdonanqatsu.
32 *Runapa Tsurinpa contran parlaptinqa perdonanqami. Espíritu Santupa contran parlaptinmi itsanqa kay vïdachöpis ni juk vïdachöpis mana perdonanqatsu.* *
Parlakuyninpa runata reqishqantsita Jesús nishqan
Lucas 6.43-45
33 “Ali yöraqa alitami wayun. Mana ali yörami itsanqa mana alita wayun. Wayuyninpami yörata reqintsi.* *
34 ¡Culebra casta runakuna!* Fiyu runa kaykarqa ¿imanöpataq alikunata parlankiman? Runaqa shonqun yarpashqantami alitapis o mana alitapis parlan.*
35 Ali runaqa shonqun alita yarpashqantami parlan y fiyu runaqa shonqun mana alita yarpashqantami parlan.
36 Tsaymi qamkunata kayno nï: Imatapis lutankunata parlashqanpitami Tayta Dios juiciu final junaq juzganqa.
37 Alita parlaqtaqa salvanqami. Lutankunata parlaqtami itsanqa infiernuman qaykunqa”.
Milagrutaraq Jesús rurananta munapäkushqan
Marcos 8.11-12; Lucas 11.29-32
38 Tsayno niptinmi wakin *fariseukuna y ley yachatsiqkuna Jesústa kayno nipäkurqan: “*Rabí, Tayta Dios rasunpa kachamushushqaykita musyapäkunäpaq ima milagrutapis ruray”.*
39 Tsaymi Jesús kayno nirqan: “¡Mana cäsukuq jutsasapa runakuna! Milagruta ruranäta munaptikipis* manami ima milagrutapis rurashaqtsu. Tsaypa trukanqa profëta Jonásta salvar milagruta rurashqannömi Tayta Dios juk milagruta ruranqa.
40 Kimsa junaq kimsa paqas jatunkaray pescädupa pachancho Jonás kashqannömi* *Runapa Tsurinpis kimsa junaq kimsa paqas pamparanqa.
41 “Jonás wilakushqanta chaskikurmi Nínive runakuna jutsa ruraykunata kacharirqan.* Kananqa Jonáspita mas munayniyuq kaqmi wilapaykäshunki.* Tsaymi juiciu final junaq Nínive runakuna sharkarkamur kanan witsan runakunata careapäkunqa”.
42 “Salomón yachatsishqanta mayananpaqmi mandaq reinapis sur kaq lädu karu nacionpita shamurqan.* Kananqa Salomónpita mas yachaq kaqmi wilapaykäshunki.* Tsaymi juiciu final junaq tsay reina sharkarkamur kanan witsan runakunata careanqa.
Runaman supay kutishqan
Lucas 11.24-26
43 “Runapita *supay yarqurmi chunyaq jirkakunapa purin maychöpis tänanpaq ashir. Mana tariykurmi
44 kayno nin: ‘Yarqamushqä wayïman kutikushaq’. Kutishpanmi tariykun pitsapakushqa y churapakushqa jäkuraykaqta.
45 Tsawraqa supay mayinkunaman aywar paypita mas fiyu qanchis supaykunata pushakurkur tsay tashqanman kutin. Tsaymi nawpata kashqanpitapis mas peorraq tsay runa rikakun. Tsaynömi pasanqa kanan witsan fiyu runakunatapis”.
Jesúspa maman y wawqinkuna pï kashqanpis
Marcos 3.31-35; Lucas 8.19-21
46 Jesús tsayno yachaykätsiptinmi paywan parlayta munar maman y wawqinkuna punkucho shuyarpaykarqan.
47 Tsaymi juk runa Jesústa wilarqan kayno nir: “Mamayki y wawqikikunami punkucho shuyarpaykäshunki”.
48 Tsayno wilaptinmi Jesús kayno nirqan: “Kanan wilashayki mamä y wawqïkuna pï kashqantapis”.
49 Tsayno nirmi discïpulunkuna kaqpa toqriykur kayno nirqan: “Paykunami mamä y wawqïkuna kaykan.
50 Pipis jana patsacho kaykaq Taytä munashqanno kawaq kaqmi wawqï, panï y mamä kaykan”.
Ichic wilacuycuna
^ 12.1 Deut. 23.25.
^ fariseo runa Fariseukunaqa Moisés qelqashqan leykunata lapantami yachakärirqan. Tsay leykuna jananmanmi mas leykunata y costumbrikunata yapapäkurqan (Mar. 7.1-4). Tsaykunata yachaykarpis runa mayinta manami kuyarqantsu (Mat. 16.5-12; 23.1-36).
