“Si kwamba hatukujua hatari za ponografia—tulizijua vizuri—lakini hatukutambua jinsi ilivyokuwa rahisi kwa binti yetu kukutana na ponografia.”​—Nicole.

Katika makala hii

•  Unachopaswa kujua

•  Jinsi ya kumlinda mtoto wako asiathiriwe na ponografia

•  Ikiwa mtoto wako ametazama ponografia

 Unachopaswa kujua

 Watoto wanaweza kukutana na ponografia wakiwa na umri mdogo sana. Utafiti unaonyesha kwamba kwa wastani, sasa watoto huanza kutazama ponografia wakiwa na umri wa miaka 11.

 Watoto wanaweza kukutana na ponografia bila hata kuitafuta. Kwa mfano, wanaweza kukutana na ponografia wanapofanya utafiti wa mambo ya kawaida tu kwenye mtandao au wanapotembelea mitandao ya kijamii. Matangazo ya ponografia yanaweza kutokea ghafula wanapocheza michezo ya video mtandaoni. Ponografia inapatikana katika mifumo mbalimbali ingawa picha na video ndizo zinazopatikana kwa wingi zaidi. Hata hivyo, machapisho na rekodi za kusikiliza zenye habari chafu zinazoeleza waziwazi mambo ya ngono zinapatikana kwa urahisi mtandaoni na zinaweza kupakuliwa pia.

 Jambo lingine la kuzingatia ni kwamba watu wanaweza kuwatumia watoto habari hizo kielektroni, kwa mfano, katika programu za kutuma ujumbe. Katika utafiti mmoja uliohusisha zaidi ya vijana 900, karibu asilimia 90 ya wasichana na karibu asilimia 50 ya wavulana walisema kwamba wanafunzi wenzao huwatumia kwa ukawaida picha na video za watu walio uchi.

 Ponografia inayotazamwa zaidi ni yenye jeuri. Ponografia inayopatikana kwa urahisi zaidi ni yenye jeuri kwa kiasi fulani hasa kuelekea wanawake.

 Ponografia huwadhuru watoto. Utafiti unaonyesha kwamba watoto wanaotazama ponografia wanaweza kupatwa na matatizo yafuatayo:

•   kufeli shuleni

•   kuwa na wasiwasi, kushuka-moyo, na kujihisi hawafai

•   kuona jeuri ya kingono kuwa jambo la kawaida

 Jambo kuu: Ikiwa watoto watatazama ponografia, watapata madhara na wazazi ndio wenye daraka la kuwalinda.

 Kanuni ya Biblia: “Maneno haya ninayokuamuru leo lazima yawe moyoni mwako, nawe lazima uyakazie kwa wanao na kuongea kuyahusu unapoketi nyumbani mwako na unapotembea barabarani na unapolala na unapoamka.”​—Kumbukumbu la Torati 6:6 7.

 Jinsi ya kumlinda mtoto wako asiathiriwe na ponografia

 Fahamu mambo yanayohusika. Chunguza ni katika hali gani mtoto wako anaweza kukutana na ponografia. Kwa mfano, wakati wa mapumziko shuleni, je, mtoto hutumia Intaneti bila usimamizi?

 Chunguza ikiwa simu yake a ina uwezo wa kudhibiti habari zinazoingia, jitahidi kuelewa programu anazotumia, na michezo ya simu anayocheza. Kwa mfano, baadhi ya programu za ujumbe zina mipangilio (settings) ambayo inafuta ujumbe baada ya muda (disappearing messages) na hivyo ujumbe, picha, au video chafu inaweza kupotea baada ya muda mfupi. Isitoshe, michezo ya mtandaoni inayowaruhusu watu kutazama ponografia na hata kuigiza kana kwamba wanafanya ngono ndani ya mchezo huo, inazidi kuongezeka.

 “Ninazungumza kama mzazi: Ikiwa mtoto wako ana simu janja, wewe kama mzazi unapaswa kujua jinsi ya kuitumia, kujua jinsi ya kudhibiti mambo anayotazama, na pia unapaswa kuchunguza jinsi mtoto wako anavyotumia simu yake.”​—David.

 Fanya yote unayoweza ili kumlinda mtoto wako. Chukua hatua ili kupunguza uwezekano wake wa kukutana na ponografia. Kwa mfano: Washa mipangilio inayodhibiti habari chafu kwenye simu yake na pia kwenye vifaa vyote vya kielektroni vinavyopatikana nyumbani mwako. Washa pia mipangilio inayomwezesha mzazi kudhibiti utendaji wa mtoto wake kwenye mtandao (parental controls). Pia, fahamu nywila zote ambazo mtoto wako anatumia.

 “Niliona ni jambo la hekima kuwasha mipangilio ya “parental controls” kwenye vifaa vyetu, pia kudhibiti programu ambazo mwana wangu anaweza kutazama kwenye televisheni yetu yenye uwezo wa kutumia Intaneti, na kujua nywila ya simu-janja anayotumia.”​—Maurizio.

 “Siwaruhusu wana wangu kutazama video chumbani mwao mlango ukiwa umefungwa. Muda wa kulala unapofika, siwaruhusu kwenda na vifaa vyao vya kielektroni chumbani.”​—Gianluca.

