1. Hi mhaka muni minkama yin’wani swi hi karhatela ku yingisa?

 KU NGA va swaku minkama yin’wani swa ku karhatela ku yingisa? Hosi Davhida a swi pfana swi mu karhatela. Hi leswo swi nga yendla a za a khongela ka Xikwembu a ku: “Yendla swaku ni ku yingisa hi ku swi rhandza.” (Pis. 51:12) Davhida a a mu rhandza Yehovha. Hambileswo, minkama yin’wani a swi mu karhatela ku yingisa. Swa fana na hina. Kasi hi mhaka muni swi nga vevuki ku yingisa? Xa ku sungula, hi mhaka ya leswi hi nga psaliwa ni xidjoho. Xa wumbirhi, hileswi Sathana a zamaka hi matimba leswaku hi nga mu yingisi Yehovha swaku hi fana na yena. (2 Kor. 11:3) Xa wunharhu, hileswi hi hanyaka ni vanhu lava va kalaka va nga yingisi, lava va nga ni “moya lowu swoswi wu tirhaka ka vana lava kalaka va nga yingisi.” (Efe. 2:2) Hi mhaka leyo swi lava hi yendla minzamu yayikulu swaku hi kota ku yingisa hi tlhela hi kota ku hlula leswi Sathana ni misava leyi va swi yendlaka swaku hi nga mu yingisi Yehovha. Hi nga yendla leswo hi ku yingisa Yehovha ku patsa ni vanhu lava a nga va veka swaku va rhangela.

2. Swi vula yini ku va munhu lweyi a nga tinyimisela ku yingisa? (Yakobe 3:17)

² Lerha Yakobe 3:17. Xikwembu xi kongomise lweyi a nga tsala buku la Yakobe swaku a vula swaku munhu wa ku tlhariha ‘a tinyimisele ku yingisa.’ Leswo swi lava ku vula swaku hi fanele hi tinyimisela ku yingisa vanhu lava Yehovha a nga va pfumelela swaku va hi rhangela. Hambileswo Yehovha a nga swi lavi swaku hi yingisa vanhu lava va hi kombelaka ku yendla swilo leswi swi kalaka swi nga fambisani ni minawu ya yena. — Mint. 4:18-20.

3. Hi mhaka muni swi li swa lisima ka Yehovha kuva hi yingisa lava yena a nga va veka swaku va hi rhangela?

³ Swa vevuka ku yingisa Yehovha ku tlula ku yingisa munhu hikusa Yehovha minkama hinkwayu a hi nyika minawu ya ku hetiseka. (Pis. 19:7) Se, leswi lava rhangelaka va kalaka va nga hetisekanga, a hi minkama hinkwayu va hi nyikaka nkongomiso wa kahle. Hambileswo Yehovha a nyike vapsali, madoda, ku patsa ni vanhu lava va tirhaka ka mfumu ntirho wa ku rhangela. (Swi. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:13,  14) Loko hi va yingisa hi va na hi yingisa Yehovha. Ka djondzo leyi hi ta vona swaku i mpsini leswi swi nga hi pfunaka swaku hi yingisa vanhu lava Yehovha a nga va veka swaku va rhangela hambiloko minkama yin’wani swi hi karhatela ku va yingisa.

4. Hi mhaka muni vana va vanyingi va nga yingisi vapsali va vona?

⁴ A majovhem ya hina ma hanyisana ni majovhem man’wani lawa ma kalaka ma nga va “yingisi vapsali.” (2 Tim. 3:1, 2) Se hi mhaka muni ku tala ka majovhem ma nga yingisi? Man’wani ma pimisa swaku vapsali va ma kombela swilo swaku hambi hi vona a va swi yendli. Kasi man’wani ma pimisa swaku a swilo lani misaveni swi txintxile hintamu, se a vapsali va vona va ha hanya xikhale funtshi a swilo leswi va swi djondzisaka majovhem a swa ha tirhi swoswi hikusa swi hundzeliwe hi nkama. Ku nga va swaku na wena u titwisa xileswo? Vanhu va vanyingi va swi vona na swi karhata ku yingisa nawu wa Yehovha lowu nga ka buku la Vaefeza 6:1 lowu wu nge: “Yingisani vapsali va n’wina hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu, hikusa leswi swi lulamile ka xona.” Se, i yini lexi nga ku pfunaka swaku u yingisa vapsali va wena?

