Hi 1950 ku humesiwe Bibele ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Ya Vukreste Ya Xigriki hi Xinghezi, kasi hi 1961 ku humesiwe Bibele leyi heleleke ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Yo Kwetsima. Ku sukela loko yi humesiwile, vanhu va timiliyoni lava hlayaka Bibele hi tindzimi leti tlulaka 210 va vuyeriwile eka Bibele leyi ya Matsalwa yo Kwetsima, leyi hundzuluxeriweke hi ku tshembeka yi tlhela yi hlayeka hi ku olova.

Hambiswiritano, eka malembe ya 50 lama hundzeke tindzimi na tona ti cincile. Komiti Ya Vuhundzuluxeri Bya Bibele Bya Misava Leyintshwa leyi nga kona sweswi yi ku xiyile ku cinca loku naswona yi endle swo karhi leswaku yi kota ku fikelela timbilu ta vahlayi va Bibele va manguva lawa. Hikwalaho ka sweswo, eBibeleni leyi ku cinciwe matsalelo ni marito, ku ri karhi ku ehleketiwa hi swilo leswi landzelaka:

• Ku tirhisiwa ka ririmi leri twisisekaka ra manguva lawa. EBibeleni leyi ku susiwe marito ya khale lama nga ha tirhisiwiki ma siviwa hi marito lama vulavuriwaka siku ni siku ni lama twisisiwaka hi vanhu vo tala. Hi xikombiso, rito “swirhangana” i rito leri nga ha tirhisiwiki kambe ri lo hlamuseriwa hi ku ya hi mongo ri va “leswi tshoveriweke ku sungula.” (Tinhlayo 15:20) Hilaha ku fanaka rito “switlhandla” i rito ra xikhale leri sweswi ri nga hundzuluxeriwa ri va “enkarhini” ku nga rito leri tirhisiwaka masiku lawa. (Levhitika 12:2) Rito “ku tivana” ri siviwe hi rito leri tolovelekeke leri twisisiwaka hi vanhu vo tala ri va ku “etlela.” (Genesa 4:1; 1 Tikronika 2:21) EBibeleni leyi, rito “vumbhisa,” ri cinciwile ri va “ku tikhoma ko biha hi swa masangu”; “ku tikhoma loko biha” ri va “manyala”; kasi “mikhuvo ya huwa” ri va “mikhuvo leyi nga lawulekiki.” (Vagalatiya 5:19-21) Xiga “enkarhini lowu nga riki na makumu” xi siviwe hi lexi nge “hilaha ku nga heriki” kumbe “khale ka khaleni” leswaku ku ta huma mongo lowu faneleke.—Genesa 3:22; Eksoda 31:16; Pisalema 90:2; Eklesiasta 1:4; Mikiya 5:2.

  Hi Xiheveru ni hi Xigriki xa khale rito “mbewu” ri nga ha vula mbewu ya swimilana, vana, vatukulu kumbe mbewu ya vununa. Leswi swi nga ha tolovelekangiki ku tirhisa rito “mbewu” loko  ku vulavuriwa hi vanhu, ri siviwe hi marito lama humesaka mongo lowu lavekaka. (Genesa 1:11; 22:17; 48:4; Matewu 22:24; Yohane 8:37) Mikarhi yo tala loko ku vulavuriwa hi xitshembiso lexi endliweke eEdeni, lexi kumekaka eka Genesa 3:15 ku tirhisiwe rito “n’wana.”

• Ku hlamuseriwa ka marito ya le Bibeleni. Marito man’wana eka Bibele ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa a ma lava ku hlamuseriwa leswaku ma ta twisiseka. Hi xikombiso, rito ra Xiheveru leri nge “Sheol” ni rito ra Xigriki leri nge “Hayidesi” eBibeleni ma tirhisiwe ku vula ku fa. Vanhu vo tala a va ma tivi marito lawa, naswona rito “Hayidesi” ri ni tinhlamuselo timbirhi hikwalaho ka ndlela leyi ri tirhisiweke ha yona eka mintsheketo ya Xigriki. Hikwalaho, marito lawa ma siviwe hi rito “Sirha” ku nga mongo lowu vatsari va Bibele a va vula wona. Kambe sweswi rito “Sheol” na “Hayidesi” ma tsariwe eka tinhlamuselo ta le hansi.—Pisalema 16:10; Mitirho 2:27.

