VANGHANA lavanene i va risima, naswona vunghana lebyi tekaka nkarhi wo leha a byo tiendlekela. Loko vunghana bya n’wina byi ri kusuhi ni ku hela, i yini leswi nga ku pfunaka ku byi nga heli? Hi nga dyondza swo tala eka vanhu lava boxiweke eBibeleni lava a va ri ni vanghana lavanene kambe hi ku famba ka nkarhi vunghana bya vona byi veke ekhombyeni.

Davhida, loyi a a ri murisi naswona a ri hosi, a a ri ni vanghana lavanene. Kumbexana u anakanya hi Yonathani loyi a ri un’wana wa vanghana wakwe. (1 Sam. 18:1) Kambe Davhida a a ri ni vanghana van’wana vo tanihi muprofeta Natani. Bibele a yi hlamuseli leswaku vunghana bya vona byi sungule rini. Kambe, hi ku famba ka nkarhi Davhida u tiphofule eka Natani hilaha na wena u nga endleka hakona eka munghana wa wena. Davhida a a lava ku akela Yehovha yindlu. Hosi Davhida a nga ha va a ri tekele enhlokweni vonelo ra Natani tanihi leswi a ri munghana wakwe tlhelo wanuna loyi a a ri ni moya wa Yehovha.—2 Sam. 7:2, 3.

Hambiswiritano, ku ve ni swilo leswi a swi ta onha vunghana bya vona. Hosi Davhida u endle vuoswi na Bati-xeba naswona endzhaku ka sweswo u endle  leswaku nuna wakwe Uriya a dlayiwa. (2 Sam. 11:2-21) Ku ringana malembe yo tala, Davhida a a tshembekile eka Yehovha naswona u endle swilo hi vululami. Kambe sweswi a endle xidyoho lexikulu! Kutani ku endleke yini hi hosi yoleyo leyinene? Xana a yi ta swi xiya leswaku yi endle xidyoho lexikulu? Xana a yi anakanya leswaku yi nga tumbeta xidyoho xa yona eka Xikwembu?

Natani a a ta endla yini? Xana a ta rhuma munhu un’wana leswaku a byela hosi hi mhaka leyi? Phela van’wana a va swi tiva leswaku Davhida hi yena loyi a endleke leswaku Uriya a dlayiwa. Kutani ha yini Natani a fanele a lulamisa xiphiqo xexo hambileswi sweswo a swi ta veka vunghana bya vona ekhombyeni? Loko Nathani o byela Davhida hi mhaka leyi a swi ta veka vutomi byakwe ekhombyeni. Phela Davhida a a dlaye Uriya loyi a nga ri na nandzu.

Kambe Natani a a ri muvulavuleri wa Xikwembu. Muprofeta loyi a swi tiva leswaku loko a tshama hi xidyoho lexi, vunghana bya yena na Davhida a byi nga ha ta ha fana ni le ku sunguleni naswona ripfalo rakwe a ri ta n’wi kingindza. Munghana wakwe Davhida a a endle xidyoho lexi a xi ta endla leswaku a nga ha amukeleki eka Yehovha. Hosi leyi a yi lava ku pfuniwa leswaku yi tlhela yi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Swi le rivaleni leswaku Davhida a a lava munghana wa ntiyiso hi nkarhi wolowo. Natani a a ri munghana wo tano. U hlawule ku byela Davhida hi xidyoho xakwe hi ku n’wi byela xikombiso lexi a xi ta n’wi khumba mbilu tanihi leswi a tshameke a va murisi. Natani u byele Davhida rungula ra Xikwembu kambe hi ndlela leyi Davhida a a ta kota ku vona vukulu bya xidyoho xakwe naswona sweswo swi n’wi susumetele ku endla swo karhi.—2 Sam. 12:1-14.

Xana u ta endla yini loko u ri ni munghana la endleke xidyoho lexikulu? Xana u anakanya leswaku loko wo vulavula na yena hi xidyoho xakwe swi nga ha onha vunghana bya n’wina? Kumbexana u anakanya leswaku loko wo byela vakulu lava nga ha n’wi pfunaka, u ta vona onge u n’wi xengile? Xana u ta endla yini?

