O Mea Tatou te Aʻoaʻoina Mai le Faaaʻoaʻoga a Maria

Pe na iai se taimi na lofia ai oe i se luʻi po o se faafitauli e te leʻi faatalitalia? Po o e lagona le faavaivai ona o le tauivi i le lē feaʻutaʻi o le faasoa i le aiga i aso taʻitasi? Ia pe atonu foʻi o oe o se tasi o le faitau miliona o i latou ua lagona le lē mautonu ma le popole, ona o le tuua o o latou atunuu ae ō ese atu o ni tagata sulufaʻi. Ma e leai foʻi se tasi o i tatou e lē mafatia ma faanoanoa pe a maliu se tasi e pele iā i tatou.

PE NA e silafia sa fesagaʻi Maria, le tinā o Iesu ma na luʻi uma? Ae sa manumalo Maria i na luʻi! O le ā e tatou te aʻoaʻoina mai lana faaaʻoaʻoga?

E mautinoa ua lausilafia Maria e le lalolagi uma. Auā foʻi sa faia sana vaega faapitoa i le faataunuuina o fuafuaga a le Atua. E lē gata i lenā, ua faamamaluina Maria e le faitau miliona o tagata. O loo faaaloalogia o ia e le Lotu Katoliko o se Tinā faapelepeleina ma o se faaaʻoaʻoga o le faatuatua, faamoemoe, ma le alofa. E toʻatele tagata ua latou talitonu o ia o le puluvaga, ma e mafai e ia ona ōle atu i le Atua mo tagata.

O le ā sou taofi e uiga i le tinā o Iesu? Ae o le fesili e sili ona tāua, o le ā le silafaga a le Atua e faatatau iā Maria?

O se Tofiga e na o Ia na Mauaina

O Maria, le afafine o Heli, e tupuga mai le ituaiga o Iuta i Isaraelu. O le taimi muamua lava na taʻua ai o ia i le Tusi Paia, e fesootaʻi atu i se mea mataʻina na tupu. Na asiasi ane se agelu iā te ia ma faapea atu: “Malo lava iā te oe o lē ua alofateleina, ua faatasi Ieova ma oe.” Sa matuā faateʻia Maria ma “taumafaufau ai i le uiga o nei upu.” Ona taʻu atu lea e le agelu iā te ia ua filifilia o ia mo se tofiga ofoofogia ma e matuā tāua lava, o le a tō o ia, ma ia fanauina, ma tausiaina le Alo o le Atua.—Luka 1:26-33.

Maʻeu se tofiga tāua ua faaee atu i lenei tamaʻitaʻi talavou e leʻi faaipoipo! O le ā sa ia faia? Atonu na taumānatu Maria po o ai o le a talitonu iā te ia. Po o le a avea lona tō ma mea e mou atu ai le alofa o Iosefa, lana uō tama lea ua fuafua e faaipoipo i ai, pe atonu foʻi o le a faalumaina ai o ia i luma o tagata? (Teuteronome 22:20-24) E leʻi faatalatū Maria e talia lenei tofiga tāua.

O le faatuatua malosi o Maria na mafai ai ona ia faia le finagalo o lona Atua, o Ieova. Na ia matuā talitonu o le a tausia o ia e le Atua. Ona ia faapea atu lea: “Silasila mai! O aʻu o le pologa a Ieova! Ia faia iā te aʻu le mea ua e folafolaina mai.” Sa lotomalie Maria e onosaia luʻi o le a ia fesagaʻia, ona sa ia faatāuaina le tofiga faaleagaga ua avatu iā te ia.—Luka 1:38.

Ina ua taʻu atu e Maria iā Iosefa ua tō o ia, sa mafaufau Iosefa e faauma le la faamau. Maʻeu se taimi o le lē fiafia mo i laʻua uma. E lē o taʻu maia e le Tusi Paia po o le ā le umi na la feagai ai ma lenā taimi faigatā. Peitaʻi,  atonu na matuā fiafia Maria ma Iosefa ina ua faaali atu le agelu a Ieova iā Iosefa. Na taʻu atu e lenā avefeʻau mai le Atua e leʻi faia e Maria se mea sesē, ma sa ia faamatala le auala mataʻina e lē masani ai na māfua ai lana tō, ma faatonuina Iosefa e ave o ia i lona aiga e fai mana avā.—Mataio 1:19-24.