  Eka Bibele ya khale, rito ra Xiheveru leri nge neʹphesh ni rito ra Xigriki leri nge psy·kheʹ a ri hundzuluxeriwe ri va “moya-xiviri.” Hikwalaho ka mavonelo yo tala lama hoxeke ya rito “moya-xiviri,” rito leri ri hundzuluxeriwe ku ya hi mongo ku pfuna muhlayi leswaku a twisisa ndlela leyi vatsari va Bibele lava tirhisiweke hi Xikwembu a va ma tirhisa ha yona marito lawa. Hi ku ya hi mongo, marito lawa ma nga ha vula (1) munhu, (2) vutomi bya munhu, (3) swivumbiwa leswi hanyaka, (4) swilo leswi naveriwaka hi vanhu, kasi eka swiyimo swin’wana, (5) ma nga ha vula vanhu lava feke. Kambe, leswi rito “moya-xiviri” ri nga tolovelekangiki hi Xitsonga, ku endliwe xiboho xa leswaku marito lawa ma hundzuluxeriwa hi ku ya hi mongo. (Hi xikombiso, vona Genesa 1:20; 2:7; Levhitika 19:28; Pisalema 3:2; Swivuriso 16:26; Matewu 6:25.) Sweswi ku tirhisiwe rito “vutomi” eka tindzimana leti mongo wa kona wu twalaka.—Deteronoma 6:5; Matewu 22:37.

  Hilaha ku fanaka, rito “tinso” a ri susiwanga loko ku vulavuriwa hi xirho. Kambe loko ri tirhisiwa hi ndlela yo fanekisela eka tindzimana to fana na Pisalema 7:9 na 26:2 ni le ka Nhlavutelo 2:23, ku tirhisiwe mongo lowu ri vulaka wona ku nga “mianakanyo” kumbe “miehleketo” eka tindzimana teto kutani rito leri nge “tinso” ri tsariwe eka nhlamuselo ya le hansi.

  Rito ra Xiheveru ni ra Xigriki leri hi Xitsonga ku nga “mbilu” ri nga ha vula mbilu yo fanekisela kumbe ya xiviri kutani a ri susiwanga. Kambe eka tindzimana ti nga ri tingani laha mongo wu nga riki erivaleni, ku tirhisiwe rito leri baka nhloko ya mhaka. Hi  xikombiso, eka buku ya Swivuriso, xiga lexi nge “mbilu leyi pfumalaka vutlhari” sweswi xi hundzuluxeriwe xi va “xihunguki.” (Swivuriso 6:32; 7:7) Marito man’wana yo fana ni leri nge “nona,” “nyama” ni leri nge “rimhondzo” na wona ma hundzuluxeriwe hi ku ya mongo. (Genesa 45:18; Eklesiasta 5:6; Yobo 16:15) Man’wana ya marito lawa ma hlamuseriwe eka “Tinhlamuselo Ta Marito Ya Le Bibeleni.”

• Ku hlayeka hi ku olova. Eka Bibele ya Xitsonga ya Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa a ku tirhisiwa swiga leswi a swi kombisa leswaku riendli ra Xiheveru ri kombetela eka mhaka leyi nga eku endlekeni kumbe leyi endlekeke. Hi xikombiso, a ku tsariwa xiga lexi nge nchumu wo karhi “wu ya emahlweni wu” ku kombisa leswaku mhaka yo karhi yi ya emahlweni. Mikarhi yin’wana riendli ra Xiheveru leri kandziyisaka mhaka a ri kombisiwa hi marito lama nge “kunene,” “hakunene” ni leri nge “entiyisweni” ku katsa ni man’wana yo fana na wona. Hikwalaho ka sweswo, marito lawa ma tirhisiwe ko tala swinene. EBibeleni leyi, marito yo fana ni lama nge “ya emahlweni” kumbe “phindhaphindha” ni leri nge “tolovele” a ma susiwanga loko ku ri ni xivangelo lexi twalaka xo kombisa leswaku mhaka yo karhi yi ya emahlweni. (Genesa 3:9; 34:1; Swivuriso 2:4) Kambe, ma susiwile leswaku Bibele yi ta hlayeka kahle loko swiga leswi swi nga kandziyisi mhaka yo karhi ya nkoka.

• Marito lama vulaka vaxinuna ni vaxisati. Mikarhi yin’wana ku boxa leswaku nchumu wo karhi i waxinuna kumbe i waxisati swi nga tumbeta mongo wa mhaka. Hi Xiheveru ni hi Xigriki maviti lama nga eka vunyingi ma vula vaxinuna, kasi ku tlhela ku tirhisiwa wona niloko ku vulavuriwa hi vaxinuna ni vaxisati. Hi xikombiso, hambileswi xiga lexi nge “vana va Israyele” xi nga vulaka vana va 12 va majaha va Yakobo, hakanyingi xi vula tiko hinkwaro ra Israyele laha ku katsekaka vaxinuna ni vaxisati. (Genesa 46:5; Eksoda 35:29) EBibeleni leyi, xiga lexi xi siviwe hi lexi nge “Vaisrayele” ku kombisa leswaku xi vula Vaisrayele hinkwavo.

