CHOONG KEON ndi muwolu waki Julie ŵe ndi vyaka pafupifupi 35. Yiwu anguteŵete nge apayiniya anyengu zosi kwa vyaka pafupifupi vinkhondi vo vajumpha mumsumba wa Sydney, ku Australia. Choong Keon wangukamba kuti: “Tagwiranga nchitu mwaganyu ndipuso tajanga umoyu wamampha ukongwa. Ko tajanga kwenga nyengu yamampha kweniso tasuzgikanga cha kusaniya vinthu vakukhumbika pa umoyu. Takondwanga kuja pafupi ndi ŵanthu a m’banja lidu ndipuso mabwezi.” Kweni Choong Keon ndi Julie asuzgikanga maŵanaŵanu. Chifukwa wuli? Yiwu aziŵanga kuti ŵenga ndi mpata wakuti angachita vinandi pakuteŵete Yehova, kweni azerezganga kuti asinthi vinthu vinyaki pa umoyu wawu.

Pavuli paki, mu 2009, yiwu anguvwisiya nkhani yo yinguŵakwaska ukongwa pa unganu wachigaŵa. Yo wangukamba nkhani yeniyi wangukonkhoska vo abali ndi azichi angachita kuti asazgiyeku uteŵeti wawu. Iyu wangukamba kuti: “Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Wakwendesa galimotu wangayipetusiya kumazge pamwenga kumaryi pijapija asani yitenda. Mwakuyana ŵaka, Yesu wangatiwovya kuti tisazgiyeku uteŵeti widu pijapija asani nasi titenda, kung’anamuwa kuti asani tiyesesa kuti tifiski chilatu chidu.” a Choong Keon ndi Julie awonanga nge kuti nkhaniyo akambiya ŵaka yiwu. Pa unganu wachigaŵa wenuwu, banja linyaki lo lichita umishonale ku Taiwan lingufumbika mafumbu. Yiwu angukonkhoska kuti akondwa ukongwa ndi uteŵeti wawu ndipu angukamba so kuti kweche kukhumbika apharazgi anandi kuti akawovyi. Choong Keon ndi Julie anguwona kuti amishonale yaŵa akambiyanga ŵaka so yiwu.

Julie wangukamba kuti: “Pavuli pa unganu wachigaŵa, tinguromba kwaku Yehova kuti watiwovyi kuti tiluti ku Taiwan.” Iyu wangukamba so kuti: “Kweni tachitanga mantha chifukwa tawonanga nge kuti tidukiya m’maji.” Lemba la Wakutaula 11:4 linguŵawovya kuti aleki kuchita mantha. Lemba ili likamba kuti: “Yo walereska mphepu kuti wakamijanga cha; ndipu . . . [yo walereska, NW] mitambu kuti wakavunanga cha.” Choong Keon wangukamba kuti: “Mwaviyo,  tinguwona kuti tikhumbika cha ‘kulereska’ ŵaka ndi chilatu chakuti ‘tizimiji ndi kuzivuna.’” Yiwu anguromba mwakuwerezgawerezga kwaku Yehova, aŵerenganga nkhani za amishonale, alembiyananga ndi wo akuluta kali ku Taiwan, angugulisa magalimotu ndi mipandu yawu ndipu pati pajumpha myezi yitatu anguluta ku Taiwan.

Abali ndi azichi akujumpha 100 a m’vyaru vakupambanapambana ateŵete ku Taiwan, m’vigaŵa vo vikhumbika apharazgi anandi a Ufumu. Yiwu atuliya ku Australia, Britain, Canada, France, Japan, Korea, Spain ndi ku United States ndipu ŵe ndi vyaka kwambiya 21 mpaka 73. Pa gulu lenili, pe azichi ambula kuyirwa akujumpha 50. Nchinthu wuli cho chawovya abali ndi azichi aphamphu ŵenaŵa kuti akateŵetiyengi m’charu chachilendu? Tiyeni tiwoni.

