1, 2. ¿Capernaumchö Jesus yachatsikunqanta imanö wiyakuyänantataq Pëdru munan, peru imataq pasan?

PËDRUQA alläpa yarpachakushqam rikarëkan Jesus yachatsinqanta wiyëkaq nunakunata. Capernaum markapa ellukäyänan wayinchömi këkan, y tsëchöqa pë, kastankuna, amïgunkuna y trabajaq mayinkunam täräyan. Jina tsëchömi pescäduta qatukunan negociumpis këkan; Galilëa qochapa norti kaq lädunchö. Awmi, Pëdruqa Diospa Gobiernumpita Jesus yachatsikunqanta marka mayinkunapis kushishqa wiyakuyänanta alläpam munan. Tsënö kaptimpis, nunakunaqa manam Pëdru munanqannötsu wiyakuyan.

² Rasun kaqchöqa, mëtsikaqmi shumaqqa wiyakuyantsu. Wakinkunanäqa Jesus yachatsikunqampaqmi mana allita parlëkäyan. Peru Pëdrutaqa mas yarpakachätsin atska Cristupa qateqninkuna kushishqanatsu wiyakuyanqanmi. Qaqllankunachöqa mananam rikakunnatsu rasumpa kaqkunata yachakïkäyanqampita kushishqa kayanqan. Alläpa piñashqam këkäyan. Y manam tsëllatsu, cäsi llapan tsëchö këkaqkunam Jesus yachatsikunqanta mana allitanö rikar, sharkur ëwakuyan. Jinamampis, tsëpita patsëqa mananam Jesusta qatiyannatsu (leyi Juan 6:60, 66).

3. ¿Imakunachötaq Pëdruta yanaparqan shonqupita patsë Diosman markäkunqan?

³ Jina apostulkunapis manam allillaqa entiendiyantsu Jesus yachatsikïkanqanta. Y rasumpa kaqchöqa, Pëdrupis manam llapantaqa entiendintsu, y cläru parlakïchöqa, yachatsikïkanqanqa llutanömi entiendikan ima ninan kanqanta mana shumaq tantiyayaptinqa. Tsëqa, ¿imataraq Pëdru ruranqa? Manam kananllaraqtsu ni kananllatsu Jesusta kuyanqanta o mana kuyanqantaqa rikätsikunan. Mä rikärishun pruëbakunachö tsarakunampaq y rasumpa kuyakoq kanqanta rikätsikunampaq Diosman markäkunqan (yärakunqan) imanö yanapanqanta.

4, 5. ¿Imanirtaq wakinkunaqa entiendiyarqantsu Jesus ruranqankunata?

⁴ Rasumpa kaqchöqa, mëtsika kutichömi Pëdruqa entiendirqantsu Jesus ninqankunata y ruranqankunata. Y tsënöllam qanyannin junaqpis pasakushqa karqan. Mëtsika waranqa nunakunata milagruta rurëkur qaranqanta rikëkurmi, wakinkunaqa reyninkuna churëta munayarqan, peru pëqa mana pensayanqantam rurarqan: tsë sitiupitam ras ëwakurqan. ¡Manam jaqirqantsu tsëta rurayänanta, antis qeshpirmi ëwakurqan! Tsëpitanam barcaman lloqarkur Capernaumman tsimpayänampaq qateqninkunata mandarqan. Tsë paqasmi Galilëa qochachö barcata avansatsita tirëkarnin pëkuna kaqman yaku janampa Jesus shamïkaqta rikëkur mantsakashqa quedariyarqan. Jina tsë paqasmi llapan shonquwan markäkunan alläpa precisanqanta Jesusqa Pëdruta yachatsirqan.

⁵ Qoyapanam Jesuspa qateqninkunaqa cuentata qokuriyarqan tsë llapan nunakuna qatirnin Capernaumman chärishqa kayanqanta. ¿Y rikëkurqa imatataq Jesus rurarqan? Pëqa musyarqanmi Diospita yachakïta ashiyänampa rantin, milagruta rurar pachankuna qarananta munarlla tsëchö këkäyanqanta, tsëmi piñaparqan (Juan 6:25-27). Jina tsëpaq parlarmi sïguirqan Capernaumpa ëllukäyänan wayinchöpis, y juk sasa entiendinan peru alläpa precisaq yachatsikïtam yachatsikurqan, y tsëta wiyarirqa mëtsikaqmi entiendiyarqantsu.

