“Cikolo tandiciyandi!” Ikuti naa mbomulimvwa oobo, mulakonzya kusunkwa kucileka. Mucibalo eeci, mulaiya zintu zimwi nzyomukonzya kucita zyalo izikonzya kumugwasya.

•  Kaambo bamwi ncobalekela cikolo

•  Amuyeeye zikonzya kucitika akaambo kakusala kwanu

•  Nzila mbotu

•  Nzyobaamba beenzinyoko

 Ntootu twaambo tumwi itwakaambwa abasyaazibwene tupa bamwi kuleka cikolo:

•   Kuyuma kwaziiyo. ‘Ndiyaabwiindila buya kufeela muciindi cakupasa.’

•   Kutabikkila maano. ‘Nzyondiiya tandiziboni kuba ampindu kulindime.’

•   Buyumuyumu bwamali. ‘Ndeelede kubeleka kutegwa kandijana mali aakugwasyilizya mukwasyi.’

 Bbaibbele lyaamba kuti: “Ooyo uucenjede ulakkala ansi kuyeeya ntaamu zyakwe.” (Tusimpi 14:15) Ino eeci cituyiisya nzi? Ikuti naa muyanda kucileka cikolo, amuyeeye zikonzya kucitika akaambo kakusala kwanu.

 Amulibuzye kuti:

•   ‘Ikuti ndacileka cikolo sena ndiyoojana mulimo kumbele?’

   “Amuyeeye kuti bumwi buzuba muyakuyandika kujana mulimo kutegwa mulanganye mukwasyi. Pele mbuti mbomuyoocita oobo mbwaanga basikunjizya milimo banji bayanda bantu bajisi madipuloma?”—Julia.

•   ‘Ikuti ndacileka cikolo sena ciyoonduubila kulwana buyumuyumu kumbele?’

   “Cikolo cilamugwasya kulibambila mbomuyoopona. Kumbele, bantu mbomuyoojana, masunko ngomuyoojana, alimwi amulimo ngomuyoobeleka zinookozyenye anzyomwakajana nomwakacili kucikolo.”—Daniel.

•   ‘Ikuti ndacileka cikolo, sena ndinoojisi luzyibo luyandika ndaakukomena?’

   “Nzyomwiiya kucikolo zilakonzya kulibonya kuti tazigwasyi lino, pele mwaakutalika kubeleka akutalika kuvwola, muyakwaamba kuti, ‘Cakabota kuti ndakabikkila maano kunamba.’”—Anna.

•   Amujane lugwasyo. Bbaibbele lyaamba kuti: “Kulaba kuzwidilila ikuti kakuli basikulaya banji.” (Tusimpi 11:14) Ikuti tamuciti kabotu muziiyo, amulombe bazyali banu, bayi, basikupa lulayo naa mupati umwi ngomusyoma kuti bamugwasye kucita kabotu.

   “Amubandike abayi banu ikuti kamujisi buyumuyumu. Zimwi ziindi mulakonzya kuyeeya kuti bayi tabayiisyi kabotu, pele kanji-kanji ikuti mwalomba lugwasyo mulakonzya kugwasyigwa.”—Edward.

•   Amuyeeye mbozikonzya kubujatikizya buumi bwanu bwakumbele nzyomwiiya kucikolo. Bbaibbele lyaamba kuti: “Mamanino aamakani, mabotu kwiinda matalikilo aangawo.” (Mukambausi 7:8) Mwaakumana cikolo, tamukabi buyo aluzyibo kuzintu nzyomwakali kwiiya, pele muyooba abube buyandika kapati alimwi aluzyibo iluyoomugwasya mubuumi bwanu.

   “Mwaakukomena tamukayandiki kulemba mulaso naa kulibambila musunko, pele mbomucita zintu kucikolo nomufwaankanizyidwe cimupa kulibambila mbomunoocita zintu mwaakumana cikolo.”—Vera.

•   Amusale nzila zigwasya. Bbaibbele lyaamba kuti: “Bantu boonse baingana kucita zintu ncobeni balacetaala.” (Tusimpi 21:5) Mutabindi kuleka cikolo akubona kuti nenzila ilikke iikonzya kumugwasya.

   “Cikolo ciyiisya kubeleka canguzu, kulwana mapenzi, alimwi akubelekela antoomwe abamwi. Kuli bubotu butamani. Aboobo cilagwasya kapati kumanizya cikolo.”—Benjamin.

 Masimpe ngakuti: Ikuti mwamana cikolo, muyakwiiya zintu zinji zyalo ziyoomugwasya mwaakukomena.