Laura wakuyirwa cha ndipu watuliya ku Canada. Iyu wateŵete nge mpayiniya kuzambwi kwa Taiwan. Ndipu wayanjanga cha kupharazga mpaka kuzifika vyaka pafupifupi 10 vajumpha. Laura wangukamba kuti: “Ndawuyanjanga cha uteŵeti.” Pavuli paki, anyaki a ku Canada angumupempha kuti waluti nawu ku Mexico kuti akapharazgi kwa mwezi umoza. Iyu wangukamba kuti: “Yaka kenga kakwamba kuti ndipharazgi kwa nyengu yitali viyo ndipu ndingukondwa ukongwa!”

Ulendu wa ku Mexico unguwovya Laura kuti wayambi kuŵanaŵana zakuluta ku mpingu wa chineneru chinyaki ku Canada. Iyu wangwamba kusambira chineneru cha Chitchayinizi, kuwungana ndi kagulu kachitchayinizi ndipu pavuli paki wakhumbanga kuluta ku Taiwan. Wanguluta nadi mu September 2008. Laura wangukamba kuti: “Ndinguja pafupifupi chaka kuti ndiziŵiriyi umoyu wakweniko. Kweni sonu ndikhumba so cha kuwere ku Canada.” Kumbi watiyiwona wuli nchitu yakupharazga? Iyu wangukamba kuti: “Ndi nchitu yakukondwesa ukongwa. Ndikondwa ukongwa kuwona kuti ŵanthu wo tisambira nawu Bayibolo asintha umoyu ndipu aja pa ubwezi ndi Yehova. Kuteŵete ku Taiwan kwandiwovya kuti ndikondwengi nyengu zosi.”

Brian ndi Michelle a vyaka va m’ma 35 angutuwa ku United States kuluta ku Taiwan. Yiwu ajaku vyaka pafupifupi 8. Pakwamba, awonanga kuti palivi cho angachita mu uteŵeti. Kweni m’bali munyaki yo wachita umishonale kwa vyaka vinandi wanguŵakambiya kuti: “Chinanga kuti mungapereka kapepala ku munthu, mutenere kukumbuka kuti panyaki nkhakwamba kuti munthu yo walonde uthenga wakukwaskana ndi Yehova. Asani mwachita viyo ndikuti mwachita kali chinthu chakukhumbika ukongwa mu uteŵeti.” Fundu iyi yinguwovya Brian ndi Michelle kuti aleki kuwere vuli. M’bali munyaki wanguŵakambiya so kuti: “Asani mukhumba kuziŵa mo mwalutiya panthazi pakusambira chineneru cha Chitchayinizi, mungawonanga vo mwachita pa zuŵa lo cha kweni muwonengi vo mwachita kutuliya pa unganu unyaki kuzifika so pa unganu unyaki.” Yiwu anguluta nadi panthazi ndipu sonu apharazga mwalusu.

Nchinthu wuli cho chingakuwovyani kuti musambiri chineneru chinyaki? Lutani kuchiwona charu cho mukhumba kuchiteŵetiyaku. Asani mwaluta ku charu cho, mungachita umampha kuluta ku maunganu, kugwira nchitu yakupharazga limoza ndi abali kweniso azichi ndipuso kucheza nawu. Brian wangukamba kuti: “Asani muwona kuti ŵanthu anandi avwisiya uthenga wa Ufumu kweniso abali ndi azichi atikuyanjani ukongwa, vingakuwovyani kuti mukakunthiyengepu masuzgu ngo mungachikumana nangu kucharu cho mukhumba kuchiteŵetiyaku.”