^ 12.3-4 1Sam. 21.1-6.
^ Moisés qelqashqan leykuna Moisés qelqashqan leykunaqa kaykan Sinaí jirkacho Tayta Dios tantiyatsishqan mandamientukuna y leykunami. Tsay leykunatami Moisés qelqarqan Éxodo, Levítico, Números y Deuteronomio librukunacho.
^ 12.5 Núm. 28.9-10.
^ 12.6 Cürakuna jamay junaq templucho arushqan jutsa mana kashqannömi Jesúspa discïpulunkuna jamay junaqcho trïguta palashqanpis jutsatsu karqan.
^ Runapa Tsurin Runapa Tsurinpaq parlarqa Jesucristo kikinpaqmi parlarqan (Juan 9.35-37). Tsaynöpami tantiyatsirqan Daniel 7.13-14-cho qelqaraykashqanno Runapa Tsurin kashqanta, kutimunanpaq kashqanta (Mat. 13.41-42; 24.27, 30, 44; 25.31) y lapanpaq munayniyuq kashqanta (Mar. 2.10; 2.28).
^ 12.8 Tsayno nirqa jamay junaqcho runa imata rurananpaq y mana rurananpaqpis munayniyuq kashqantami Jesús nirqan.
^ sinagöga Sinagögaqa Israel runakuna juntakänan wayimi karqan. Tsaymanmi juntakäriq Tayta Diosta manakärinanpaq, Moisés qelqashqan leykunata yachakärinanpaq, sesionkunata rurapäkunanpaq y wamrakuna liyiyta yachakärinanpaq (Mar. 1.21; Juan 9.34; Hech. 15.21).
^ fariseo runa Fariseukunaqa Moisés qelqashqan leykunata lapantami yachakärirqan. Tsay leykuna jananmanmi mas leykunata y costumbrikunata yapapäkurqan (Mar. 7.1-4). Tsaykunata yachaykarpis runa mayinta manami kuyarqantsu (Mat. 16.5-12; 23.1-36).
^ 12.20 Kay textuchömi lakikuqkunata tinkutsirqan latkishqa shoqushman y upinaykaq atskiman. Tsaymi kay textucho niykan lakishqa kawaykaq runakunata Jesucristo manakaqman churananpa trukanqa kuyapänanpaq kashqanta.
^ 12.18-21 Isa. 42.1-4.
^ supay Supaykunaqa Tayta Diosta mana cäsukuq angilkunami kaykan. Paykunami Satanás mandashqanta rurar runakunata qeshyatsin, löcuyätsin, chikinakatsin y yarpayninta pantakätsin Tayta Diospa ali wilakuyninta mana tantiyapäkunanpaq (Mat. 12.43-45; Mar. 1.23-26; Luc. 8.2). Masta musyanaykipaq liyinki Satanáspita tantiyatsikuyta.
^ Davidpa Tsurin Davidpa Tsurin nirqa Tayta Dios kachamushqan Cristupaqmi nirqan. Tsayno nipäkurqan rey Davidpa miraqninkunapita Cristo yurinanpaq Tayta Dios promitishqa kaptinmi (2Sam. 7.10-16; Sal. 89.1-4, 19-37; 132.11-12; Isa. 11.1-10). Jesucristo salvakuq Cristo kashqanta tantiyarmi Davidpa Tsurin kashqanta nipäkurqan (Mat. 9.27; 12.23; 21.9; 22.41-46).
^ fariseo runa Fariseukunaqa Moisés qelqashqan leykunata lapantami yachakärirqan. Tsay leykuna jananmanmi mas leykunata y costumbrikunata yapapäkurqan (Mar. 7.1-4). Tsaykunata yachaykarpis runa mayinta manami kuyarqantsu (Mat. 16.5-12; 23.1-36).
^ 12.24 Beelzebúqa Satanáspa jukaq jutinmi kaykan.
^ 12.24 Mat. 9.34; 10.25.
^ mandaykashqan, Tayta Dios mandaykashqan Tayta Dios mandaykashqan nishqanqa Tayta Dios shamur fiyu runakunata ushakätsinanpaq y ali kawayta apamunanpaq kashqantami niykan (Isa. 13.9-10; 65.17-25; Joel 1.14-16; Zac. 14.9). Tayta Dios mandaykashqantami Israel runakuna atska wata shuyarqan (Mar. 15.43).
