•   අනිත් අය කියන නරක වචන ඇහෙද්දී ඒක ඔයාට බලපාන්නේ කොහොමද?

  •  මට ඒක දැනෙන්නෙවත් නෑ. ඒක සාමාන්‍ය දෙයක්නේ.

  •  මට නං ඒවා අල්ලන්නේ නෑ. ඒත් මොනවා කරන්නද?

  •  මට නං ඒවා ඇහෙනකොටත් කේන්තියි.

•   කොච්චර සැරයක් ඔයා නරක වචන පාවිච්චි කරනවාද?

  •  කොහොමටවත් නැහැ

  •  ඉඳලා හිටලා

  •  නිතරම

•   ඔයා හිතන්නේ නරක වචන පාවිච්චි කෙරුවාට කමක් නැහැ කියලද?

  •  එච්චරම වැරදි නැහැ

  •  කොහොමටවත් හොඳ නැහැ

 නරක වචන පාවිච්චි කරන එක බරපතළයි කියලා ඔයා හිතනවාද? ‘ඒක එච්චර ලොකුවට හිතන්න දෙයක් නෙමෙයි. ඔයිට වඩා කොච්චර ලොකු ප්‍රශ්න තියෙනවාද හිතන්න? හැමෝම කතා කරන්නේ එහෙමනේ’ කියලා ඔයා කියයි. ඒක ඇත්තද?

 ඔයා සමහරවිට දන්නේ නැතුව ඇති හුඟදෙනෙක් අසභ්‍ය භාෂාව පාවිච්චි කරන්නේ නැහැ කියලා. හිතන්නේ බලන්නේ නැතුව නරක වචන පාවිච්චි කරන අය හිටියත් හුඟදෙනෙක් එහෙම නොකරන්නේ හොඳ හේතු ඇතුවයි. මේ උදාහරණ බලන්න.

•  ඔයා මොන වගේ කෙනෙක්ද කියලා හෙළි වෙනවා. ඔයාගේ කටින් පිට වෙන දෙයින් ඔයාගේ හිතේ තියෙන දේ හෙළි වෙනවා. කුණුහරුප පාවිච්චි කරනවා නම් ඔයා අනිත් අයගේ හැඟීම් ගැන හිතන්නේ නැති කෙනෙක් කියලා පෙනෙයි. ඔයා ඒ වගේ කෙනෙක්ද?

   බයිබලේ දෙන උපදෙස: “නමුත් කෙනෙකුගේ කටින් පිට වන දේ නික්මෙන්නේ ඔහුගේ සිතිනුයි.”—මතෙව් 15:18.

•  ඔයා ගැන හොඳ හැඟීමක් ඇති වෙන්නේ නැහැ. පොතක මෙහෙම කියනවා. “අපිත් එක්ක ආශ්‍රය කරන්න කැමති කොයි වගේ අයද, අපේ පවුල්වලින්, අපි එක්ක වැඩ කරන අයගෙන් අපිට ගෞරවය, සැලකිල්ල ලැබෙයිද, අනිත් අය එක්ක හොඳ බැඳීමක් තියාගන්න පුළුවන් වෙයිද, අපිට අනිත් අයගේ පිළිගැනීමක් ලැබෙයිද, අපි බලාපොරොත්තු වෙන රැකියාව හරි උසස් වීම හරි ලැබෙයිද, පළවෙනි වතාවට මුණගැහෙන අමුත්තන් අපිට මොන වගේ ප්‍රතිචාරයක් දක්වයිද කියන එක තීරණය වෙන්නේ අපි කතා කරන විදිහෙන් වෙන්න පුළුවන්.” ඒ පොතේම මෙහෙමත් කියනවා. “නරක වචන පාවිච්චි කෙරුවේ නැත්නම් මගේ බැඳීම් මීට වඩා ශක්තිමත් වෙයි නේද කියලා ඔයාම හිතලා බලන්න.”—Cuss Control.

   බයිබලේ දෙන උපදෙස: “නින්දාසහගත කතා . . . දුරස් කරන්න.”—එෆීස 4:31.