O Taimi Faigatā

I aso nei, e toʻatele tinā maʻitaga e faaaluina le tele o masina e sauniuni ai mo le fanau mai o se pepe, ma atonu na faia foʻi faapena e Maria. O lea o le a ia fanaua lana tama ulumatua. Peitaʻi, na iai ni mea na tutupu faafuaseʻi na faalavelaveina ai ana fuafuaga. Na faatonuina e Kaisara Aokuso se tusigāigoa, lea sa manaʻomia ai ona lesitala tagata uma i nuu na latou fananau mai ai. O lea la, atonu na faaaogā e Iosefa se asini e ave ai Maria, i lona iva o masina o lona maʻitaga, i se malaga pe tusa e 90 maila le mamao! Sa faatumulia Peteleema i tagata na ō atu e lesitala ma sa manaʻomia e Maria se nofoaga talafeagai e fanau ai, ae e na o le pau le nofoaga sa avanoa o le fale o manu. E mautinoa le faigatā mo Maria le fanau i le fale o manu. Atonu na māsiasi ma fefe o ia.

I nei taimi faigatā o lona olaga, e mautinoa sa tuu atu atoatoa e Maria lona loto iā Ieova, ma talitonu o le a ia tausia o ia ma lana pepe. Mulimuli ane, sa taunuu ane leoleo mamoe ma naunau e fia vāai i le pepe. Na latou faapea mai na taʻua e agelu lenei tamaitiiti o “le Faaola, o Keriso le Alii.” Ona faapea mai lea o le tala: “Ua taofimau e Maria nei upu uma, ma ua manatunatu i ai i lona loto.” Ioe, sa manatunatu o ia i nei upu ma faamalosia ai.—Luka 2:11, 16-19.

Ae faapefea i tatou? Tatou te ono fesagaʻi ma tigā o le olaga. E lē gata i lea, o loo taʻua i le Tusi Paia “o le tausaga ma le mea e tupu  ai” ma e mafai ona tatou aafia uma ai, i le feagai ai ma le tele o faigatā ma luʻi o le olaga. (Failauga 9:11) Pe a tutupu na mea, po o le a tatou feita ma tuuaʻia le Atua? Pe e lē talafeagai ea ona tatou faataʻitaʻi i le faaaʻoaʻoga a Maria ma faalatalata atu iā Ieova le Atua e ala i le aʻoaʻoina o lana Afioga, le Tusi Paia, ma manatunatu i mea ua tatou aʻoaʻoina? O le faia faapea e mautinoa o le a fesoasoani iā i tatou e onosaia ai faigatā.

Lē Tagolima ma Lē Mautū se Mea e Nofo Ai

Na fesagaʻi foʻi Maria ma isi faigatā, e aofia ai le lē tagolima ma le tuua faamalosi o lona nuu ae malaga atu i se isi mea. Po ua oo iā te oe na luʻi? E tusa ai ma se tasi o lipoti, “o le ʻafa o le lalolagi—toetoe lava tolu piliona tagata—a itiiti mai e lua talā o loo latou maua i le aso,” ma le isi faitau miliona o loo taumafai e maua se tupe e ola ai e ui lava o loo nonofo i atunuu e faapea mai e tamaoaiga. Ae faapefea oe? Po o e lagona le fiu ona o le faigatā o le saʻili o mea e manaʻomia mo le aiga, e pei o meaʻai, lavalava, ma fale, ma oo lava ina faavaivaia ai oe i nisi o taimi?

O loo taʻua i le Tusi Paia sa lē tagolima Iosefa ma Maria. E faapefea ona tatou iloa? E iai nisi o faamaoniga o loo maua i Evagelia a Mataio, Mareko, Luka, ma Ioane e faatatau i le ulugalii lenei e faapea, i le 40 aso talu ona mavae le fanau o Maria, sa la ō atu ai ma Iosefa i le malumalu ina ia ofo atu le taulaga lea sa manaʻomia ona fai— “o ni manutagi se lua po o ni tamaʻi lupe se lua.” * (Luka 2:22-24) O le taulaga lenei sa faia e i latou e lē mafai ona latou ofoina atu se tamaʻi mamoe poʻa. E aliali mai la, sa lē faigofie mo Iosefa ma Maria le saʻilia o mea e tausi ai le olaga i aso fai soo. Ae ui lava i lea, sa mafai ona la atiaʻe se siʻomaga lelei mo le la aiga. E mautinoa lava sa la faamuamuaina mea faaleagaga.—Teuteronome 6:6, 7.

