NKAMA Vayisrayele na va li ka Tiko la Xitshembiso, a lembe a li sungula hi nkama wa ku rima ni ku byala, lowu swoswi ku nga tiwheti ta Setembro ni Outubro.

Vanhu a va tirhisa n’weti kuva va tiva swaku wheti yi ni masiku mangaki, leyi a yi ni kolomuyani ka 29 ku ya ka 30 wa masiku. Naswona a va tirhisa dlambu kuva va tiva swaku lembe li ni masiku mangaki. Kambe a lembe leli a li kontiwa hi ku tirhisa n’weti, a li gomile ku tlula leli a li kontiwa hi ku tirhisa dlambu. Hi mhaka leyo, a swi lava va yentxa nchumu swaku makontela ya kona ma fana. Swi nga yentxeka, a va yentxa leswo hi ku yengesela masiku kumbe wheti na lembe la nyuwani li nge se sungula. Hi ku yentxa leswo, a kalendariyu a li ta fambisana ni nkama wa ku byala ni wa ku tshovela.

Ka nkama wa Moxe, Yehovha a byele vanhu va Yena swaku lembe a li ta sungula hi wheti ya Abibi kumbe Nisani, leti namuntlha i nga tiwheti ta Março kumbe Abril. (Ekso. 12:2; 13:4) Hi nkama wolowo a ku yentxiwa fexta leli a li vitaniwa swaku i fexta la ku tshovela. — Ekso. 23:15, 16.

Ntivi leyi vitaniwaka Emil Schürer, ka buku la yona leyi nge: The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, (175 A.E.C.–A.D. 135, hi Xinghiza), yi vula swaku a swi vevuka ku tiva swaku masiku kumbe wheti swi ta nghenisiwa siku muni ka kalendariyu. Yi tlhele yi ku: “A fexta la Paxkwa a li fanele li yentxiwa hi diya 14 ka wheti ya Nisani, loko ku hundze siku leli a nhlikanhi ni wusiku swi nga ni nkama wa ku fana. Loko lembe li hela, se va vona swaku Paxkwa a li ta yentxiwa na li nga se fika siku leli wusiku ni nhlikanhi swi ringanaka, a va yengesela wheti yin’we na yi nge se fika wheti ya Nisani.”

Timboni ta Yehovha ti yentxa swoleswo loko ti lava ku tiva siku leli Xitsundzuxu xi nga ta yentxiwa hi lona, naswona xi yentxiwa hi wheti ya Março kumbe Abril, hi siku leli nyimelaka 14 ka Nisani hi ku ya hi kalendariyu la Xiheberu. Mabandla amisaveni hinkwayu ma byeliwa siku leli Xitsundzuxu xi nga ta yentxiwa hi lona na ka ha sale nkama wa wunyingi. *

Se, Vayisrayele a va swi tivisa ku yini swaku a wheti yi gama siku muni ni swaku wheti ya nyuwani yi ta sungula siku muni ke? Namuntlha swa vevuka hikusa hi ni ma kalendariyu. Kambe khale a va nga li na wona.

Ka ndhambi ya minkama ya Nowa, wheti yin’wana ni yin’wana a yi ni 30 wa masiku. (Gen. 7:11, 24; 8:3, 4) Kambe ka nkama wa Vayisrayele a hi tiwheti hinkwatu leti a ti ni 30 wa masiku, ka vona a wheti a yi sungula loko ku sungula ku huma n’weti. Se, tiwheti hinkwatu a ti ni kolomuyani ka 29 kumbe 30 wa masiku.

Siku lin’wana, nkama Davhida na Yonathani a va vulavula hi ku sungula ka wheti ya nyuwani va te: “Mundzuku ku ta huma n’weti”. (1 Sam. 20:5, 18) Leswi swi kombisa swaku ka minkama ya vona, a va swi tiva na ka ha li nkama swaku wheti a yi ta sungula siku muni. Se, Vayisrayele a va swi tivisa ku yini leswo? Buku lin’wana leli a li vulavula hi minawu ni leswi Vayuda a va hanyisa xiswona, la hi pfuna ku swi twisisa. Buku leli li kombisa swaku loko Vayuda se va humile awukaraweni aBabilona, Tribunali la vona, hi lona a li konta masiku. Ka 7 wa tiwheti leti a ku yentxiwa mafexta, Tribunali a li fanele li tlhangana hi siku la wu 30 la wheti yoleyo. Se vavanuna lava, hi vona a va fanele va vula swaku wheti leyi landzelaka a yi ta sungula siku muni. A va swi yentxisa ku yini leswo?

A ku ni vavanuna lava a va langiwa swaku va tshama ka tindhawu ta ku tlakuka, a kusuhi ni Jerusalema. A va ni ntirho wa ku languta henhla swaku va ta vona n’weti wa nyuwani loko wu huma. Se, loko va wu vona na wu huma a va vhela va byela Tribunali. Se, loko Tribunali li ni wufakazi la ku yenela, a li vhela li tivisa swaku wheti ya nyuwani yi sungulile. A va yentxa yini loko va nga swi koti ku vona n’weti hi mhaka ya marhefu kumbe  hunguva? A va konta masiku ya wheti leyi va nga ka yona, loko se ma fika 30, wheti leyo a yi hela, ku gama ku sungula wheti yin’wana.

Buku leli vulavulaka hi minawu ni leswi Vayuda a va hanyisa xiswona, li vula swaku a va tlhavika ndzilu ka Nhava ya Mawolivhera leyi nga kusuhi ni Jerusalema, swaku va tivisa leswaku wheti yi sungulile. A va tlhela va tlhavika ndzilu ka tindhawu tin’wana ta ku tlakuka, swaku va hangalasa mhaka leyi. Hi ku famba ka nkama, a va rhuma vanhu lava a va ta tivisa mhaka leyi ka tindhawu tin’wana. Hi mhaka leyo, Vayuda lava a va li Jerusalema ni ka tindhawu tin’wana ta Israyele, a va tivisiwa ku sungula ka wheti leswaku va ta yentxa mafexta hi siku la lin’we.

Kwadru leli, li ta ku pfuna ku twisisa leswi tiwheti, mafexta ni tinguva ta minkama ya Vayisrayele a swi tirhisa xiswona.