Astawan yachay munaqkunapaq
¿Pitaq Isaias 60:1 nisqanpi “warmi”? ¿Imaynatam hatarispa kancharin?
Isaias 60:1 textopim nin: “Yaw warmi, hatarispa kanchariy, achkikim hamurun. Jehova Diosmi kanchasuchkanki”, nispa. Qatiqnin versiculokunata leespam cuentata qukunchik “warmi” nispanqa Sionmanta utaq Jerusalen llaqtamanta rimasqanta. Chay llaqtaqa karqa Juda nacionpa capitalninmi (Is. 60:14; 62:1, 2). a Chay versiculopa nisqanqa lliw Israel nacionpaqmi karqa. Ichaqa, ¿haykapim hinaspa imaynatam Jerusalenqa hatarispan kanchariyta qallaykurqa? ¿Isaiaspa nisqankunaqa cumplikuchkanchu? Chaymantayá yachaykusun.
¿Haykapim hinaspa imaynatam Jerusalenqa hatarispan kanchariyta qallaykurqa? Judiokunam apasqa kaspanku Babilonia nacionpi 70 wata karqaku. Chay tiempopim Jerusalenqa hinaspa Diospa templonqa purmasqa karqa. Chaymantam ichaqa Media hinaspa Persia soldadokuna Babilonia nacionta munaychakururqaku. Hinaspankum saqirqaku Israel runakuna llaqtankuman kutispa templota hatarichimunankuta (Esd. 1:1-4). Chaymi Jesuspa tiemponmanta ñawpaq 537 watapi 12 ayllumanta wakinku kutirqaku (Is. 60:4). Kutiruspankum Jehova Diospaq animalkunata kañapurqaku, fiestakunata ruwarqaku hinaspa templota kaqmanta hatarichirqaku (Esd. 3:1-4, 7-11; 6:16-22). Diosmá Jerusalen llaqtata kancharichkanmanpas hina seviqninkunata yanaparqa payta kaqmanta yupaychanankupaq. Paykunapas achki hinam rikurirurqaku Diosta mana riqsisqankurayku tutayaypi hina kaq nacionkunapaq.
Chaywanpas, manam Isaiaspa lliw nisqankunachu ñawpaq Jerusalen llaqtapiqa cumplikurqa. Tiempopa risqanman hinam yaqa llapallan Israel runakuna Diosta manaña kasukuq rikurirurqaku (Neh. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Mat. 15:7-9). Diospa akllasqan Mesiastapas chiqnispankum wañuchirqaku (Mat. 27:1, 2). Chaymi 70 kaq watapi Jerusalen llaqtapas chaynataq Diospa templonpas kaqmanta tuñichisqa karqa.
Tukuy chaykunatam Jehova Diosqa willachirqaña (Dan. 9:24-27). Chaywanmi yachanchik Isaias 60 capitulopi nisqankuna ñawpaq Jerusalen llaqtallapi cumplikunanta Dios mana munasqanta.
¿Isaiaspa nisqankunaqa cumplikuchkanchu? Arí. Ichaqa kunanqa chay ‘warmiqa’ tupan ‘hanaq pachamanta kaq Jerusalenwanmi’. ¿Imataq hanaq pachamanta kaq Jerusalenqa? Hanaq pachapi lliw Diosta serviqkunam. Chaymanta rimaspanmi apostol Pablo nirqa: “Payqa ñuqanchikpa mamanchikmi”, nispa (Gal. 4:26). Wawankunañataqmi Jesus hinaspa 144.000 hanaq pachapaq kaqkuna. Chay hanaq pachapaq akllasqakunamanta rimaspanmi biblia nin “chuya nacion” hinaspa ‘Diospa Israel runankuna’ kasqanta, paykunamanta hukninmi Pablo (1 Ped. 2:9, willakuynin; Gal. 6:16).
¿Imaynatam hanaq pachamanta kaq Jerusalenqa hatarispan kanchariyta qallaykurqa? Kanchariytaqa qallaykurqa kay pachapiraq kaq wawankunawanmi. Qatiqninpiyá qawaykusun hanaq pachapaq kaqkunata tukuy ima pasasqanwan Isaias 60 capitulopa nisqan imayna tupasqanmanta.