6. ¿Ima igualatsikïwantaq Jesus yachatsikurqan, y imatataq rurayarqan wiyaqninkuna?

⁶ Jesusqa munarqan cösaskunallaman yarparäkuyänampa rantin, Dios kachamunqan Mesïas pëkunawan këkanqanta, y manana wanur kawayänampaq kawëninta qonampaq kaqta cuentata qokuyänantam. Tsëta entienditsikunampaqmi juk igualatsikïwan yachatsikurnin rikätsikurqan cuerpunqa imëka Moisespa tiempunchö ciëlupita ishkimoq manä cuenta kanqanta. Y tsëta wiyarir pëpaq mana allita parlayaptinnam, imëyaqpis kawakuyänampaqqa ëtsanta mikuyänan y yawarninta upuyänanraq precisanqanta nirqan. Tsëmi kë capïtulupa qallananchö rikanqantsiknöpis, alläpa piñakurnin atskaq kënö niyan: “Que yachatsiconqanqa allapa sasataq. ¿Piraq tseta wiyarpis cäyinman!”. Jina qateqninkunapis mëtsikaqmi jaqirirnin ëwakuyan (Juan 6:48-60, 66). *

7, 8. a) ¿Jesusta ima pasanantataq Pëdru entiendishqaraqtsu karqan? b) ¿Imanötaq Jesus tapukunqanta Pëdru contestarqan?

 ⁷ ¿Imatataq Pëdruqa ruran? Itsachi pëpis allillaqa entiendintsu Jesus ima nita munanqanta, porqui manaran cuentata qokunraqtsu Diospa munëninta cumplinanrëkur Jesus wanunampaq kaqta. Tsënö kaptimpis, ras piñakoq Jesuspa qateqninkunawantsu manam pëqa ëwakun. Antis juk asuntuchömi wakinkunapita Pëdruqa jukläya. ¿Imachö? Tsëta musyanapaqqa, tsëpita ima pasakunqanta rikärishun.

⁸ “¿Qamcunapis jaqirayämanquicu?” nirmi Jesusqa tapurin tsëchö këkaq 12 apostulninkunata (Juan 6:67). Tsënam Pëdruqa llapankunapa puntata raslla contestarin. Itsachi pëqa llapankunapa mayornin kar o, imatapis pensanqanta raslla parlareq karnin imëpis puntata parlaq. Imanö kashqa kaptimpis, mana qonqëpaqnö palabrakunawanmi shonqupita patsë kënö nirin: “Teyta, ¿pimanraq ewallayäshaq? ¡Qamllataq parlanqui wiñe cawaquipaq!” (Juan 6:68).

9. ¿Imanötaq Jesusta rasumpa kuyanqanta Pëdru rikätsikurqan?

⁹ ¡Pëdru ninqanqa shonquyaqmi chärin! Clärum këkan, Jesusman markäkunqanmi (yärakunqanmi) yanapashqa rasumpa kuyakoq kanampaq. Pëdruqa allim musyarqan Jehovä qomanqantsik salvakoqqa Jesuslla kanqanta y imëyaqpis kawanapaqqa Diospa Gobiernumpita yachatsikunqanta wiyakunanraq alläpa precisanqanta. Y rasun kaqchöqa, Jesus yachatsikunqampita llapanta mana entiendirpis, Diospa rikëninchö alli kanampaq y imëyaqpis kawakunampaqqa Jesuslla yanapëta puëdinqantaqa allim musyarqan.

10. ¿Imanötaq rikätsikushwan Pëdrunö Jesusta rasumpa kuyanqantsikta?

¹⁰ ¿Pëdrunöku qampis pensanki? Kanan witsankunapis mëtsikaq nunakunam Jesusta kuyayanqanta niyan, peru rurëninkunaqa manam tsëta rikätsikuntsu. Cristuta rasumpa qateqkunaqa Pëdrunömi yachatsikunqankunata rikäyan. Tsëmi yachatsikunqankunata yachakunapaq, entiendinapaq y kawënintsikchö rikätsikunapaq kallpachakunantsik, y tsëtam ruranantsik wakinta mana entiendir o mana gustuntsikpaqnö kaptimpis. Jesus awnikunqan imëyaqpis kawakïtaqa pëta mana jaqita qatir-ran chaskishun (leyi Salmu 97:10).

11. ¿Mëyaqtaq Jesuswan qateqninkuna viajayarqan? (Jina päginapa ura kuchunchö willakïtapis rikäri.)