 Mtayarishe mtoto wako kiakili. Mama mmoja anayeitwa Flavia alisema: “Baadhi ya wazazi wanaepuka kuzungumza na watoto wao kuhusu ponografia huku wakijiambia kwamba mwana wao hawezi kupatwa na tatizo hilo.” Wazazi wengine wanaweza kuwa na wasiwasi na kufikiri, ‘ikiwa nitamweleza mtoto wangu kuhusu ponografia basi ataenda kuitafuta.’ Kufikiri kwa njia hiyo ni hatari. Wazazi wenye hekima watamweleza mtoto wao kuhusu hatari za ponografia kabla hajakutana nayo. Unawezaje kufanya hivyo?

 Wafundishe watoto wadogo mambo ambayo wanapaswa kufanya ikiwa habari chafu zinajitokeza. Kwa mfano, wanaweza kufunga macho yao au kuzima kifaa chao. Pia, watie moyo wakueleze mambo waliyoona au kusikia. b

 “Nilianza kuzungumza na mwanangu kuhusu hatari za ponografia akiwa na umri mdogo sana. Alipokuwa na umri wa miaka 11 hivi, matangazo ya ponografia yalianza kutokea ghafula kwenye mchezo wa video aliokuwa amepakua kwenye simu yake. Picha hizo ziliambatana na mwaliko wa kutuma picha zake mwenyewe. Kwa kuwa tulikuwa tumezungumzia jambo la kufanya alikuja kwangu moja kwa moja na kunieleza kilichotokea.”​—Maurizio.

 Wasaidie watoto wakubwa zaidi kushinda kishawishi cha kutazama, kusikiliza, au kusoma ponografia. Kwa mfano, msaidie mtoto wako kutayarisha mkataba wa sheria za familia unaotia ndani mambo anayopaswa kufanya ikiwa atakutana na ponografia na aeleze kwa nini anataka kuchukua hatua hizo. Anaweza kuandika katika mkataba huo matokeo atakayopata ikiwa atatazama ponografia kimakusudi. Kwa mfano, ataacha kujiheshimu, itakuwa vigumu kwa wazazi wake kumwamini, na pia ataharibu uhusiano wake na Mungu. c

 “Kadiri watoto wanavyozidi kukua, wasaidie kufikiria madhara ya muda mrefu watakayopata ikiwa hawataweza kushinda kishawishi cha kutazama ponografia.”​—Lauretta.

 “Ikiwa watoto wetu wanaweka akilini madhara wanayoweza kupata ikiwa watatazama ponografia na pia jinsi Yehova anavyohisi kuhusu hilo, watakuwa na ulinzi mkubwa zaidi.”​—David.

 Zungumzeni kwa ukawaida. Ingawa si rahisi kuamini, watoto wanatamani kuzungumza na wazazi wao kuhusu masuala ya ngono, kutia ndani ponografia. Dame Rachel de Souza ambaye ni Kamishna wa Watoto nchini Uingereza alisema: “Watoto wanataka mazungumzo hayo yaanze wakiwa wadogo na yafanywe kwa ukawaida. Isitoshe, watoto wanataka kuwa na mazungumzo yanayoendana na umri wao kadiri wanavyoendelea kukua.”

 “Wazazi wangu hawakuzungumza nami kuhusu baadhi ya mambo nilipokuwa mtoto. Ninatamani tungezungumza waziwazi na kwa uhuru zaidi. Kwa kuwa sasa mimi ni mama, ninajitahidi kuzungumza na watoto wangu kuhusu ngono mara kwa mara na kwa utulivu.”​—Flavia.

 Ikiwa mtoto wako ametazama ponografia

 Usiwake hasira. Ikiwa umegundua kwamba mtoto wako ametazama, amesikiliza, au kusoma ponografia, jaribu kujizuia na utende kwa utulivu. Huenda anahisi vibaya, au ameshtuka, au anahisi hatia kwa sababu ya jambo hilo. Mtoto wako atahisi vibaya zaidi ikiwa utawaka hasira na matokeo ni kwamba siku nyingine itakuwa vigumu kwake kuja kwako.

 Chunguza mambo yaliyotokea. Badala ya kufikiri kwamba unajua mambo yote yaliyohusika, uliza maswali ili uelewe jinsi mtoto wako alivyofikia hatua ya kutazama ponografia. Kwa mfano, je, kuna mtu aliyemtumia picha hizo, au alizitafuta mwenyewe? Je, ni mara ya kwanza au ni jambo ambalo limekuwa likiendelea kwa muda? Je, kifaa alichokuwa akitumia kilikuwa na mipangilio ya kudhibiti habari? Ikiwa mipangilio ilikuwepo, basi alipataje ponografia? Kumbuka kwamba, lengo lako ni kumtia moyo mtoto wako ajieleze na si kumhoji.

 Chukua hatua. Kwa mfano, ikiwa ametazama ponografia bila kukusudia, huenda ukahitaji kurekebisha mipangilio ya kudhibiti habari chafu kwenye kifaa chake.

 Ikiwa unagundua kwamba alitafuta ponografia, basi mtie nidhamu kwa upendo na kwa uthabiti. Msaidie mtoto wako kuimarisha azimio lake la kuepuka ponografia kwa kuzungumzia pamoja naye maandiko kama vile Ayubu 31:1, Zaburi 97:10, na Zaburi 101:3. d Kisha umjulishe kwamba utaendelea kufuatilia maendeleo yake kila juma na kuona ikiwa kuna mambo mengine unayoweza kufanya ili kumsaidia.