E leʻi umi talu ona mavae le fanau mai o Iesu, ae toe tupu foʻi se mea na suia ai le olaga o Maria. Na taʻu atu e se agelu iā Iosefa e ave lona aiga ma sosola atu i Aikupito. (Mataio 2:13-15) O le taimi lona lua lenei sa manaʻomia ai ona tuua e Maria se nofoaga na masani ai, ae i le taimi lenei, ua tatau ona ia alu atu i se atunuu ese. Sa iai i Aikupito se aofaʻiga tele o tagata Iutaia, ma atonu la sa nonofo Maria ma Iosefa i se vaipanoa sa iai ni tagata Iutaia. Peitaʻi, o le taumafai e ola i se atunuu ese, o se mea faigatā ma fenuminumiaʻi. Po o pei le tulaga o lou aiga o le faitau miliona o ē ua latou tuua o latou nuu, atonu mo le lelei o a latou fanau po o le sosola mai se mea e lamatia ai? Afai o lou tulaga lenā, e te malamalama lelei la i le faigatā tele lea na feagai ma Maria i Aikupito.

O se Avā ma se Tinā Faamaoni

E itiiti faamatalaga e faatatau iā Maria o loo taʻua i Evagelia, seʻi vaganā ai mea e uiga i le fanau mai o Iesu ma lona avea ma tamaitiiti. Peitaʻi, ua tatou iloa e iai isi fanau a Maria ma Iosefa, a itiiti mai e toʻaono. E ono faateʻia oe i lenei manatu. Ae seʻi o tatou iloiloina faamatalaga a le ʻau fai Evagelia.

Na matuā faaaloalo Iosefa i le faaeaga o Maria o le fanauina lea o le Alo o le Atua. O le mea lenā la te leʻi faia ai se feusuaʻiga ma Maria a o leʻi fanau mai Iesu. O loo taʻua i le Mataio 1:25, “e leʻi feusuaʻi i laʻua seʻia oo lava ina fanau mai le tama.” O le faaupuga “seʻia oo lava” i lenei fuaiupu, ua faailoa mai ai ina ua māeʻa ona fanau Iesu, ona faia lea e Maria ma Iosefa o  feusuaʻiga faaleulugalii e pei ona masani ai se tane ma se avā. O loo taʻua e tala a Evagelia, sa mafai ai ona maua fanau a Maria iā Iosefa, o atalii ma afafine. O Iakopo, Iosefa, Simona, ma Iuta, o ni ʻafa uso o Iesu. A itiiti mai, e toʻalua le fanau teine a Maria na iai. (Mataio 13:55, 56) Peitaʻi, o nei tamaiti na afuafuaina i le faiga sa masani aʻi. *

O Maria o se tagata e na te faatāua tele mea faaleagaga. E ui lava e leʻi manaʻomia e le Tulafono ona auai fafine i le faamanatuga o le Paseka, ae sa masani ona ō faatasi Maria ma Iosefa i le malaga faaletausaga i Ierusalema mo le tausamiga. (Luka 2:41) Atonu i tausaga uma lava, e toetoe lava 190 maila le ō ma le toe foʻi mai—faatasi ma se aiga toʻatele! Ae o nei malaga, atonu o ni avanoa na olioli ai le aiga.

E toʻatele fafine i aso nei ua latou faataʻitaʻi i le faaaʻoaʻoga a Maria. O loo latou galulue maelega ma le lē manatu faapito i le faia o a latou tiute tauave faale-Tusi Paia. E tele taimi o loo faaalia ai e nei fafine faamaoni le onosai, tumau, ma le lotomaulalo! Ona o le taumafai e faataʻitaʻi i le faaaʻoaʻoga a Maria, ua fesoasoani ai iā i latou ina ia faamuamua mea faaleagaga nai lo o latou faanaunauga mo lo latou lava lelei ma mea e fiafia i ai. Ua latou iloa, e pei foʻi ona faia e Maria, o le tapuaʻi i le Atua faatasi ma a latou tane ma fanau, e faamalosia ma autasia ai le aiga.