¹¹ Tsëpita ichik tiempullatam Jesusqa apostulninkunawan y  wakin qateqninkunawan norti kaq lädupa alläpa karuta viajayarqan. Azulyaraq Galilëa jatun qochapita patsëqa rikakunmi Jehovä Awnikunqan Patsapa norti kaq lädunchö këkaq Hermon jirka. Cesarëa Filïpu markapa amänunchö këkaq estanciakunaman avansayanqanmannömi tsë jirkaqa mas jatun rikakun. * Jina tsëpitaqa alläpa shumaqmi rikakun Jehovä Awnikunqan Patsapis, y tsëchömi Jesusqa qateqninkunata juk alläpa precisaq tapukïta rurarqan.

12, 13. a) ¿Imanirtaq Jesusqa nunakuna pëpaq imata pensayanqanta musyëta munarqan? b) ¿Imatataq Pëdru rikätsikurqan Jesusta contestanqanchö?

¹² “¿Pi canqätataq nunacuna niyan noqapaq?” nirmi Jesusqa qateqninkunata tapurin. Alläpa yachaq y kuyakoq Yachatseqnimpa tapukïninta wiyarirqa rikarëkarchi Pëdruqa quedarirqan. Yachatsikunqanta wiyaq nunakuna pëpita imata pensayanqantam Jesusqa musyëta munarqan. Tsënam nunakuna pëpaq imata parlayanqanta wiyayanqanta qateqninkuna willayarqan. Peru Jesusqa qateqninkunapis tsë nunakunanölla pensëkäyanta o mana pensëkäyanqantam musyëta munarqan. Tsëmi, “Qamcunaqa, ¿imataq niyanqui? ¿Pitaq cä?” nir pëkunata tapurirqan (Lüc. 9:18-20).

¹³ Kë kutichöpis Pëdruqa rasllam contestarin. “¡Qamqa Dios Acrashqanmi canqui, cawecaq Diospa tsurin!” ninmi, y tsënöllam wakinkunapis pensayan. Jesusqa alläpachi kushikun Pëdru tsënö contestanqampita, y kuyëpachi parlapärin. Nïkurnam, kikin Jehovä yanapaptinraq pipis tsë precisaq yachatsikïta entiendinqanta nirin. Tsëqa rasunmi, Pëdrutaqa Jehovämi yanaparqan pipis manaraq musyanqan alläpa precisaq yachatsikïta entiendinampaq: nunakuna shuyaräyanqan Cristu o Mesïas pï kanqanta (leyi Mateu 16:16, 17).

14. ¿Ima precisaq rurëchö yanapakunampaqtaq Pëdruta Jesus nirqan?

¹⁴ Bibliaqa willakushqanam karqan Cristuqa ‘perqaqkuna mana alli rumi nir jitariyanqan’ rumi cuenta kanampaq kaqta (Sal. 118:22; Lüc. 20:17). Kë profecïaman y juk profecïakunaman yarpëkurmi Jesusqa nirqan, Pëdru tsëllaraq Cristu nirnin  reqirinqan rumi (o qaqa) jananchö congregacionta Jehovä patsätsinampaq kaqta. Tsëpitanam tsë congregacionchö precisaq carguyoq kanampaq kaqta Pëdruta willarqan. Manam wakinkuna niyanqannötsu juknin apostulkunapita mas precisaq kanampaq kaqta nikarqan, sinöqa precisaq rurëkunachö yanapakunampaq kaqtam. Bibliaqa willakun “Dios mandaquicanqan puncupa llabinta” chaskinampaq Yachatseqnin awninqantam (Mat. 16:18, 19). Juk parlakïchöqa, kima grüpu nunakuna Diospa Gobiernunman yëkuyänampaq punkuta kichapoq cuenta yanapakunampaq kaqtam nikarqan: puntata judïukunapaq, tsëpitana Samaria nunakunapaq y nïkurna tukïläya nacionpita nunakunapaq.

15. ¿Imanir y imanö nirtaq Jesusta Pëdru piñaparqan?