5. Hi mhaka muni Yesu a li xikombiso xaxinene ka vana? (Luka 2:46-52)

⁵ U nga djondza ku yingisa hi ku tekelela xikombiso xa Yesu. (1 Ped. 2:21-24) Yesu a a li munhu wa ku hetiseka kambe vapsali va yena a va nga hetisekanga. Hambileswo, Yesu a a va hlonipha vapsali va yena, hambiloko va phazama kumbe va nga mu twisisi. (Ekso. 20:12) Pimisa hi leswi swi nga yendlekela Yesu nkama a a ni 12 wa malembe. (Lerha Luka 2:46-52.) Ndjangu wa yena a wu li Yerusalema. Kambe nkama vapsali va yena va nga muka a va swi vonanga swaku Yesu a a nga li na vona. Hi mhaka leyo Yosefa na Mariya va sungule ku lavetela Yesu funtshi nkama lowu va nga mu kuma, Mariya a mu nyike nandzu Yesu hileswi a nga va yendla va karhateka. Yesu a a ta va a mu byelile mamani wa yena swaku yena a a nga na nandzu hikusa a ku li ntirho wa vona vapsali ku tiyiseka swaku vana hinkwavu a va li kona ka ntlawa na va nga se sungula liyendzo la ku muka kaya. Kambe Yesu a nga yendlanga leswo, a yo hlamula hi ndlela ya ku kombisa xihlonipho. Kambe Yosefa na Mariya “a va swi twisisanga leswi a a va byela swona.” Hambileswo, ‘Yesu a tame a va yingisa minkama hinkwayu.’

6-7. I mpsini leswi swi nga pfunaka majovhem kuva ma yingisa vapsali ya wona?

⁶ Swa ku karhatela ku yingisa vapsali va wena loko va tshuka va phazama kumbe va nga ku twisisi? Loko leswo swi ku yendlekela i yini xi nga ku pfunaka? Xa ku sungula, pimisa hi leswi Yehovha a titwisaka xiswona. Bibele li vula swaku i swinene kuva u yingisa vapsali va wena “hikusa leswi swi yi tsakisa swinene Hosi.” (Kol. 3:20) Yehovha wa swi tiva swaku vapsali va wena minkama yin’wani a va nga ta ku twisisa kahle kumbe va nga ha ku vekela minawu leyi wena u pimisaka swaku a yi twali. Hambileswo, Yehovha a tsaka hintamu loko a ku vona u yingisa vapsali va wena.

⁷ Xa wumbirhi, pimisa hi leswi vapsali va wena va titwisaka xiswona. Loko u yingisa vapsali va wena vona va tsaka va tlhela va ku tshemba. (Swi. 23:22-25) Handle ka leswo u ya u va munghanu wa vona. Jovhem lin’wani leli li tshamaka aBélgica leli vitaniwaka Alexandre li li: “Nkama ni nga sungula ku yendla leswi vapsali va mina a va ni kombela swona, hi yi hi va vanghanu hintamu funtshi hi tsakile.” b Xa wunharhu, pimisa hi leswi ku yingisa swoswi swi nga ta ku pfunisa xiswona ka nkama lowu taka. Paulo lweyi a tshamaka aBrasil a li: “Ku djondza ku yingisa vapsali va mina swi ni pfunile ku yingisa Yehovha ku patsa ni van’wani lava va rhangelaka.” Hilani Bibele li vulaka hi kona ku ni nchumu xa lisima lexi faneleke xi ku yendla u yingisa vapsali va wena. A buku ya Vaefeza 6:2, 3 yi vula swaku u fanele u yingisa vapsali va wena “leswaku swi ta ku  fambela kahle ni leswaku u ta hanya masiku ya manyingi lani misaveni.”

8. Hi mhaka muni majovhem ya manyingi ma yingisa vapsali va wona?

⁸ Majovhem ya manyingi ma swi vonile swaku i swa lisima hintamu ku yingisa vapsali. Luiza lweyi a tshamaka Brasil a vula swaku ku sunguleni a swi mu karhatela ku twisisa swaku hi mhaka muni vapsali va yena va nga mu nyiki telefoni. A a byela vapsali va yena swaku, ‘hi mhaka muni mi nga ni nyiki telefoni kuve vanhu hinkwavu va tintanga ta mina va na lona?’ Kambe a game a swi vona swaku kuva vapsali va yena va yendla leswo a vo mu vhikela. Naswona a vula swaku kuva a yingisa vapsali va yena a swi fanelanga swi mu yendla a tivona ingi o tsoniwa xan’wanchumu kambe leswi vapsali va yena a va mu byela swona a swi li swinene ka yena hikusa a swi ta mu vhikela. Elizabeth lweyi a tshamaka aEstados Unidos, minkama yin’wani a a swi vona na swi mu karhatela ku yingisa vapsali va yena. Yena a te: “Loko ni nga swi twisisi swaku hi mhaka muni vapsali va mina va ni byela leswi kumbe leswiyani ni zama ku khumbuka makhambi lawa va nga ni byela swilo leswi swi nga gama swi ni vhikela.” Monica lweyi a tshamaka aArménia, a swi vonile swaku minkama hinkwayu a swilo a swi mu fambela kahle loko a yingisa vapsali va yena.