I se tasi taimi, ina ua toe foʻi Maria ma Iosefa mai le tausamiga i Ierusalema—atonu o i latou ma nisi o le la fanau—na la iloa mulimuli ane e lē o iai Iesu lea ua 12 tausaga, ma i latou. Seʻi  manatu i le mafatia ma le popole o Maria a o saʻilia lana tama mo aso e tolu. Ina ua maua atu o ia e lona tinā ma Iosefa i le malumalu, na faapea atu Iesu: “Pe lua te lē iloa ea e tatau ona ou iai i le fale o loʻu Tamā?” I lenā foʻi taimi, sa “taofimau pea i le loto o [Maria] nei mea uma.” O se tasi lea o faamaoniga o le manatu mamafa o Maria i mea faaleagaga. Sa ia manatunatu loloto i mea uma na tutupu e faatatau iā Iesu. I tausaga mulimuli ane, atonu sa ia taʻu atu i tusitala o Evagelia nisi o mea faagalogatā e uiga i nei mea ma mea na tutupu i le amataga o le soifuaga o Iesu.—Luka 2:41-52.

Tumau a o Fesagaʻi ma Mafatiaga ma le Tuua Toʻatasi

O le ā na tupu iā Iosefa, le tamāfai o Iesu? Ina ua faatoʻā uma lava ona taʻua Iosefa i le mea na tupu a o talavou Iesu, sa lē toe taʻua ai Iosefa i faamaumauga a le ʻau fai Evagelia. Ua taʻua e nisi o le lē toe taʻua o Iosefa i inei, ua faaalia ai sa maliu o ia a o leʻi amata le faiva a Iesu. * Po o le ā lava le tulaga, na foliga mai sa avea Maria ma se fafine nofo toʻatasi a o lata ina faaiʻu le faiva a Iesu. I le taimi o le maliu o Iesu, sa ia tuu atu ai le tausiga o lona tinā i le aposetolo o Ioane. (Ioane 19:26, 27) Atonu e lē taitai faia e Iesu lenā mea pe ana faapea o lea e ola Iosefa.

O le mea moni, e tele mea na aafia faatasi ai Maria ma Iosefa! Na asiasi atu agelu iā i laʻua, sosola mai se tagata sauā, siitia atu i nisi nofoaga e nonofo ai, ma tausia se aiga toʻatele. Faamata e fia ni pō na la talatalanoa faatasi ai e uiga iā Iesu, e fia iloa po o le ā o le a fesagaʻi ma Iesu i le lumanaʻi, po o le popole foʻi pe faamata o la toleniina ma sauniunia o ia i le auala saʻo? Ae o lea ua faafuaseʻi lava ona tuua toʻatasi Maria.

Po o tuua toʻatasi oe ona ua maliu lau paaga? Po o e lagona pea le mafatia ma le faanoanoa, e ui lava ua tele tausaga talu ona maliu o ia? E tatou te mautinoa na faamāfanafanaina Maria ona o lona faatuatua, ma le iloaina o le a iai se toetū. * (Ioane 5:28, 29) Ae e leʻi gata ai i inā  faafitauli na oo iā Maria. E pei lava o le toʻatele o tinā nofo toʻatasi i aso nei, na fesagaʻi o ia ma le luʻi o le tausia o lana fanau e aunoa ma le fesoasoani o se tane.

E talafeagai pe a faapea atu na tausia e Iesu le aiga ina ua maliu Iosefa. A o faasolo ina matutua uso o Iesu, atonu na latou faia foʻi se sao i le tausiaina o le aiga. Ina ua “tolu sefulu tausaga o Iesu,” sa tuua e ia lona aiga ae amata lana talaʻiga. (Luka 3:23) O le toʻatele o mātua e lē gata e fiafia ae faanoanoa foʻi pe a tuua e se tamaitiiti le aiga. Ona o le tele o le taimi, taumafaiga, ma faalogona na faaalu i le fanau, e ono māfua ai ona matuā misia e mātua i latou pe a tuua le aiga. Po ua tuua e lou atalii ma lou afafine le aiga ina ia mafai ona ausia ona sini? Po o e mitamita iā i latou, ae i le taimi e tasi, po o e naunau ma faapea manaia pe ana o lea latou te latalata mai? O le a faigofie la ona e malamalama i faalogona o Maria ina ua tuua e Iesu le aiga.