¹⁵ Tsënö kaptimpis, Jesusqa wallka tiempu pasarishqanllachömi cläru willakurqan mas carguyoq kaqkunaqa mas trabajayänampaq kaqta, y Pëdruqa wallka tiempullachömi cuentata qokurinan karqan Yachatseqnin ninqanqa rasumpa kanqanta (Lüc. 12:48). Ima carguta chaskinampaq kaqta Pëdruta willarirqa, Mesïas karnin imakunapa pasanampaq kaqtam yachatsikurqan, tsëmi Jerusalenchö sufritsirnin ichikllachöna wanutsiyänampaq kaqta nirqan. Peru wiyarinqanta mana gustarmi Pëdruqa juk läduman apëkur kënö piñaparqan: “Tëte, ¿imatam parlanqui! ¡Tsecunaqa manam qamta pasashunquitsu!” (Mat. 16:21, 22).

16. ¿Imanö nirtaq Pëdruta Jesus piñaparqan, y imatataq tsëpita yachakïta puëdintsik?

¹⁶ Pëdruqa alli shonqunwanmi tsënö nirqan. Tsëqa chipyëpa upällachi Pëdruqa quedarirqan Jesus waqtapurirnin wakin qateqninkunata rikëkur kënö niptin: “¡Quepeq yarqï [“qepäman churakë”, NM], diablu! ¡Ama atajämëtsu! ¡Qamqa manam Teyta Dios munashqannotsu yarpanqui; sinoqa nunacuna munashqannollam yarpanqui!” (Mat. 16:23; Mar. 8:32, 33). Jesus tsënö ninqampitaqa llapantsikmi yachakïta puëdintsik. Musyanqantsiknöpis, kikintsikpa yarpënintsikllata puntaman churarqa Diospa kaqta rasllam qonqarishwan. Y imata nikanqantsikman mana pensarqa, Diospa munënin rurakänampaq yanapakïta munarpis, mana cuentata qokurllam Satanasman qaqëkashwan. Peru kananqa rikärishun Jesus piñapanqanta Pëdru imanö chaskikunqanta.

17. ¿Ima nitataq munarqan Jesus Pëdruta “qepäman churakë” nirnin?

¹⁷ Pëdruqa musyarqanmi “diablu” nir Jesus piñaparqa, Diablu kanqantatsu nikanqanta. Musyanqantsiknöpis, Diablutaqa  juknöpam Jesusqa parlaparqan. Tantiyarinapaq, juk kutiqa “¡quepeq yarqï!” nirqanmi, peru Pëdrutaqa “qepäman churakë” nirqanmi (Mat. 4:10). Rikanqantsiknöpis, apostulnin manana kanampaqtsu manam nikarqan, sinöqa mana allita pensanqantam rikëkätsirqan, pëqa musyarqanmi imanö shonquyoq kanqanta y mas alliyëta puëdinqanta. Juk parlakïchöqa, puntanman churakar atajänampa rantin, qepanman churakëkur qatinampaq y yanapanampaqmi nikarqan.

18. ¿Imanötaq Pëdru rikätsikurqan rasumpa kuyakoq kanqanta, y imatataq pëpita yachakuntsik?

¹⁸ Resentikunampa, piñakunampa o parlëkachänampa rantinmi, Pëdruqa qollmi shonqunwan Jesus ninqanta chaskikurqan. ¡Alläpam yachakïta puëdintsik kë rasumpa kuyakoq nunapitaqa! Llapantsikmi höra höraqa pillapis consejaramänata wanantsik, peru tsë consejamanqantsik Jesusman y Teytanman mas witinapaq yanapamänata munarqa, qollmi shonquntsikwanmi wiyakunantsik y ruranantsik (leyi Proverbius 4:13).

19. ¿Imatataq Jesus nirqan, y imataraq itsa Pëdru tapukurqan?

¹⁹ Tsëpita rätunllatanam Jesusqa kënö nirqan: “Canan quecho quecaqcunapitaqa waquinniquicuna manaran wanuyanquiraqtsu, asta Diospita Shamushqa Nuna cutimur mandacur qallarcoqta ricayanqequiyaq” (Mat. 16:28). ¿Pikunaraq tsënö kayänan karqan? Tsëta musyëtaqa Pëdru alläpachi munëkurqan. Peru Jesus tsëllaraq piñapärishqa këkaptinqa, itsachi “¿noqalläqa pëkunawan këkäshaqtsuraq?” nir pensan.

20, 21. a) Juk jatun jirkachö Pëdru imata rikanqanta willakaramï. b) ¿Imata cuentata qokunampaqtaq tsë jirkachö rikanqan y wiyanqan Pëdruta yanaparqan?