^ Satanás Satanásqa supaykunapa mandaqninmi kaykan. Payqa manami Diosnötsu maytsaychöpis kaykan. Satanáspa wakin jutinkunami kaykan diablu y Beelzebú (Mar. 1.13; Hech. 13.10).
^ 12.29 Kalpayuq runamanmi Satanásta tinkutsin. Kalpayuq runapa imaykankunamanmi munaynincho tsararashqan runakunata tinkutsin. Satanáspita mas kalpayuq runamanmi Jesucristo tinkutsikun. Tsaynöpami tantiyatsirqan Satanáspita mas munayniyuq kashqanta.
^ 12.30 Tsayno parlar Jesucristo kaynömi nirqan: Tayta Dios mandaykashqancho runakuna kawapäkunanpaq mana shuntäshimaq kaqqa runakunata tsapatami churapaykan.
^ Runapa Tsurin Runapa Tsurinpaq parlarqa Jesucristo kikinpaqmi parlarqan (Juan 9.35-37). Tsaynöpami tantiyatsirqan Daniel 7.13-14-cho qelqaraykashqanno Runapa Tsurin kashqanta, kutimunanpaq kashqanta (Mat. 13.41-42; 24.27, 30, 44; 25.31) y lapanpaq munayniyuq kashqanta (Mar. 2.10; 2.28).
^ 12:31-32 Espíritu Santuqa jutsantsita kacharir Jesucristuta chaskikunantsipaqmi tantiyatsimantsi (Juan 16.8-11). Tsaymi Espíritu Santupa contran parlarqa pay tantiyatsishqanta mana chaskikur Jesucristutapis mana chaskikuntsu (Hech. 7.51). Jesucristuta chaskikuq kaqmi itsanqa perdonashqa kanqa.
^ 12.32 Luc. 12.10.
^ 12.33 Tsayno parlar Jesucristo kaynömi nirqan: Yörata wayuyninpa reqishqantsinömi runatapis parlakuylanpa reqintsi ali runa kashqanta o mana ali runa kashqantapis.
^ 12.33 Mat. 7.20; Luc. 6.44.
^ 12.34b Mat. 15.18; Luc. 6.45.
^ fariseo runa Fariseukunaqa Moisés qelqashqan leykunata lapantami yachakärirqan. Tsay leykuna jananmanmi mas leykunata y costumbrikunata yapapäkurqan (Mar. 7.1-4). Tsaykunata yachaykarpis runa mayinta manami kuyarqantsu (Mat. 16.5-12; 23.1-36).
^ 12.38 Mat. 16.1; Mar. 8.11; Luc. 11.16.
^ rabí Rabíqa Tayta Diospa palabranta yachaq y yachatsiq runami karqan. Jesucristo kawashqan witsanmi Tayta Diospa palabranta yachatsir markan markan rabíkuna puripäkurqan. Rabíkunawanmi wakin runakunapis yachakuyta munar puripäkurqan. Tsay runakunatami rabípa discïpulun kashqanta nipäkurqan. Jesucristupis rabími karqan (Juan 1.38; 3.2, 26; 4.31; 6.25).
^ 12.39 Mat. 16.4; Mar. 8.12.
^ Runapa Tsurin Runapa Tsurinpaq parlarqa Jesucristo kikinpaqmi parlarqan (Juan 9.35-37). Tsaynöpami tantiyatsirqan Daniel 7.13-14-cho qelqaraykashqanno Runapa Tsurin kashqanta, kutimunanpaq kashqanta (Mat. 13.41-42; 24.27, 30, 44; 25.31) y lapanpaq munayniyuq kashqanta (Mar. 2.10; 2.28).
^ 12.40-41 Runapa Tsurinpaq parlar y Jonáspita mas munayniyuq kaqpaq parlarqa kikinpaqmi Jesucristo parlarqan.
^ 12.42 1Rey. 10.1-10; 2Crón. 9.1-12.
^ 12.42 Salomónpita mas yachaq kaqpaq parlarqa kikinpaqmi Jesucristo parlarqan.
^ supay Supaykunaqa Tayta Diosta mana cäsukuq angilkunami kaykan. Paykunami Satanás mandashqanta rurar runakunata qeshyatsin, löcuyätsin, chikinakatsin y yarpayninta pantakätsin Tayta Diospa ali wilakuyninta mana tantiyapäkunanpaq (Mat. 12.43-45; Mar. 1.23-26; Luc. 8.2). Masta musyanaykipaq liyinki Satanáspita tantiyatsikuyta.