O Faigatā e Leʻi Faatalitalia

O se isi faigatā na feagai ma Maria, atonu o se mea e na te leʻi faatalitalia. A o talaʻi Iesu, e toʻatele na mulimuli iā te ia—ae e leʻi mulimuli ona uso iā te ia. O loo taʻua i le Tusi Paia, “O le mea moni, e leʻi faatuatua ona uso iā te ia.” (Ioane 7:5) E lē fesiligia na taʻu atu e Maria iā i latou le tala na fai atu e le agelu iā te ia—e faapea o Iesu o le “Alo o le Atua.” (Luka 1:35) Ae na pau lava le manatu sa iā Iakopo, Iosefa, Simona, ma Iuta, o Iesu ua na so latou uso matua. O lea la, ua iai nei Maria i se aiga e eseese manatu faaletapuaʻiga.

Pe na lotovaivai ma faamaamulu Maria ona o lea tulaga? E mautinoa e leai! I se tasi taimi ina ua talaʻi atu Iesu i Kalilaia, na afe ai i se fale e tausami, ma sa ō ane se motu o tagata e faalogologo iā te ia. Ae o ai i latou sa tutū i fafo e saʻili iā te ia? O Maria ma ona uso. O lona uiga, ina ua latalata ane Iesu i lo latou fale, na mulimuli atu Maria iā te ia ma e mautinoa lava na alu ma ave nisi o lana fanau, atonu ina ia suia o latou manatu e uiga iā Iesu.—Mataio 12:46, 47.

Atonu foʻi o loo e fesagaʻia le luʻi o le taumafai e mulimuli iā Iesu e ui lava e lē o mananaʻo ai nisi o lou aiga. Aua le lotovaivai, ma aua le faavaivai e fesoasoani iā i latou! O le toʻatele, e pei o Maria, sa latou faalaeiau pea ma le onosai o latou tauaiga mo le tele o tausaga, ona faatoʻā vaaia lea o se suiga. E matuā tāua i le Atua lenā uiga o le tumau, e tusa lava pe tali mai isi tagata pe leai foʻi.—1 Peteru 3:1, 2.

 Le Luʻi e Sili Ona Faigatā

O le luʻi mulimuli na fesagaʻia e Maria, e pei ona faamauina i le Tusi Paia, e mautinoa o se luʻi pito sili ona tigā ma faavaivailoto. Sa ia vaai tino i lana tama pele o maliu tigāina ina ua teena o ia e ona lava tagata. E faamatalaina le oti o se tasi o le fanau o se “mafatiaga silisili,” po o “o le oti sili ona mataʻutia,” e tusa lava pe laʻitiiti le tamaitiiti po ua matua. E pei lava ona folafola mai i le faitau sefulu tausaga ua teʻa, o le a matuā mafatia Maria e pei o se tui ua ati i se pelu!—Luka 2:34, 35.

Pe na faataga e Maria lenei tofotofoga mulimuli e faavaivaia ai lona faatuatua iā Ieova? E leai. I le isi taimi o loo taʻua ai Maria i faamaumauga o le Tusi Paia, o loo faatasi o ia ma soo o Iesu, ma o loo latou “finafinau i le tatalo.” Ae e lē na o ia, sa latou faatasi foʻi ma isi o lana fanau tama, o ē ua amata ona faatuatua i lo latou uso matua. Maʻeu se mea e faamāfanafanaina ai Maria! *—Galuega 1:14.

Sa faamalieina le olaga o Maria i le avea ma se fafine, se avā, ma se tinā faamaoni. E tele ni mea faaleagaga na faamalieina ai o ia. Sa mafai ona ia manumalo mai le tele o luʻi ma faigatā. Pe a tatou fesagaʻi ma ni luʻi e lē faatalitalia po o lo tatou popole foʻi i faafitauli o le aiga, e mautinoa lo tatou faataʻitaʻi i le faaaʻoaʻoga a Maria o lona tumau faamaoni.—Eperu 10:36.