•  නරක වචන පාවිච්චියෙන් ඔයා හිතන තරම් විනෝදයක් ලැබෙන්නේ නැහැ. වෛද්‍ය ඇලෙක්ස් පැකර් ලියපු පොතක (How Rude!) මෙහෙම කියනවා. “කෙනෙක් හැම තිස්සෙම නරක වචන පාවිච්චි කරද්දී අනිත් අයට ඒක වදයක්. වචන මාලාවේ තියෙන්නේ අසභ්‍ය වචන විතරක් නම් ඒ කෙනා බුද්ධිමත් කෙනෙක්, දයාව කරුණාව තියෙන කෙනෙක් කියලා කොහොමටවත් පෙන්වන්නේ නැහැ. ඔහේ එකම වචන ටිකක් හැම වෙලාවෙම හැම තැනකදිම පාවිච්චි කරනවා නම් ඔයා හිතන්නේ බලන්නේ නැතුව කතා කරන කෙනෙක්.”

   බයිබලේ දෙන උපදෙස: “ඔබේ මුවින් කිසි අසභ්‍ය වචනයක් පිට වීමට ඉඩ නොදෙන්න.”—එෆීස 4:29.

•  ඉලක්කයක් තියාගන්න. මාසයක් වගේ කාලයක් නරක වචන පාවිච්චි නොකර ඉන්න උත්සාහ කරන්න. ඔයාගේ දියුණුව චාට් එකක හරි කැලැන්ඩරයක හරි සටහන් කරන්න. හැබැයි එතනින් නවතින්නේ නැතුව දිගටම ඒ විදිහට කරන්න නම් සමහර පැතිවලින් පරෙස්සම් වෙන්න වෙයි. මේ උදාහරණ බලන්න.

•  නරක වචන ඇතුළත් විනෝදාංශවලින් වළකින්න. බයිබලේ කියන්නේ “නරක ආශ්‍රය නිසා ඔබේ හොඳ පුරුදු නැති වී යයි” කියලයි. (1 කොරින්ති 15:33) “ආශ්‍රය” කියන එකෙන් පුද්ගලයන්ව ඇසුරු කරන එක විතරක් අදහස් කරන්නේ නැහැ. මොකද චිත්‍රපටි බලනකොටත් වීඩියෝ ගේම්ස් ගහනකොටත් සින්දු අහනකොටත් ආශ්‍රිතයන්ව මුණගැහෙනවා. වයස අවුරුදු 17ක් වන කෙනෙත් මෙහෙම කියනවා. “තාලේ ලස්සන හින්දා නරක අදහස් තියෙන සින්දු වුණත් දන්නෙම නැතුව කියවෙනවා.”

•  අවබෝධයෙන් ක්‍රියා කරන කෙනෙක් විදිහට වැඩ කරන්න. සමහර යෞවනයෝ නරක වචන පාවිච්චි කරන්නේ තමන් වැඩිහිටියන් කියලා පෙන්නන්න. ඒත් ඇත්ත මේකයි. අවබෝධයෙන් වැඩ කරන අය ‘තම වටහාගැනීමේ හැකියාව භාවිත කරන නිසා හරි වැරැද්ද නිවැරදිව හඳුනාගැනීමට පුහුණු වෙලා ඉන්නවා’ කියලා බයිබලේ කියනවා. (හෙබ්‍රෙව් 5:14) ඒ අය අනිත් අය ඉදිරියේ “කැපිලා පේන්න” තමන්ගේ ප්‍රමිති බාල කරන්නේ නැහැ.

 කෙනෙක් නරක වචන පාවිච්චි කරද්දී එයාගේ (වගේම අනිත් අයගෙත්) සිතුවිලි නරක් වෙනවා. දැනටමත් මේ ලෝකේ තියෙන නරක දේවල් මදිද? එක පොතක මෙහෙම කියනවා. “ඒ ගොඩට තවත් එක් කරන්න එපා. හොඳ වචන පාවිච්චි කරලා, ඇති වෙලා තියෙන නරක වාතාවරණය හොඳ අතට හරවන්න ඔයාගේ කොටස කරන්න. එතකොට ඔයාට ඔයා ගැනම හොඳ හැඟීමක් ඇති වෙයි. අනිත් අයටත් ඔයා ගැන හොඳ හැඟීමක් ඇති වෙයි.”—Cuss Control.