Kuutazama Ulimwengu

▪ Biblia Takatifu—Tafsiri ya Ulimwengu Mpya inapatikana ikiwa kamili katika lugha 43 na 3 katika maandishi ya vipofu, huku Tafsiri ya Ulimwengu Mpya ya Maandiko ya Kigiriki ikipatikana katika lugha 18 zaidi na 1 katika maandishi ya vipofu. Kufikia Julai (Mwezi wa 7) 2007, kulikuwa na jumla ya nakala 143,458,577 zilizochapishwa.

▪ Maandishi ya zamani zaidi ya Biblia kuwahi kupatikana ni yale yanayoitwa Baraka za Kikuhani katika Hesabu 6:24-26. Maandishi hayo yalipatikana yameandikwa juu ya hirizi ya fedha yakiwa yamekunjwa kama vitabu vya kukunjwa, yanafikiriwa kuwa ya mwishoni mwa karne ya saba au mwanzoni mwa karne ya sita K.W.K.—BIBLICAL ARCHAEOLOGY REVIEW, MAREKANI.

▪ Kufikia Desemba 31, 2006 (31/12/2006), idadi ya lugha na lahaja ambazo angalau kitabu kimoja cha Biblia kimechapishwa, ilikuwa lugha 2,426, na hilo ni ongezeko la asilimia 23 zaidi ya mwaka uliopita.—UNITED BIBLE SOCIETIES, UINGEREZA.

▪ Asilimia 28 ya Wamarekani wanaona Biblia kuwa “neno la Mungu hasa . . . ambalo linapaswa kuonwa kuwa halisi,” asilimia 49 wanasema ni “neno la Mungu lililoongozwa na roho lakini si kila kitu kinachopaswa kuonwa kuwa halisi,” na asilimia 19 wanakiona kuwa “kitabu cha hadithi.”—GALLUP NEWS SERVICE, MAREKANI.

Je, Ndiyo Biblia ya Zamani Zaidi ya Kichina?

“Maandishi ya zamani zaidi kuhusu tafsiri ya Kichina ya Biblia ya Kiebrania yanapatikana juu ya jiwe [kushoto] la mwaka wa 781 WK hivi,” anasema Yiyi Chen, msomi wa Chuo Kikuu cha Peking. Jiwe hilo ambalo lilisimamishwa na Wakristo Wanestoria lilipatikana katika jiji la Xi’an mnamo 1625. “Jina la Kichina la jiwe hilo lilitafsiriwa kuwa ‘Kumbukumbu ya Kuendeleza nchini China Dini ya Luminous kutoka Daqin’ (. . . Daqin ni jina la Kichina la Milki ya Roma),” anaeleza Chen. “Kati ya herufi zilizopatikana kulikuwa na maneno ya Kichina kama vile ‘vitabu vya Biblia vinavyokubalika’ na ‘kuitafsiri Biblia.’”

[Picha katika ukurasa wa 30 zimeandaliwa]

© Réunion des Musées Nationaux/Art Resource

Hazina Kwenye Kinamasi

Mnamo 2006, wafanyakazi waliokuwa wakichimbua kinamasi chenye mimea iliyooza huko Ireland waligundua kitabu cha Zaburi kinachofikiriwa kuwa cha karne ya nane W.K. Hati hiyo ya Kilatini, ni moja kati ya hati chache za wakati huo, nayo inaonwa kuwa hazina. Kurasa zake 100 hivi ambazo zimetengenezwa kwa ngozi na majalada yake ya awali zinaonekana kuwa za hali ya juu sana. Gazeti la London The Times linasema: “Kuna mabaki ya kitambaa kilichotumiwa kukificha kitabu hicho na mfuko wa ngozi wa kukibebea, mambo ambayo yanadokeza kwamba kitabu hicho chenye zaburi kilikuwa kimefichwa kimakusudi, labda ili kiwe salama kutokana na shambulio la Maharamia miaka 1,200 iliyopita.” Ingawa kurasa za hati hiyo zimeshikana na kuoza kwa kadiri fulani, wataalamu wana hakika kwamba watatenganisha kurasa hizo na kuzihifadhi.

Marundo ya Mchanga

Ripoti zinasema kwamba wataalamu wa vitu vya kale waliokuwa wakikagua marundo ya mchanga yaliyotolewa kwenye eneo la hekalu la Yerusalemu, wamekusanya maelfu ya vitu ambavyo ni vya tangu miaka ya kabla ya Waisraeli hadi vitu vya nyakati zetu. Kati ya vitu hivyo kulikuwa na mshale kama ule uliotumiwa na jeshi la Nebukadneza, ambaye aliharibu hekalu la kwanza la Kiyahudi katika eneo hilo. Kitu chenye kupendeza zaidi kilichopatikana ni muhuri wa udongo wa karne ya saba au sita K.W.K., unaosemekana kuwa na jina la Kiebrania Gedalyahu Ben Immer Ha-Cohen. Kulingana na mtaalamu mmoja, Gabriel Barkai, “labda [muhuri huo ulikuwa wa] ndugu ya Pashur Ben Immer, anayefafanuliwa katika Biblia [kwenye Yeremia 20:1] kuwa kuhani na ofisa katika hekalu.”