Anandi wo ateŵete ku Taiwan asaniya ŵija vakukhumbika pa umoyu mwakugwira nchitu yakusambiza ŵanthu Chingelezi. Kristin ndi Michelle aguliska somba. Kristin wangukamba kuti: “Ndechendachitepu ivi kweni vingundiwovya kuti ndilutirizgi kuja m’charu chenichi.” Pati pajumpha nyengu, Kristin wangusaniya ŵanthu wo amugulanga nyengu zosi. Nchitu yeniyi yitovya iyu ndi muwolu waki kuti asaniyengi vakukhumbika pa umoyu ndipuso nyengu yakuchitiya nchitu yakukhumbika ukongwa ya upayiniya.

William ndi muwolu waki Jennifer a ku United States anguluta ku Taiwan vyaka 7 vajumpha. William wangukamba kuti: “Nyengu zinyaki kuja kwakusuzga ukongwa kusambira chineneru chinyaki, kuteŵete nge apayiniya, kuphwere mpingu ndipuso kusaniya vinthu vakukhumbika pa umoyu.” Kumbi nchinthu wuli cho chaŵawovya kuti afiski venivi ndipuso kuti akondwengi? Yiwu ajanga ndi vilatu vamampha. Mwakuyeruzgiyapu, panyengu yo asambiranga chineneru cha Chitchayinizi, ŵengavi mtima wakukhumba vinthu vinandi pa umoyu. Mwaviyo, yiwu adandawulanga cha kuti aswera kuziŵa chineneru chenichi.

Asani mwe ndi vilatu vakuteŵete Yehova, mutenere kukondwa ndi vo mwayambapu kuchita kuti mufiski vilatu vinu. Fundu iyi yingumuwovya William ndi muwolu waki kuti aje ndi maŵanaŵanu ngamampha, avwiyengi vo abali wo ŵe ndi maudindu atiŵakambiya ndipuso kusintha vakuchita vawu kuti vinthu viŵayendiyengi umampha mu uteŵeti m’charu chachilendu cho ŵali. Iyu wangukamba so kuti: “Ivi vingutiwovya so kuti tisaniyengi nyengu yakuwone vinthu vakutowa m’charu cho titeŵetiyaku.”

Mwakulingana ŵaka ndi William kweniso Jennifer, Megan yo ngwambula kuyirwa ndipuso yo wakutuliya ku United States wakondwa mbwenu ndi uteŵeti waki chinanga kuti wechendaziŵi kulongoro umampha Chitchayinizi. Iyu watesesa kuluta mu uteŵeti ndi kagulu ka apharazgi sabata yeyosi ndipu atachipharazga ku jiti la Kaohsiung ku Taiwan. Megan wapharazganga uthenga wamampha musitima yeyosi ndipuso kwa alovi a ku Bangladesh, India, Indonesia, Philippines, Thailand ndi Vanuatu. Iyu wangukamba kuti: “Chifukwa chakuti alovi aja pamalu ngenanga kwa nyengu yimanavi, tisambira nawu Bayibolo pafupipafupi cha. Kuti tipharazgiyi wosi, ndisambira  Bayibolo ndi ŵanthu anayi pamwenga ankhondi nyengu yimoza.” Kumbi waluta wuli panthazi ndi chineneru cha Chitchayinizi? Iyu wangukamba kuti, “Ndakhumbanga kuti ndisambiri liŵi chineneru chenichi kweni ndikumbuka vo m’bali munyaki wangundikambiya kuti, ‘Yesesa ndipu Yehova wakuwovyengi.’”

Cathy wa ku Britain wechendaluti kucharu chinyaki, wangufufuza dankha ko wangachichita umampha uteŵeti nge mzichi wambula kuyirwa. Iyu wangumukambiya Yehova vo waŵanaŵananga ndipuso wangulembe maofesi nga nthambi ngakupambanapambana kuti amuwovyi kuziŵa masuzgu ngo wangakumana nangu nge mzichi wambula kuyirwa. Pavuli paki, wanguŵanaŵaniyapu ukongwa vo angumumuka ndipu wangusankha ku Taiwan.