Gianni, loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni u ri: “Ndzi xiye leswaku ku ni swilo leswi cinceke. Maurizio a nga ha tiphofuli ku fana ni le ku sunguleni. Ndzi kanye mbilu ndzi vulavula na yena, hambileswi a swi ndzi tikela swinene ku endla tano. Ndzi tivutise ndzi ku: ‘I yini leswi ndzi nga n’wi byelaka swona leswi a nga swi tiveki? Swi nga ha endleka a ndzi karihela!’ Kambe loko ndzi tsundzuka leswi hi tshameke hi dyondza ha swona, ndzi kume xivindzi xo vulavula na yena. Maurizio na yena u endle tano eka mina hi nkarhi lowu a ndzi lava mpfuno. A ndzi nga lavi leswaku vunghana bya hina byi hela kambe a ndzi lava ku n’wi pfuna hikuva a ndzi khathala ha yena.”

Maurizio u tlhela a ku: “Gianni a ndzi rhandza hi mbilu hinkwayo naswona leswi a swi vula a ku ri ntiyiso. A ndzi swi tiva leswaku vuyelo byo biha bya swiboho leswi ndzi swi endleke a byi nga vangiwi hi yena naswona a byi nga vangiwi hi Yehovha. Kutani ndzi amukele ndzayo naswona hi ku famba ka nkarhi ndzi tlhele ndzi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha.”

Davhida a a ri ni vanghana van’wana lava a va n’wi seketela hi ku tshembeka hambiloko a langutana ni maxangu. Un’wana wa vanghana volavo a ku ri Huxayi, loyi Bibele yi n’wi hlamuselaka tanihi “nakulobye wa Davhida.” (2 Sam. 16:16; 1 Tikr. 27:33) Swi nga ha endleka leswaku a ri ndhuna ya le hubyeni, leyi a yi ri munghana wa hosi naswona minkarhi yin’wana a yi lulamisa timhaka ta xihundla.

Loko Absalomu n’wana wa Davhida a lave ku teka vuhosi bya tata wakwe, Vaisrayele vo tala va yime na yena kambe Huxayi u seketele Davhida. Loko Davhida a balekile, Huxayi u ye eka yena. Davhida u twe ku vava swinene hileswi a xengiweke hi n’wana wakwe swin’we ni vanghana vakwe lava a va tshemba. Hambiswiritano, Huxayi u tshame a tshembekile naswona a a tiyimisele ku veka vutomi byakwe ekhombyeni hi ku kavanyeta kungu ro lava ku dlaya Davhida. Huxayi a nga endlanga sweswo hileswi a ku ri ntirho wakwe kambe hikwalaho ka leswi a a ri munghana wa Davhida wo tshembeka.—2 Sam. 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.

Swa tsakisa ku vona ndlela leyi vamakwerhu va nga ni vun’we ha yona kambe ku nga ri hikwalaho  ko hlanganisiwa hi swiavelo swa vona swa le vandlheni kambe hikwalaho ka rirhandzu. Hi swiendlo swa vona swi fana ni loko va vula va ku: “Ndzi munghana wa wena, ku nga ri hileswi swi ndzi bohaka kambe hileswi u nga wa nkoka eka mina.”

Leswi hi leswi makwerhu la vuriwaka Federico a swi tokoteke. Hikwalaho ko pfuniwa hi munghana wakwe loyi a n’wi rhandzaka ku nga Antonio, u kote ku hlula xiyimo xo tika lexi a langutaneke na xona evuton’wini byakwe. Federico u ri: “Loko Antonio a rhurhele evandlheni ra hina hi ku hatlisa hi ve vanghana. Hinkwerhu a hi ri malandza ya vutirheli naswona a hi tiphina hi ku tirha swin’we. Hi ku hatlisa u ve nkulu. A nga ri munghana wa mina ntsena kambe a tlhela a ndzi vekela xikombiso lexinene.” Kambe hi ku famba ka nkarhi Federico u dyohile. Hi ku hatlisa u lave mpfuno kambe a nga ha faneleki ku va phayona kumbe ku va nandza wa vutirheli. Antonio u titwise ku yini?

