Wakati fulani lazima watoto wako watashindwa kutimiza mambo waliyokusudia kutimiza. Unaweza kuwasaidiaje kukabiliana na hali hiyo?

•  Unachopaswa kujua

•  Unachoweza kufanya

 Kushindwa ni jambo la kawaida maishani. Biblia inasema kwamba “sisi sote hujikwaa mara nyingi.” (Yakobo 3:2) Watoto pia hujikwaa. Hata hivyo, kuna faida—ni nafasi ya mtoto kujifunza kukabiliana na hali ngumu. Watoto hawazaliwi na uwezo huo, lakini wanaweza kuusitawisha. Mama anayeitwa Laura anasema hivi: “Mimi na mume wangu tumeona kwamba ni vizuri zaidi kwa watoto kujifunza jinsi ya kukabiliana na hisia za kushindwa badala ya kuzipuuza. Wanaweza kujifunza kuvumilia wakati ambapo mambo hayaendi kama walivyotazamia.”

 Watoto wengi hawajui la kufanya wanaposhindwa kufikia malengo yao. Watoto fulani hawajajifunza jinsi ya kukabiliana na hisia za kushindwa kwa sababu wazazi huwalinda wasiwajibike. Kwa mfano, mtoto akipata alama za chini sana, wazazi fulani humlaumu mwalimu mara moja. Mtoto anapozozana na rafiki yake, wazazi humlaumu yule rafiki mara moja.

 Hata hivyo, watoto wanaweza kujifunzaje kuwajibika kwa ajili ya makosa yao ikiwa wazazi wanawazuia wasipatwe na matokeo yake?

•   Wafundishe watoto wako kwamba matendo yao yana matokeo.

   Biblia inasema hivi: “Lolote analopanda mtu, ndilo atakalovuna pia.”—Wagalatia 6:7.

   Jambo lolote tunalofanya lina matokeo. Tukiharibu kitu, lazima tulipe ili kukirekebisha. Makosa yana matokeo. Watoto wanapaswa kufundishwa kanuni ya kwamba kila tendo lina tokeo na wanapaswa kuhisi wanawajibika kwa kadiri fulani kwa sababu ya jambo lililotokea. Hivyo, epuka kuhamisha lawama na kuwatolea watoto wako udhuru. Badala yake, waache wapatwe na matokeo ya kadiri fulani kulingana na umri wao. Bila shaka, mtoto anapaswa pia kuelewa kabisa uhusiano uliopo kati ya matendo yasiyofaa na madhara yake.

•   Wasaidie watoto wako kusuluhisha mambo.

   Kanuni ya Biblia: “Mwadilifu anaweza kuanguka mara saba, lakini atainuka tena.”—Methali 24:16.

   Kukosea kunaweza kusababisha maumivu, lakini si mwisho wa dunia. Wasaidie watoto wako wakazie fikira jinsi watakavyosuluhisha mambo badala ya kulalamika kwamba walionewa. Kwa mfano, ikiwa mwana wako alianguka mtihani shuleni, msaidie aone jinsi anavyoweza kurekebisha hali hiyo kwa kujifunza kwa bidii zaidi na kuazimia kufaulu. (Methali 20:4) Binti yako akibishana na rafiki yake, msaidie aone jinsi anavyoweza kuchukua hatua ya kwanza kurekebisha hali, haidhuru ni nani aliyetokeza ubishi huo.—Waroma 12:18; 2 Timotheo 2:24.

•   Wafundishe watoto wako kuwa na kiasi.

   Kanuni ya Biblia: “Ninamwambia kila mtu kati yenu asijifikirie mwenyewe kuliko ilivyo lazima kufikiri.”—Waroma 12:3.

   Kumwambia mtoto wako kwamba hakuna mwingine anayeweza kufanya jambo fulani kwa njia “bora zaidi” kuliko yeye hakumsaidii wala si kweli. Kwa kweli, hata watoto ambao hufaulu vizuri zaidi shuleni hawawezi kuwa na alama za juu kila mara. Na hata ikiwa mtoto anajua kucheza mchezo fulani vizuri sana hatashinda kila mara. Ni rahisi zaidi kwa watoto wenye kiasi kukabiliana na hisia za kushindwa kutimiza mambo waliyotarajia na changamoto nyingine za maisha.

   Biblia inasema kwamba matatizo yanaweza kutufanya tuwe imara zaidi na hilo linaweza kutusaidia kusitawisha uvumilivu. (Yakobo 1:2-4) Kwa hiyo, ingawa watoto wako wanaweza kuvunjika moyo kwa sababu ya kushindwa kutimiza jambo fulani, unaweza kuwasaidia kuona mambo kihalisi.

   Kuwafundisha watoto ustahimilivu huchukua muda na jitihada nyingi—kama tu kumfundisha mtu ustadi mwingine wowote ule. Lakini kufanya hivyo kutawasaidia watakapoanza kubalehe. Kitabu Letting Go With Love and Confidence kinasema hivi: “Si rahisi kwa vijana waliositawisha uwezo mzuri wa kukabiliana na matatizo kufanya mambo yatakayowahatarisha au yatakayowaletea madhara makubwa wanapolemewa na mambo maishani. Ni rahisi zaidi kwao kukabiliana na hali mpya au zisizotazamiwa.” Bila shaka, ustahimilivu utamsaidia hata atakapokuwa mtu mzima.

 Dokezo: Weka mfano. Kumbuka, jinsi wewe unavyoshughulika na mambo yenye kukatisha tamaa ndivyo unavyowazoeza watoto wako kukabiliana na hali zao.