VANTSHWA VA VUTISA
Ndzi Nga Xi Tshika Njhani Xinamu?
Xana swa ku vilerisa leswi minkarhi hinkwayo u hlwelaka ku heta mintirho ya le kaya ni ya xikolo leyi u yi endlaka ekaya? U fanele u va ni langutelo ra xihatla. Xihloko lexi xi ta ku pfuna leswaku u tshika ku va ni xinamu hambi loko
Bibele yi vulavula hi vuyelo lebyi nga tsakisiki lebyi vangiwaka hi ku va ni xinamu. Yi ri: “Loyi a langutaka mheho a nge byali mbewu; naswona loyi a langutaka mapapa a nge tshoveli.”—Eklesiasta 11:4.
Xiya swilo swin’wana leswi nga ha ku endlaka u va ni xinamu ni leswi u nga swi endlaka leswaku u xi tshika.
Loko ntirho wa kona wu tikomba wu tika swinene.
Ntiyiso wa mhaka hileswaku—mintirho yin’wana yi tika swinene lerova swa olova ku yi veketela. Hi leswi swiringanyeto swi nga ri swingani leswi nga ku pfunaka.
Wu endli hi swiphemu-phemu. Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Melissa u ri: “Hambiloko ndzi swi tiva leswaku ndzi salele endzhaku hi ntirho, ndzi ringeta ku wu heta hi ku endla xiphemu ha xin’we xa wona.”
Hatla u wu sungula. “Namba u wu sungula loko wa ha ku wu kuma, hambi loko wo wu tsala ntsena eka nxaxamelo wa mintirho leyi u lavaka ku yi endla kumbe u tsala tindlela leti u nga ta wu endla ha tona u nga si ti rivala.”—Vera.
Kombela mpfuno. Swi nga ha endleka leswaku vatswari ni vadyondzisi va wena va tshame va langutana ni ntlhontlho lowu fanaka. Kutani ntokoto wa vona wu nga ku vuyerisa swinene. Va nga ha ku pfuna leswaku u hlela ni ku kunguhata mintirho ya wena.
Xiringanyeto “Tiendlele xiyimiso. Sweswo swi lava leswaku u hleleka naswona u tiyimisela ku xi landzelela, kambe xa pfuna—u kota ku endla swilo hinkwaswo hi nkarhi wa kona.”—Abbey.
Loko u titwa u nga ri na matimba yo wu endla.
Hakanyingi mintirho leyi u faneleke u yi endla yi katsa swilo leswi ku phirhaka swinene. U nga endla yini loko ntirho wa kona u nga wu tsakeli? Ringeta leswi landzelaka.
Ehleketa hi vuyelo bya ku wu endla ka ha ri ni nkarhi. Hi xikombiso, ehleketa ndlela u nga ta titwa ha yona loko se u wu hetile. Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Amy u ri: “Ndzi rhandza ndlela leyi ndzi titwaka ha yona loko ndzi hete ntirho hi nkarhi lowu vekiweke kumbe loko ndzi wu hete ka ha sele nkarhi wo tala kutani ndzi tshama ndzi tigedlha.”
Ehleketa hi vuyelo lebyi nga vaka kona loko u hlwela ku wu heta. Loko u hlwela ku wu heta, u tiengetelela ntshikilelo naswona u tlanga hi nkarhi lowu ku pfulekeleke leswaku u humelela. Bibele yi ri: “Lexi munhu a xi byalaka, u ta tlhela a tshovela xona.”—Vagalatiya 6:7.
Emianakanyweni ya wena, ri veke ekusuhi siku leri ntirho wu lavekaka ha wona. Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Alicia u ri: “Loko ntirho wu laveka hi siku ro karhi, ndzi tiyimisela ku wu heta ka ha sele siku kumbe mambirhi ku nga si fika siku rero. Kutani ndzi nga kota ku tlhela ndzi wu kambisisa naswona ndzi saleriwa hi siku rin’we kumbe mambirhi lawa ndzi nga ma tirhiselaka swin’wana.”
Xiringanyeto “Swi titshege hi leswi u tibyeleke swona emianakanyweni ya wena. Tibyele leswaku u ta endla ntirho wun’wana ni wun’wana lowu lavekaka nileswaku ku hava lexi nga ta ku sivela. Loko ndzi tibyela sweswo, ndzi kota ku endla ntirho wun’wana ni wun’wana.”—Alexis.
Loko u khomeke ngopfu hi mintirho yin’wana.
Jaha rin’wana leri vuriwaka Nathan ri ri: “Vanhu va tala ku ndzi vitana n’wa-xinamu, kambe a ndzi tano. A va swi xiyi leswaku ndzi khomeke ngopfu.” Loko u titwa hi ndlela leyi Nathan a titwaka ha yona, ringeta swiringanyeto leswi.
Rhanga hi mintirho yo olova. Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Amber u ri: “Un’wana u tshame a ndzi byela leswaku loko ntirho wo karhi wu ta ku tekela timinete leti nga ehansi ka ntlhanu ku wu heta, u fanele u wu endla hi nkarhi wolowo. Sweswo swi katsa swilo swo fana ni ku basisa, ku aneka swiambalo swa wena, ku nhlantswa swibya ni ku bela un’wana riqingho.”
Rhangisa mintirho ya nkoka. Bibele yi ri: “Tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.” (Vafilipiya 1:10) U nga swi tirhisa njhani sweswo evuton’wini bya wena bya siku ni siku? Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Anna u ri: “Ndzi tsala nxaxamelo wa mintirho hinkwayo leyi ndzi faneleke ndzi yi endla ni masiku lawa yi lavekaka ha wona. Xa nkoka swinene, ndzi tsala ehansi siku leri ntirho ha wun’we ndzi nga ta wu sungula ni ku wu heta ha rona.”
Xana sweswo swi vonaka swi tika? Ehleketisisa kahle hi mhaka leyi. Ntiyiso wa mhaka hileswaku loko u tiendlela xiyimiso, u lawula nkarhi wa wena ematshan’wini yo pfumelela nkarhi wu ku lawula. Nakambe sweswo swi ku hungutela ntshikilelo. Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Kelly u ri: “Ku hlela swilo swi ndzi rhurisa mbilu naswona swi endla leswaku ndzi languta swilo hi tihlo lerinene.”
Susa swikavanyeto. Jennifer u ri: “Ndzi tivisa hinkwavo ekaya loko ndzi lava ku endla ntirho wo karhi. Loko ku ri ni swin’wana leswi va lavaka leswaku ndzi swi endla, ndzi va kombela leswaku va ndzi byela ndzi nga si wu sungula. Ndzi tlhela ndzi tima selfoni ya mina ni mpfumawulo wa ku nghena ka ti-e-mail.”
Xiringanyeto “U fanele u endla mintirho ya wena, a yi nge endleki hi singita. Ematshan’weni yo tshamela ku ehleketa ha yona, namba u yi endla. Xisweswo u ta kota ku tigedlha hi nkarhi lowu saleke.”—Jordan.