Federico u ri: “A ndzi swi xiya leswaku Antonio a twa ku vava ku fana na mina. U endle leswi a nga swi kotaka leswaku a ndzi pfuna ndzi tlhela ndzi va ni ntsako. A a swi lava hi mbilu hinkwayo leswaku ndzi tlhela ndzi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha naswona a nga ndzi tshikanga. U ndzi khutaze leswaku ndzi tlhelela eka Yehovha ni ku nga lahli thawula.” Antonio u ri: “A ndzi heta nkarhi wo tala na Federico. A ndzi lava leswaku a titwa a ntshunxekile ku vulavula na mina hi xin’wana ni xin’wana ku katsa ni ku vava loku a ku twa.” Lexi tsakisaka, hi ku famba ka nkarhi Federico u tlhele a va ni vuxaka lebyinene na Yehovha naswona u tlhele a va phayona swin’we ni ku va nandza wa vutirheli. Antonio u ri: “Hambileswi sweswi hi nga riki evandlheni rin’we kambe hi vanghana lavakulu ku tlula eku sunguleni.”

Xana u ta titwa njhani loko munghana wa wena lonkulu a ku komba xikosi loko u ri exiyin’weni xo tika? A ku na lexi twisaka ku vava ku fana ni sweswo. Xana u ta n’wi rivalela? Xana vunghana bya n’wina bya ha ta tiya ku fana ni le ku sunguleni?

Anakanya hileswi endlekeke eka Yesu hi nkarhi wakwe wo hetelela laha misaveni. Se a hete nkarhi wo leha a ri ni vaapostola vakwe vo tshembeka naswona a va ri ni vun’we. Yesu u va vitane vanghana vakwe. (Yoh. 15:15) Kambe ku endleke yini loko a  khomiwa? Vaapostola va balekile. Petro a ha ku vula leswaku a nge pfuki a landzule N’wini wakwe, kambe hi vusiku byebyo u vule leswaku a nga n’wi tivi Yesu!—Mat. 26:31-33, 56, 69-75.

Yesu a swi tiva leswaku a ta langutana ni ndzingo wakwe wo hetelela a ri yexe. Nilokoswiritano, a ri ni xivangelo xo titwa a hetiwe matimba ni ku twisiwa ku vava. Kambe ndlela leyi a vulavuleke ni vadyondzisiwa vakwe ha yona eka masiku ma nga ri mangani a ha ku pfuxiwa a yi nga kombisi leswaku a hetiwe matimba, a hlundzukile kumbe a a tisola. Yesu a nga voni xivangelo xo holovela vadyondzisiwa vakwe hikwalaho ka ku tsana ka vona swin’we ni leswi va swi endleke hi vusiku lebyi a khomiweke ha byona.

Ku hambana ni sweswo, Yesu u tiyisekise Petro swin’we ni vaapostola lavan’wana leswaku wa va rhandza. U va tiyisekise leswaku wa va tshemba hi ku va nyika swiletelo swa ntirho wa nkoka swinene ku nga ntirho wo dyondzisa. Yesu a ha va teka tanihi vanghana vakwe. Va tshame va ri karhi va ri tsundzuka rirhandzu leri a va kombiseke rona. A va ta endla leswi va nga swi kotaka leswaku va nga ha tlheli va khomisa N’wini wa vona tingana. I ntiyiso leswaku, va hetisise ntirho wa vona hi ndlela leyi a va leriseke ha yona.—Mint. 1:8; Kol. 1:23.

Makwerhu wa xisati loyi a vuriwaka Elvira u tsundzuka kahle loko yena ni munghana wakwe loyi a n’wi rhandzaka Giuliana va tlulane milenge, u ri: “Loko a ndzi byela leswaku ndzi n’wi twise ku vava hileswi ndzi swi endleke, sweswo swi ndzi twise ku vava. A ri ni xivangelo xo hlundzuka. Kambe lexi ndzi tsakiseke hi leswaku a karhateka ngopfu ha mina ni leswi a swi ta endleka hikwalaho ka ndlela leyi a ndzi endla swilo ha yona. Minkarhi hinkwayo ndza swi tlangela leswi a a nga languti swilo swo biha leswi ndzi n’wi endleleke swona kambe a a vilerisiwa hi vuyelo bya swiendlo swa mina. Ndzi khensa Yehovha leswi a ndzi ri ni munghana loyi a rhangisa swilaveko swa mina eka swa yena.”

Kutani, munghana lonene u ta endla yini loko ku va ni swiphiqo? A swi kanakanisi leswaku u ta vulavula ni munghana wa yena kambe hi ndlela ya musa. Munghana yoloye u ta va a fana na Natani na Huxayi lava tshameke va tshembekile hambiloko swiyimo swi tika nakambe u ta fana na Yesu loyi a a tiyimisele ku rivalela. Xana na wena u munghana wo tano?