9. I mpsini leswi vanhu vanyingi va swi pimisaka hi ku yingisa minawu ya mfumu?

⁹ Vanhu va vanyingi namuntlha va pfumela swaku a mimfumu ya va pfuna vanhu. Naswona va pfumela swaku minawu yin’wani leyi vekiwaka hi mimfumu ya pfuna. (Rom. 13:1) Kambe vanhu volavo va tlhela va yala ku yingisa minawu yin’wani leyi va kalaka va nga yi rhandzi leyi vekiwaka hi mimfumu hi ku pimisa swaku a hi yinene. Pimisa hi xikombiso xa ku hakela rhesa kumbe impoxtu. Ka tiko lin’wani leli li nga aEuropa vanhu va vanyingi va swi vona na swi nga twali ku hakela rhesa hikusa va tivona ingi vo yiveliwa. Hi mhaka ya leswo, vanhu va vanyingi lava hanyaka ka tiko lolelo a va swi rhandzi ku hakela rhesa.

10. Hi mhaka muni hina hi fanele hi yingisa hambi hi minawu leyi hi kalaka hi nga yi tsakeli?

¹⁰ Bibele li hi byela swaku mimfumu ya vanhu yi yendla swaku vanhu va vanyingi va hlupheka ni leswaku mimfumu leyi yi kongomisiwa hi Sathana funtshi yi ta helisiwa ku nga li khale. (Pis. 110:5, 6; Ekl. 8:9; Luk. 4:5, 6) Bibele li tlhela li hi byela swaku “lweyi a yalaka ku yingisa tihosi a lwisana ni Xikwembu.” Leswi swoswi Yehovha wa ha pfumelelaka tihosi swaku ti va kona kuva ti yendla swaku swilo swi famba kahle lomu hi tshamaka kona, yena a nyimela swaku hi ti yingisa. Hi mhaka leyo, hi fanele hi ‘nyika hinkwavu leswi va fanelaka.’ Leswo swi patsa ku hakela rhesa, ku hlonipha tihosi ni ku tlhela hi ti yingisa. (Rom. 13:1-7) Minkama yin’wani hi nga ha tshuka hi vona ingi minawu yin’wani a hi yinene kumbe swi ta hi karhatela kuva hi yi yingisa. Kambe hina hi yingisa Yehovha naswona i Yehovha lweyi a vulaka swaku hi fanele hi yingisa tihosi. Hi to kala hi nga ti yingisi ntsena loko ti kombela swaku hi yendla swilo leswi lwisanaka ni minawu ya Yehovha. — Mint. 5:29.

11-12. I mpsini leswi Yosefa na Mariya va nga swi yendla swaku va yingisa nawu wa tiko naswona va pfuneke ndjhani? (Luka 2:1-6) (Vona mafoto.)

¹¹ Xikombiso xa Yosefa na Mariya xi nga hi djondzisa  swilo swa lisima ka mhaka ya ku yingisa mfumu hambiloko swi nga vevuki ku yendla leswo. (Lerha Luka 2:1-6.) Vona xiyimu xin’wani lani swi nga lava swaku Mariya na Yosefa va kombisa swaku a va yingisa. Hi nkama wolowo Hosi Auguxtu a veke nawu wa leswaku a vanhu hinkwavu lava a va tshama ka ndhawu leyi a yi fumiwa hi mfumu wa Roma a va fanele va ya ka ndhawu leyi va nga psaliwa ka yona swaku va ya titsalisa. Phela leswo swi yendle swaku Yosefa na Mariya va yendza va ya ka ndhawu ya kule, lani a va ta famba 150 wa makilometru ni ku tlula swaku va ya fika ka doropa la Betlehema kuva va titsalisa hambileswi ndlela leyi a va famba hi yona a yi tale hi maganga ni minkova. Phela liyendzo lolelo a li karhata hintamu, ngopfungopfu ka Mariya hikusa a a ni nyimba ya 9 wa tiwheti. Ha tiyiseka swaku Mariya na Yosefa a va vilela hintamu hi swaku ku ta yendleka yini loko Mariya o sungula ku lun’wa ngopfungopfu leswi a n’wana lweyi Mariya a a ta mu psala a a ta va Mesiya. Phela loko a vo lava ku tinyimelela ina va nga wu yingisanga nawu lowo wa mfumu.