Ae faapefea le manatu e faatatau i le tuutoina atu faaletapuaʻiga iā Maria? Po o taʻua e le Tusi Paia e tatau ona tapuaʻia Maria ona o lona mauaina o se tofiga faapitoa?

[Faaopoopoga i lalo]

 [Pusa/Ata i le itulau 6]

Pe na Iai ni Uso ma ni Tuafāfine o Iesu?

Ioe, na iai. Ua taumafai nisi tagata atamamai o lotu e faalēaogāina lenā mea moni, e ui lava e tele taimi o loo faailoa manino mai ai i tusi a le ʻau fai Evagelia. (Mataio 12:46, 47; 13:54-56; Mareko 6:3) Peitaʻi, ua taʻua e tagata atamamai o le Tusi Paia ni vala se lua ua latou iloa e faatatau i le manatu lea e faapea mai e leai nisi fanau a Maria. Muamua, e iai se māfuaaga o le faaauilumaina o nei manatu—ina ia lagolago ai se aʻoaʻoga na aliaʻe i se taimi mulimuli ane, o le aʻoaʻoga lea a le lotu e faapea sa tumau pea ona avea Maria ma taupou i lona olaga atoa. O lona lua, ina ua faia ni saʻiliʻiliga, e lē saʻo atoatoa ma e leai ni faamaoniga e lagolagoina ai nei manatu.

O se faaaʻoaʻoga, na faapea mai se tasi o manatu o “uso” o Iesu, o ni ʻafa uso, o atalii ia o Iosefa i sana faaipoipoga muamua. E lē gata e lē faavaea lenei manatu, ae ua faalēaogāina ai foʻi le aiā faaletulafono a Iesu e avea ai o ia ma ulumatua o le suli i le gafa tautupu o Tavita.—2 Samuelu 7:12, 13.

O se isi manatu e faapea, o nei uso o ni tauusoga o Iesu, e ui lava o loo faaeseese mai i Tusitusiga Eleni upu mo le “uso” “tauusoga,” ma le “tauaiga.” O le māfuaaga lea na faapea mai ai se tagata atamai e suafa iā Frank E. Gaebelein, o nei manatu o ni faamatalaga soonafai. Na ia faapea mai atili: “O le auala faigofie lava e malamalama ai i le upu ‘⁠uso’ . . . o le faasino atu lea i le fanau tama a Maria ma Iosefa, o uso o Iesu latou te tinā faatasi.”

 [Pusa i le itulau 7]

Sa Lototele Maria e Sui Lana Lotu

Sa soifua aʻe Maria i se aiga Iutaia, ma sa talitonu o ia i le lotu Iutaia. Sa auai atu o ia i le sunako a lona nuu, e pei ona taʻua ai le nofoaga mo le tapuaʻiga a tagata Iutaia, ma sa masani ona ia asiasi atu i le malumalu i Ierusalema. Peitaʻi, a o faasolo ina malamalama atili Maria i fuafuaga a le Atua, sa ia iloa ai ua lē o toe finagalo malie le Atua i tū ma aganuu a ona augātamā. Sa fasiotia e taʻitaʻi lotu Iutaia lana Tama, le Mesia. Ae a o leʻi tupu lenā mea, na fetalai atu Iesu iā i latou: “Vaai foʻi! Ua faatafunaina lo outou fale.” (Mataio 23:38) Ua aveesea e le Atua ana faamanuiaga mai le faiga faatapuaʻiga lea na ola aʻe ai Maria.—Kalatia 2:15, 16.

E amata le faapotopotoga Kerisiano, pe tusa ua 50 tausaga le matua o Maria. O le ā nei le mea o le a ia faia? Pe na ia manatu faapea ona sa ola aʻe o ia i faiga o mea a lotu faa-Iutaia, o lea e lē tatau ai ona ia tuua tū ma aganuu a ona augātamā? Pe na manatu Maria ua matua ma ua tuai ona toe suia lana lotu? E mautinoa lava, e lē o lona manatu lenā sa iai! Sa malamalama lelei Maria o lea ua faamanuia e le Atua le faapotopotoga Kerisiano, o lea sa faatuatua ai o ia ma lototele e sui lana lotu.

[Ata i le itulau 5]

Sosola atu i Aikupito e pei o ni tagata sulufaʻi

[Ata i le itulau 8]

O se mea pito sili ona tigā e oo i se tinā