LITLALEHO TSA KHALE | TLHOKAHALO
Taelo e Etsoang ka Lebitso la Molimo!
“Haeba le sa etse sena, . . . ka thuso ea Molimo, ke tla kena har’a lōna ka likhoka, ke le loantše ka litsela tsohle tseo nka li khonang, ke le qobelle hore le mamele Kereke le Morena oa Spain; ’me ke tla nka basali ba lōna le bana ba lōna ke ba etse makhoba, . . . ke tla nka le thepa ea lōna ke le hlokofatse ka hohle kamoo nka khonang. . . . Haeba le ka shoa kapa la hlaha likotsi, e tla ba molato oa lōna, eseng oa Morena kapa oa rōna.”
ENA ke e ’ngoe ea liphatlalatso tsa ’muso tse tšosang ka ho fetisisa. Ke karolo ea phatlalatso e tsejoang ka hore ke Tlhokahalo, el Requerimiento ka Sepanishe, eo bahlōli ba lekholong la bo-16 la lilemo ba Spain ba neng ba lokela ho e bala ha ba fihla Linaheng Tsa Amerika e le hore ba ka hlōla.
Hantle-ntle ke eng eo bahlōli baa ba neng ba e phatlalatsa ho batho ba Amerika, hona hobane’ng?
Ba Qobelloa ho Sokolohela Bok’hatholikeng
Nakoana ka mor’a hore Columbus a fihle Linaheng Tsa Amerika ka 1492, Spain le Portugal li ile tsa bolela hore li na le bolaoli linaheng tsena tse ncha. Kaha linaha tseo ka bobeli li ne li nka hore mopapa ke moemeli oa Kreste lefatšeng, li ile tsa mo kōpa hore a rarolle qabang ea tsona. Ka taelo ea mopapa, kereke e ile ea arolela Spain le Portugal libaka tseo tse sa tsoa fumanoa, ka tumellano ea hore linaha tsena tse peli li tla romela baromuoa ba il’o sokolla baahi ba moo.
Ha tlhōlo e ntse e tsoela pele, morena oa Spain o ile a batla ho lokafatsa liketso tse sehlōhō tsa bahlōli bana. Masepanishe a ile a bolela hore kaha mopapa e ne e le moemeli oa Molimo ha a ba fa linaha tseo, bahlōli ba ne ba lokolohile hore ba ka isa matsoalloa a moo le thepa ea ’ona libakeng tse ling esita le ho fokotsa tokoloho ea ’ona.
Masepanishe a ile a ngola tokomane e neng e tsebisa baahi ba moo ka qeto ea mopapa. Ho ile ha hlokahala hore matsoalloa a linaha tseo a amohele Bokreste le hore e be bafo ba morena oa Spain. Haeba a ne a sa etse joalo, Masepanishe a ne a ikutloa a tlameha ho loana ntoa ea “toka” khahlanong le ’ona lebitsong la Molimo.
“Ba ne ba lumela hore liketso tseo tse mabifi li ne li loketse e le hore toka e ka phethoa. Kahoo, ’muso oa Spain o ile oa tlameha ho qapa mabaka ao ho neng hothoe ke a toka.”
“Taelo e Leeme, e sa Hlompheng Molimo le e Nyarosang”
Sepheo sa ho bala Tlhokahalo ena e ne e le ho kokobetsa letsoalo la morena oa Spain le ho lokafatsa tlhōlo ea bahlōli ea ho fetola Linaha Tsa Amerika likolone. Bahlōli bana ba ne ba tloaetse ho bala phatlalatso ena ha ba le ka sekepeng ba il’o hlasela kapa ba e balle batho ba neng ba sa utloisise lipuo tsa Europe. Ka linako tse ling tokomane ena e ne e balloa le matlo ao beng ba ’ona ba a siileng ka lebaka la tšabo.
Ho qobella batho hore ba sokolohe ho ile ha fella ka tšollo e khōlō ea mali. Ka mohlala, Maaraucania a ka bang 2 000 a ile a bolaoa ka sehlōhō ntoeng ea Chile ka 1550. Mabapi le ba neng ba setse, mohlōli Pedro de Valdivia o ile a bolella morena a re: “Batho ba 200 ba khaotsoe matsoho le linko ka lebaka la bofetoheli ba bona, ho sa tsotellehe hore na ke ba romelletse manģosa le ho ba fa litaelo hangata hakae joalokaha Morena a laetse.” *
Mohlomong ho baloa ha Tlhokahalo ena ho ile ha kokobetsa matsoalo a bahlōli. Leha ho le joalo, ha e ea atleha ho hōlisa bolumeli ba Spain. Moromuoa oa lekholong la bo16 la lilemo Bartolomé de las Casas, ea boneng liphello tsa Tlhokahalo ena, o ile a ngola a re: “Ee e ne e le taelo e leeme, e sa hlompheng Molimo, e nyarosang le e sa utloahaleng hakaakang! Ke se ke sa re letho ka botumo bo bobe boo e bo tliselitseng tumelo ea Bokreste.” Motlalehi oa histori Gonzalo Fernández de Oviedo o ile a bolela ka pelo e bohloko hore liketso tsena tse sehlōhō tse entsoeng khahlanong le matsoalloa a Linaha Tsa Amerika li ile tsa etsa hore a be le maikutlo a mabe ka Bokreste.
Na Molimo o lokela ho behoa molato ka lebaka la liketso tse sehlōhō joalo tse entsoeng ke babusi ba lipolotiki le ba kereke, tseo ho thoeng li entsoe ka lebitso la Molimo? Bibele e re: “Ho ke ho be hōle le Molimo oa ’nete hore a sebetse bokhopo, le hore ea Matla ’Ohle a sebetse ka mokhoa o hlokang toka!”—Jobo 34:10.
^ ser. 12 Ho latela mehloli e meng ea boitsebiso, Tlhokahalo ena e ile ea felisoa ka 1573.