Jesuspa apostolninkuna wañukuptinmi pantay yachachiqkuna astawan mirarurqa, chaymantapacham Jesuspa chiqap qatiqninkunaqa tutayaypi hina karqaku (Mat. 13:37-43). Paykunaqa hatun Babiloniapa utaq pantay religionkunapa munaychakusqanmi karqaku. Chaynaqa karqa 1914 watakamam, chay watamantam qallaykurqa ‘kay tiempopa tukupaynin’ (Mat. 13:39, 40). 1919 watapiñataqmi librasqa kaspanku kancharichkaq hina chiqap yachachikuykunata yachachiyta qallaykurqaku. b Chaymantapacham llapallan nacionpi runakuna imam kaqta yachaspanku Diospa llaqtanman yaykuchkanku. Chaymi yanaparqa hanaq pachapaq kaqkuna utaq Diospa Israel runankuna completasqa kanankupaq. Paykunamanta rimaspanmi Isaias 60:3 nin ‘kamachiqkuna’ kasqankuta (Apoc. 5:9, 10).
Hamuq tiempopim hanaq pachapaq kaqkunaqa Diospa atiyninwan astawanraq kancharinqaku. Hanaq pachapiña kaspankum kanqaku ‘musuq Jerusalenwan sutichasqa llaqta’ utaq Jesuspa novian. Arí, 144.000 akllasqakunam kanqaku kamachiqkuna hinaspa sacerdotekuna (Apoc. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5).
Chay musuq Jerusalenmi yanapakunqa Isaias 60:1 nisqan cumplikunanpaq (tupachiy Isaias 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 nisqanta Apocalipsis 21:2, 9-11, 22-26 nisqanwan). Paykunam Jesuswan kuska kay pachata kamachimunqaku. Chaynam ñawpaq Jerusalen llaqtamantapas enteron Israel nacionta kamachirqaku. Apocalipsis qillqapim willawanchik chay musuq Jerusalenqa ‘Diospa kasqan hanaq pachamanta uraykamusqanmanta’. ¿Ima ninantaq chayqa? Chaywanqa nichkan hanaq pachamanta kay pachapi kaq Diosman sunqu runakunata yanapamunankumantam. Paykunamanta rimaspanmi biblia nin: “Llapa nacionkunapas chay llaqtapa achkisqanwanmi purinqaku”, nispa. Chaymantapas huchamantawan wañuymanta librasqa kanqaku (Apoc. 21:3, 4, 24). Arí, Jesuswan kuska kamachiqkunaqa Isaiaspa hinaspa wakin profetakunapa nisqanman hinam ‘tukuy ima allichasqa kananpaq’ yanapakunqaku (Hech. 3:21). Tukuy ima allichasqa kananpaq tiempom qallaykurqa kamachiq kananpaq Jesus churasqa kasqanwan, tukunqañataqmi waranqa wata kamachisqan tukuyta.
a Isaias 60:1 nisqanpim wakin bibliakunapi churanku “Sion” utaq “Jerusalen” nispa. ¿Imanasqataq Musuq allpa pachapi kawsaqkunapaq bibliapiqa “warmi” nin? Hebreo idiomapiqa sutillam kachkan chay versiculopi warmita rimapayasqan.
b Ezequiel 37:1-14 hinaspa Apocalipsis 11:7-12 nisqanpipas willawanchikmi 1919 watamanta Diosta yupaychay imayna allichasqa kasqanmanta. Ezequiel libropim willawanchik lliw hanaq pachapaq kaqkuna unay wata pantaypi presochasqa hina kasqankumanta librasqa kasqankuta. Apocalipsis libropiñataqmi mana llapallan hanaq pachapaq kaqkunamantachu willawanchik, aswanqa paykunamanta wakillanku presochasqa kasqankumantam. Presochasqaqa karqaku chay tiempopi Diosmanta willakuypi cuentallikuqkunam. Yanqamanta presocharuptinkum huk tiempo iñiqkunata mana yanapayta atirqakuchu. Ichaqa Apocalipsis libropa nisqanman hinam Dios serviyninkupi kawsarichisqa hina karqaku. Arí, paykunam 1919 watapi ‘allin yuyayniyuq sirviente’ kanankupaq nombrasqa karqaku (Mat. 24:45; qaway La adoración pura de Jehová: ¡por fin restaurada! sutiyuq libropi 118 paginanta).