²⁰ Peru juk semäna pasariptinllam, Jesusqa Santiäguta, Pëdruta y Juanta pusharkur “juc altu jircaman eucorqan”, itsachi amänullachö këkaq Hermon jirkaman. Ëwayanqan höraqa itsachi paqasna karqan, tsëchi tsë kiman nunakunataqa punï pasëpa nitirqan. Tsënam, Jesus Diosta mañakunqanyaq alläpa espantakïpaq pasakurqan, tsëta rikëkuyaptinmi punnïnkunapis chipyëpa ëwakurqan (Mat. 17:1; Lüc. 9:28, 29, 32).

 ²¹ Illaqpitam Jesuspa qaqllan chipapar qallëkurqan Intinö (Rupaynö) atsikyanqanyaq. Röpampis chipyëpa yulaqmi tikrarirqan. Tsëpitanam Moises niraq y Elïas niraq ishkë nunakuna shëkaqta rikäyarqan. Ishkanmi Jesuswan parlëkäyarqan Jerusalenchö ‘wanunampaq’ y kawarinampaq kaqta. Tsëta wiyarirqa chipyëpachi Pëdru cuentata qokurirqan sufritsir wanutsiyänampaq kaqta Jesus willakuptin mana creinqanta (Lüc. 9:30, 31).

22, 23. a) ¿Imanötaq Pëdru rikätsikurqan ñampu shonqu y imëkatapis raslla rurareq kanqanta? b) ¿Jina imatataq tsë paqas Pëdru, Santiägu y Juan wiyayarqan?

²² Biblia rikätsikunqannöpis, Pëdruqa itsachi imëkanöpapis pëkunapa lädunchö këta munarqan. Itsachi maslla quedakuriyänanta munarqan. Peru rikarëkaptinmi Moiseswan Elïasqa ëwakïkaqnöna kariyarqan, tsëchi Pëdruqa kënö nirirqan: “Mayestru, ¡imalaya allim quecho quecantsic! ¡Quima tsucllata  rurecushun: jucta qampaq, jucta Moisespaq y juctana Elïaspaq!”. Tsë rikäyanqan nunakunaqa manam rasumpa Moiseswan Elïastsu kayarqan, sinöqa pëkuna niraq imäginkunallam, tsëmi tsukllataqa wanayarqantsu. Clärum këkan, Pëdruqa manam musyarqantsu imata nikanqanta, peru ¿manaku shonquntsikman chäramun ñampu shonqu këninwan imallatapis raslla rurëta munarinqanqa? (Lüc. 9:33.)

²³ Jina tsë paqasqa, juk alläpa espantakïpaqtam Pëdru, Santiägu y Juanqa wiyayarqan. Tsë jirkachö këkäyaptinmi janankunapa pukutë yuririrqan, y tsë pukutëpitam kënö neqta wiyayarqan: “Queqa noqa acrashqä cuyë tsurïmi. Peta cäsucuyë”. ¡Kikin Jehovämi tsëtaqa nirqan! Tsëllachönam llapan rikëkäyanqanqa ushakärirqan, y Jesuswan kiman apostulkunallanam jirkachö quedariyarqan (Lüc. 9:34-36).

24. a) ¿Imachötaq visionta rikanqan Pëdruta yanaparqan? b) ¿Imachötaq noqantsiktapis yanapamantsik tsë visionpita yachakunqantsik?

²⁴ Pëdruqa alläpachi kushikurqan tsë paqas visionta rikanqampita, y noqantsikpis tsënöllam sientikïta puëdintsik tsë paqas ima pasakunqanta musyanqantsikpita. Tsëpita atska watakuna pasariptinmi Pëdruqa “quiquïcunam ricayarqä puedeq cashqanta” nirqan Jesuspaq. Y ciëluchö puëdeq Rey këman chärir imanö kanampaq kaqtam rikärirqan. Tsë visionqa Diospa Palabranchö këkaq mëtsika profecïakuna cumplikänampaq kaqtam rikätsirqan, y tsëmi imëkapa pasarpis alli tsarakunampaq yanaparqan (leyi 2 Pëdru 1:16-19). Pëdrunö kashqaqa, noqantsiktapis Jehoväqa bendicimäshunmi. Peru ¿imatataq ruranantsik pënö kanapaqqa? Dios akranqan Alli Yachatsikoqtam rasumpa kuyanantsik, pëpitam yachakunantsik, pantanqantsikkunata rikätsimanqantsiktam chaskikunantsik y yachatsimanqantsikkunatam llapan junaqkuna wiyakunantsik.