  Ku khongeriwile loko ku cinciwa marito ya Bibele leyi naswona sweswo a swi endliwa hi vukheta, ku ri karhi ku xiximiwa ntirho lowu endliweke hi Komiti Ya Vuhundzuluxeri Bya Bibele Ya Misava Leyintshwa yo sungula.

Bibele leyi yi ni tinhlamuselo ta le hansi to tala. Tinhlamuselo ta le hansi ti aviwe hi ku ya hi swiyenge leswi landzelaka:

•  “Kumbe” I ndlela yin’wana leyi mhaka yi nga hundzuluxeriwaka ha yona ku suka eka Xiheveru, Xiaramu kumbe Xigriki leyi humesaka mongo lowu fanaka.—Genesa 1:2, nhlamuselo ya le hansi eka rito leri nge “moya”; Yoxuwa 1:8, eka xiga lexi nge “rito ra le hansi.”

• “Kumbexana” I ndlela yin’wana yo veka timhaka hi ndlela leyi hambaneke na mongo kambe leyi twalaka.—Genesa 21:6, “hleka na mina”; Zakariya 14:21, “Mukanana.”

• “Hi Xiheveru; hi Xiaramu; hi Xigriki.” I ku hundzuluxela rito hi rito ku suka eka Xiheveru, Xiaramu kumbe Xigriki kumbe ku hundzuluxela nhlamuselo ya tindzimi leti Bibele a yi tsariwe ha tona.—Tito 2:14, “tshunxa”; Eksoda 32:9, “sihalala.”

• Nhlamuselo ya rito ni nhlamuselo ya mhaka leyi nga tsariwangiki eBibeleni Nhlamuselo ya mavito (Genesa 3:17, “Adamu”; Eksoda 15:23, “Mara”); vuxokoxoko bya ntiko wa nchumu wo karhi ni mimpimo (Genesa 6:15, “timitara”); risivi ra riviti (Genesa 38:5, “A a”); rungula leri pfunaka eka Xiengetelo ni Tinhlamuselo.—Genesa 37:35, “Sirha”; Matewu 5:22, “Gehena.”

Xiyenge lexi kumekaka eka matluka yo sungula ya Bibele lexi nge “Xingheniso Xa Rito Ra Xikwembu” xi ni nkatsakanyo wa tidyondzo ta nkoka ta le Bibeleni. Tibuku ta Bibele ti landzeriwa hi xiyenge lexi nge “Nxaxamelo Wa Tibuku Ta Bibele” ni lexi nge “Nxaxamelo Wa Marito Ya Le Bibeleni” ni “Tinhlamuselo Ta Marito Ya Le Bibeleni.” Tinhlamuselo Ta Marito ti pfuna muhlayi leswaku a twisisa swiga swo karhi hi ku ya hi ndlela leyi swi tirhisiwaka ha yona eBibeleni. Xiengetelo A xi ni swiyenge leswi landzelaka: “Milawu Ya Ku Hundzuluxela Bibele,” “ Leswi Nga Eka Bibele Leyi,” “Ndlela Leyi Hi Kumeke Bibele Ha Yona,” “Vito Ra Xikwembu eMatsalweni Ya Xiheveru,” “Vito Ra Xikwembu eMatsalweni Ya Vukreste Ya Xigriki,” “Chati: Vaprofeta Ni Tihosi Ta Le Yuda Ni Ta Le Israyele” ni lexi nge “Swiendlakalonkulu Swa Vutomi Bya Yesu Loko A Ri eMisaveni.” Xiengetelo B xi ni mimepe, tichati ni rungula rin’wana ra nkoka eka lava rhandzaka ku dyondza Bibele.

Emasungulweni ka buku yin’wana ni yin’wana ya Bibele ku ni nkatsakanyo wa buku laha ku nga ni tindzimana leti fambelanaka ni nkatsakanyo lowu, leswi pfunaka muhlayi leswaku a twisisa buku yoleyo hi ku komisa. Exikarhi ka tluka rin’wana ni rin’wana ku ni kholomu leyi nga ni xikombo lexi a xi ri kona eka Bibele ya khale, lexi nga ni tindzimana ta Bibele leti fambelanaka ni ndzimana yoleyo.