Yu Ting Ol i Bin Senisim o Paulim Tok Bilong Baibel?
Nogat. Ol i bin skelim ol narapela narapela olpela manuskrip wantaim na ol i lukim olsem ol tok bilong Baibel i no senis maski insait long planti tausen yia ol man i raitim gen planti kopi long ol samting we i save bagarap.
Ating dispela i makim olsem ol i no mekim popaia taim ol i raitim gen ol kopi?
Ol man i bin painim planti tausen manuskrip bilong Baibel bilong bipo. Sampela bilong ol dispela kopi i gat sampela tok we i no wankain, dispela i makim olsem taim ol man i bin raitim gen ol kopi ol i mekim sampela popaia. Planti bilong ol dispela popaia em ol liklik popaia na i no senisim mining bilong tok. Tasol ol i painimaut sampela bikpela senis, i luk olsem isi isi ol man i bin raitim ol kopi long bipo i bin mekim ol senis long ol tok bilong Baibel. Skelim tupela eksampel:
Long 1 Jon 5:7, sampela olpela Baibel trenslesen i gat dispela tok: “long heven, Papa, Tok, na Holi Spirit. Na dispela tripela i wanpela.” Tasol ol manuskrip we i no gat ol popaia i soim olsem ol dispela tok i no bin stap long ol orijinel rait. Ol i bin skruim ol dispela tok sampela taim bihain. a Tasol ol Baibel trenslesen bilong nau we i no gat ol popaia i soim olsem ol i rausim ol dispela tok.
Nem tru bilong God i stap planti tausen taim long ol olpela manuskrip bilong Baibel. Tasol sampela Baibel trenslesen bilong nau i rausim na putim ol biknem olsem “Bikpela” o “God.”
Hau bai yumi inap save tru olsem i no gat sampela moa popaia i stap yet?
I kam inap long nau, ol man i painim planti manuskrip, olsem na em isi long painim ol popaia winim long bipo. b Olsem wanem wok bilong skelim ol dispela manuskrip i kamapim klia olsem ol tok bilong Baibel long nau i stret olgeta?
Saveman William H. Green i stori long ol tok bilong Ol Skripsa Hibru (planti man i kolim olsem “Olpela Testamen”) na tok: “Ating i stret long tok dispela wok bilong trensletim stret ol olpela rait i winim tru olgeta narapela wok ol i mekim long painim ol samting bilong bipo.”
Na saveman bilong Baibel em F. F. Bruce i tok long Ol Skripsa Grik o Nupela Testamen olsem: “Ol evidens bilong ol rait bilong Nupela Testamen bilong yumi em i planti tru winim ol evidens bilong ol rait bilong saveman bilong raitim ol buk samting, tasol no gat wanpela man i laik kwestenim sapos ol rait bilong ol buk bilong ol saveman i stret o nogat.”
Sir Frederic Kenyon, em wanpela saveman bilong ol manuskrip bilong Baibel, i tok olsem man “inap holim wanpela Baibel olgeta long han bilong em na em no gat tupela tingting long tok olsem em i holim buk i gat Tok Bilong God tru tru, em ol man bilong bipo yet i bin tanim na ol lain i kamap bihain ol tu i bin mekim kopi gen long en insait long planti handret yia tasol i no gat wanpela tok bilong en i lus.”
Wanem ol narapela risen na yumi save tru olsem ol tok bilong Baibel i stret na tru olgeta taim ol i bin raitim gen?
Ol man Juda na ol Kristen husat i save raitim gen ol kopi i lukautim gut ol stori we i kamapim ol bikpela popaia em ol manmeri bilong God i bin mekim. c (Namba 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Galesia 2:11-14) Na tu, ol i lukautim gut ol stori we i daunim pasin bikhet bilong lain Juda na kamapim klia ol lo em ol man yet i putim. (Hosea 4:2; Malakai 2:8, 9; Matyu 23:8, 9; 1 Jon 5:21) Taim ol i kopim stret ol dispela stori, ol dispela man bilong raitim ol kopi bilong ol stori i soim olsem ol i trastim na tingim Tok Bilong God em i samting holi.
I stret long tok olsem God, husat i bin givim tingting long ol man bilong raitim Baibel long pastaim, i lukautim gut tu ol tok bilong en na i stap stret, laka? d (Aisaia 40:8; 1 Pita 1:24, 25) Em i mekim olsem, bikos em i laik bai Baibel i helpim ol man bilong bipo na long nau tu. (1 Korin 10:11) Tru tumas, “olgeta tok ol i bin raitim long bipo, ol i bin raitim bilong skulim yumi. Dispela tok i helpim yumi long sanap strong na i mekim isi bel bilong yumi long rot bilong Rait Holi. Na dispela i strongim yumi long wetim gutpela samting.”—Rom 15:4.
Jisas na ol disaipel bilong em i kamapim gen ol tok i stap long ol kopi bilong Ol Skripsa Hibru na ol i no tingting planti sapos ol dispela rait bilong bipo ol i stret o nogat.—Luk 4:16-21; Aposel 17:1-3.
a Ol dispela tok i no stap long Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, Latin Vulgate bilong pastaim, Philoxenian-Harclean Syriac Version, o Syriac Peshitta.
b Eksampel, ol man i bin painim winim 5,000 Grik manuskrip em ol i kolim olsem Nupela Testamen, o Ol Skripsa Grik.
c Baibel i no makim olsem ol mausman bilong God long graun i no save popaia, nogat. Em i kamapim klia olsem: “Olgeta man i save mekim sin.”—1 King 8:46.
d Baibel i tok maski God i no kolim olgeta wan wan tok, em i bin stiaim tingting bilong ol man bilong graun em ol i bin raitim Baibel.—2 Timoti 3:16, 17; 2 Pita 1:21.