INDONESIA
Ku Fika Varhumiwa Lava Engetelekeke
Hi July 9, 1964, Ndzawulo ya Vululami ya le Indonesia yi tsarise ximfumo Nhlangano Wa Swichudeni Swa Bibele, ku nga vandla leri nga enawini leri tirhisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha. Leswaku vamakwerhu va kota ku kuma ntshunxeko lowu heleleke, a va fanele va tsarisa eka Ndzawulo ya Timhaka ta Vukhongeri. Ndzawulo leyi a yi kuma switsundzuxo leswi humaka eka Vakongomisi va Vukreste eTikweni, leyi a yi ri ni Maprotestente lawa a ma venga Timbhoni ta Yehovha.
Siku rin’wana makwerhu un’wana wa xinuna u hlangane ni mutirhelamfumo wa xiyimo xa le henhla loyi a tirha swin’we ni Holobye ya Timhaka ta Vukhongeri. Vavanuna lava va xiye leswaku va huma emugangeni wun’we kutani va ve ni bulo leri tsakisaka swinene hi ririmi ra manana. Loko makwerhu loyi a byele mutirhelamfumo hi swiphiqo leswi Timbhoni a ti
langutana na swona ni Vakongomisi va Vukreste eTikweni, mutirhelamfumo loyi u hlele leswaku vamakwerhu vanharhu va hlangana ni holobye, loyi a ri ni xinghana tlhelo Mumoslem loyi a ri ni ntwelavusiwana. Hi May 11, 1968, holobye u tsale xitiviso xa le nawini lexi a xi tivisa Timbhoni ta Yehovha tanihi vukhongeri ni ku tiyisekisa lunghelo ra tona ra ku endla ntirho wa tona eIndonesia.Mutirhelamfumo wa xiyimo xa le henhla u honise Vakongomisi va Vukreste eTikweni leswaku Timbhoni leti nga riki ta le tikweni rero ti kuma maphepha ya mpfumelelo ya vurhumiwa. Hi ku pfuniwa hi mininjhere, varhumiwa va 64 va averiwe ku ya tirha eIndonesia eka malembe ma nga ri mangani lama landzeleke.
Hi 1968, kwalomu ka varhumiwa va 300, maphayona yo hlawuleka ni vahuweleri vo tlula 1 200 a va chumayela mahungu lamanene etikweni hinkwaro ra Indonesia. Varhumiwa va letele vamakwerhu lava tshamaka kwalaho hi ndlela leyinene. Leswi swi pfune leswaku va endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. Ndzetelo lowu a wu fike hi nkarhi hikuva a va ta langutana ni nxaniso.
“Nyiko Ya Khisimusi” Ya Vafundhisi
Hi 1974, Vakongomisi va Vukreste eTikweni va tlhele va sungula tsima ra vona ro yirisa ntirho lowu endliwaka hi Timbhoni ta Yehovha. Murhangeri wa ndzawulo yoleyo eka hofisi yin’wana ni yin’wana ya xifundzha eka Ndzawulo ya Timhaka ta Vukhongeri, a a vula mavunwa ya leswaku Timbhoni ta Yehovha a ti tiveki ximfumo endhawini yoleyo. U kombele valawuri va le ndhawini yoleyo leswaku va lwisana ni Timbhoni loko ti va vangela “swiphiqo,” leswaku a kuma ndlela yo xanisa vanhu va Yehovha. Valawuri vo tala a va xi yingisanga xikombelo xexo. Kambe van’wana va vone ku ri ndlela ya kahle yo yirisa minhlangano ni ku chumayela hi yindlu ni yindlu.
Hi nkarhi wolowo, Huvo ya Misava Hinkwayo ya Tikereke a yi kunguhate ku khoma nhlengeletano ya matiko eJakarta, ku
nga kungu leri Mamoslem ya kwalaho a ma ri teka ri nga ri rinene. Hikwalaho ka mpfilumpfilu lowu a wu ri kona eka vukhongeri, Huvo ya Misava Hinkwayo ya Tikereke yi teke xiboho xo va nhlengeletano yi nga ha vi kona. Hambiswiritano, ku sindzisa vanhu leswaku va va Vakreste a ku ri mhaka leyikulu naswona van’watipolitiki vo tala a va khome hi rhumbyana. Hi ntolovelo wa vona, vafundhisi va ringete ku hehla Timbhoni ta Yehovha hi ku gungula hikwalaho ka ntirho wa tona wo chumayela. Leswi swi endle leswaku ni valawuri van’wana va teka Timbhoni hi ndlela yo biha.Hi December 1975, loko mpfilumpfilu wa vukhongeri wu ya wu andza, mfumo wa Indonesia wu phange ndhawu ya East Timor (leyi sweswi yi vitaniwaka Timor-Leste), leyi a yi ri ehansi ka Maputukezi. Endzhaku ka tin’hweti ta nkombo, East Timor yi tekiwile, leswi endleke leswaku vanhu va hisekela ku sirhelela tiko. Vamakwerhu a va hlanganyelanga eka swa tipolitiki naswona va arile ku endla ntirho wa vusocha kumbe ku losa mujeko, ku nga xiboho lexi nga endla leswaku va vengiwa hi varhangeri va masocha. (Mat. 4:10; Yoh. 18:36) Leswi a va lava ku herisa Timbhoni, vafundhisi va sindzise mfumo leswaku wu endla swo karhi hi Timbhoni. Eku heteleleni, exikarhi ka December 1976, vafundhisi va kume “nyiko ya vona ya Khisimusi”—mfumo wu tivise leswaku Timbhoni ta Yehovha ti yirisiwile.