Cathy wanguluta ku Taiwan mu 2004, pa nyengu yo wenga ndi vyaka 31. Iyu waja umoyu wambula kukhumba vinandi. Cathy wangukamba kuti: “Ndingufumba abali ndi azichi kuti andikambiyi ko ndingachigulanga vipasu ndipuso mphangwi yakutchipa. Vo angundikambiya vingundiwovya kuti ndalama zo ndenga navu zije kwa nyengu yitaliku.” Nchinthu wuli cho chingumuwovya kuti waziŵiriyi umoyu wambula kukhumba vinandi? Iyu wangukamba kuti: “Nyengu zosi ndiromba kwaku Yehova kuti wandiwovyi kuja ndi mtima wakugutiskika ndi vakurya kweniso vakuvwala vambula kudula vo ndisaniya. Ndiwona kuti Yehova wamuka marombu ngangu mwakundiwovya kuti ndiziŵengi vinthu vo ndikhumbika ukongwa ndipuso kuti ndikhorwengi ndi vo ndenavu.” Iyu wangukamba so kuti: “Ndikondwa ukongwa ndi umoyu wambula vinthu vinandi wenuwu chifukwa utindiwovya kuti ndiŵanaŵaniyengi ukongwa vinthu vauzimu.”

Cathy waja ŵaka umampha pe cha kweniso wakondwa. Iyu wangukamba kuti: “Ndipharazga m’vigaŵa vo ŵanthu anandi avwisiya uthenga wamampha. Ivi vitindikondwesa ukongwa!” Wati wafika ŵaka mumsumba wa ku Taiwan, kwenga mipingu yiŵi pe ya Chitchayinizi kweni sonu kwe mipingu 7. Cathy wanguti: “Ndikondwa ukongwa chifukwa chakuti ndiwona ndija mo mipingu yilutiya panthazi ndipuso kuti ndigwira nawu nchitu yakuvuna.”

Kumbi Choong Keon ndi Julie wo taŵakamba kukwamba kwa nkhani iyi angusaniya vitumbiku wuli? Pakwamba, Choong Keon wawonanga kuti mazu ngamanavi nga Chitchayinizi ngo waziŵanga ngamuchitiskanga kuti waleki kuchita vinandi mumpingu. Kweni abali mumpingu awonanga viyo cha. Choong Keon wanguti: “Mpingu widu wati wagaŵika, ndapaskikanga nchitu zinandi nge mteŵeti wakovya. Pa nyengu iyi, ndawonanga kuti nditeŵete nadi ko kukhumbika chovyu.” Iyu wangukamba so kuti: “Ndakondwanga ukongwa kuti andigwiriskiyanga nchitu.” Sonu wateŵete nge mura. Julie wangukamba kuti: “Sonu tikondwa kuti tifiska uteŵeti widu kuluska kali. Tinguza kunu kuti tiziwovyi pa nchitu yakupharazga kweni tiwona kuti isi ndisi tiwovyeka ukongwa ndi vinthu vakukondwesa vo vatichitikiya. Tiwonga Yehova kuti wakutizomerezga kuziteŵete kunu.”

Apharazgi ŵeche kukhumbika muvyaru vinandi kuti akagwiri nchitu yakuvuna. Kumbi mumalizengi sukulu pambula kuswera ndipu muŵanaŵaniya vo mungachita pa umoyu winu? Kumbi mwechendato pamwenga kuyirwa ndipu mukhumba kuti gulu laku Yehova likugwiriskiyeni nchitu? Kumbi mukhumba kuwovya banja linu kuti liziŵengi vinthu vinandi vauzimu? Kumbi mukuleka nchitu ndipu mwe ndi nyengu yakukwana yakuti mungakambiyaku anyaki uthenga wakuzirwa? Mutenere kuziŵa kuti Yehova wakutumbikeningi asani mungasazgiyaku uteŵeti winu mwakuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi a Ufumu.