KAKIWAO 9
Apa Iạ Harusẹ̌ Mangimang su Evolusi?
APA SARUNG KOATENGU?
Kěnang pẹ̌pikirẹ̌ ini: Alex běga apa koatenge. Dongkeng kadodọ i sie mangimang su Mawu dingangu penciptaan. Katewe sahěllo ini, guru biologi su sikol᷊ah naul᷊ị evolusi ene kahěngang, mẹ̌sul᷊ung niul᷊ị u penelitian manga ilmuwan. I Alex mạdiri kasilong bodokẹ̌. ’Bọu ene lai, ’i sie nẹ̌pikirẹ̌, ’mạeng manga ilmuwan seng něgělị bukti evolusi ene kahěngang, tantu iạ lai harusẹ̌ mangimang su evolusi!’
Mạeng i kau nakoạ i Alex, apa i kau lai mangimang su evolusi ual᷊ingu bukẹ̌ su sikol᷊ah seng naul᷊ị ene kahěngang?
PĚHĚDO, KỤ PẸ̌PIKIRẸ̌!
Apang taumata mangimang penciptaan arau lai evolusi, masahawụ maul᷊ị i sire mangimang sude, katewe běga kawe i sire mangimang ene.
-
Pirang katau mangimang penciptaan ual᷊ingu i sire seng nakaringihẹ̌ ene su gaheda.
-
Pirang katau lai mangimang evolusi ual᷊ingu i sire seng nitěntiro su sikol᷊ah.
PẸ̌PIKIRẸ̌ ĚNUNG KAKIWAO INI
Alkitapẹ̌ naul᷊ị, ”Těngadẹ̌ apạeweng bal᷊e piạbe měndal᷊anginge, kaiso měndal᷊anging patikụ sabarange ute kai Ruata.” (Ibrani 3:4) Apa i kitẹ botonge mangimang bawera ene?
Maul᷊ị penciptaan ene konti, mẹ̌sul᷊ung maul᷊ị bal᷊e ini nariadi sẹ̌sane, tawẹ apa taumata někoạ
WADE: Alam semesta ini nariadi ual᷊ingu piạ ledakan gěguwạ arau nisěbạ teori big bang.
1. Apa arau i sai nakakoạ ledakan gěguwạ ene?
2. Sude masuẹ̌ su akal᷊ẹ̌—kěbị ini nariadi sẹ̌sane arau piạ u někoạ?
WADE: Taumata asal᷊e bọu binatang.
3. Mạeng taumata berevolusi bọu binatang—contone baha—kawe nụe taumata limembong mapande bọu baha?
4. Kawe bentuk paling ”sederhana” bọu makhluk hidup tawe gampang kaěnaěng?
WADE: Evolusi ene kai kahěngang, ual᷊ingu manga ilmuwan naul᷊ị piạ buktine.
5. Apa taumata naul᷊ị ene, seng kahěngang-hěngang bọu němarikěsa bukti ene?
6. Pira kal᷊awọe taumata mangimang su evolusi ual᷊ingu i sire nihabareng manga ilmuwan lai mangimang evolusi ene kahěngang?
”Mạeng i kitẹ dụdal᷊eng su kěhu, kụ nakasilo bal᷊e bọu kalu mapaelẹ̌, apa i kitẹ měpikirẹ̌, ’Aduh kapaelẹ̌, tantu kakaluang nahaka, bọu ene nakoạ wal᷊e ini.’ Tantu tala! Ene tawe nasuẹ̌ su akal᷊ẹ̌. Hakị u ene, kawe i kitẹ harusẹ̌ mangimang alam semesta dingangu dal᷊ohone nariadi sẹ̌sane?”
—Julia.
”Kěnang pẹ̌pikirẹ̌ ini, mạeng su percetakan piạ ledakan gěguwạ, kụ tintane nasěpẹ su darěndung dingangu loteng bọu ene nakoạ kamus lengkap. Apa i kau mangimang ene?”
—Gwen.
KAWE NỤE MANGIMANG SU MAWU?
Alkitapẹ̌ něngoro si kitẹ pẹ̌pakẹ e ”tiněnanu.” (Roma 12:1, NW) Ene mangal᷊ene pangangimangu su Mawu dasare abe kětạeng ual᷊ingu
-
PĚNDANGU (Su pěndangku piạ kawasa limembong gěguwạ)
-
APA NIUỊ U TAUMATA WAINẸ (Iạ mětẹ̌tanạ su tampạ taumatane mararading měngibadah)
-
NIORONG TAUMATA (Iạ harusẹ̌ mangimang su Mawu—mạeng tala, i papạ mamạku mẹ̌taradạ si siạ)
Katewe, i kau sẹ̌sanu harusẹ̌ piạ alasang, kawe mangimang su Mawu.
”Apa niul᷊ị u guru soal u wadang i kitẹ, nakakoạ si siạ mangimang, Mawu kahěngang-hěngang ene. Kěbị bageang bọu wadang i kitẹ sarang bageang kakadodokange piạ hal᷊ẹ̌ e sěmbaụ-sěmbaụ, kụ kěbị ene nariadi tawe nikasingkateng i kitẹ. Badang u taumata ene kai luar biasa!”
—Teresa.
”Mạeng iạ nakasilo gedung mararangẹ, kapal pesiar, arau oto, iạ nẹ̌kiwal᷊o su watangengku ’I sai někoạ kěbị ini?’ Contone oto, tantu piạ taumata pande někoạ ene, ual᷊ingu piạ bageang dararodọ bọu oto ene harusẹ̌ tatapẹ̌ mapaelẹ̌. Mạeng oto piạ taumata někoạ, apalai i kitẹ taumata.”
—Richard.
”Kakạl᷊awọe iạ měngěndung ilmu pengetahuan, evolusi ene nakoạ limembong tawe nasuẹ̌ su akal᷊ẹ̌. . . . Su pěndangku mangimang su evolusi harusẹ̌ kahěngang-hěngang piạ pangangimang gěguwạ.”
—Anthony.
PẸ̌PIKIRẸ̌ INI
Maning seng němarikěsa pul᷊one su taunge, apa niul᷊ị u taumata pande kere manga ilmuwan soal u evolusi bědang nẹ̌tatěntang. Mạeng kerene, apa nẹ̌sal᷊a mạeng i kau tawe mangimang su evolusi?