¹² Hambileswi Yosefa na Mariya a va ni xivangelo xa ku twala xa ku va va karhateka va wu yingisile nawu. Yehovha a va katekise hintamu hi mhaka leswi va nga yingisa. Mariya a fike Betlehema na a hlayisekile a tlhela a psala xin’wanani xa ku hanya kahle a tlhela a pfunisa swaku wuprofeta la Bibele li hetiseka. — Miki. 5:2.

13. Ku va hina hi yingisa swi va pfunisa ku yini vamakwerhu?

¹³ I swinene ku yingisa mimfumu hikusa leswo swi pfuna hina swi tlhela swi pfuna ni vanhu van’wani. Hi mhaka muni hi vula leswo? Xin’wani hi leswaku loko hi yingisa lava va fumaka a hi nga ta khatisiwa ku fana ni lava va khatisiwaka hi ku kala va nga swi lavi ku yingisa minawu ya mfumu. (Rom. 13:4) Funtshi loko hi yingisa lava va fumaka swi nga yendla swaku mimfumu yi vona Timboni ta Yehovha hinkwatu na ti li vanhu vavanene. Hi xikombiso, ka malembe lawa ma nga hundza aNigéria, a masonchwa ma nghene ka Yindlo ya Wugandzeli na ku famba mintlhanganu na ma lavetela vanhu lava a va nga pfumeli ku hakela rhesa. Kambe a xefi ya masonchwa wolawo yi byele masonchwa lawayani swaku ma huma ka Yindlo ya Wugandzeli yi tlhela yi ku: “A Timboni ta Yehovha minkama hinkwayu ta hakela rhesa.” Se, minkama hinkwayu loko u yingisa minawu ya mfumu swi ta yendla leswaku a Timboni ta Yehovha ti voniwa hi ndlela yayinene  naswona swi nga ha yendla swaku ka nkama lowu taka swi vhikela vamakwerhu va hina. — Mat. 5:16.

14. I mpsini leswi nga pfuna makwerhu mun’wani leswaku a yingisa a minawu ya mfumu?

¹⁴ Hambileswo, swi nga yendleka swi nga hi vevukeli ku yingisa tihosi. Joanna ku nga makwerhu wa xisati lweyi a tshamaka aEstados Unidos a li: “Mina a swi ni karhatela hintamu ku yingisa hikusa ni ni maxaka lawa ma nga tshama ma hluphiwa hi tihosi.” Kambe Joanna a vone swaku a swi lava a txintxa mapimiselo ya yena. I mpsini leswi swi nga mu pfuna ku yendla leswo? Xa ku sungula, a nyime ku vona swilo leswi a swi vulavula ku biha hi tihosi ka ma redes sociais. (Swi. 20:3) Xa wumbirhi, a khongelile ka Yehovha a kombela ku pfuniwa swaku a tshemba Yehovha ku nga li ku nyimela mimfumu ya vanhu swaku yi txintxa. (Pis. 9:9, 10) Xa wunharhu, a lerhe tinhlokomhaka ka mabuku ya hina leti ti vulavulaka hi ku kala hi nga ngheneleli ka swa misava. (Yoh. 17:16) Namuntlha Joanna a vula swaku ku hlonipha ni ku yingisa tihosi swi mu pfunile swaku a rhula hintamu.

15. Hi mhaka muni minkama yin’wani swi nga ha hi karhatelaka ku yingisa nkongomiso wa nhlengeletanu ya Yehovha?

¹⁵ Yehovha a lava leswaku hina hi yingisa lava va rhangelaka abandleni. (Heb. 13:17) Kambe minkama yin’wani leswo a swi vevuki hikusa vona a va hetisekanga, va phazama. Se, loko va hi kombela minchumu ya ku hina a hi swi lavi ku yi yendla, swi nga hi karhatela minkama yin’wanyani kuva hi yingisa. Hi xikombiso, hambi hi Pedru swi mu yendlekelile leswo. A ntsumi yi mu byele swaku a dla swiharhi leswi hi ku ya hi Nawu wa Moxe a swi tsimbisiwa kuva swi dliwa. A ntsumi yi mu byele swaku ‘dlana a ku na xa ku hoxeka ka swona’ kambe Pedru a yalile kanharhu, a nga pfumelanga ku dla. (Mint. 10:9-16) Hi mhaka muni a yalile? Hi mhaka a a nga swi tolovelanga leswo, a ku li nchumu xa nyuwani ka yena funtshi a hi swona leswi a nga kula na a swi tiva. Se loko ku li swaku hambi yena Pedru swi mu karhatelile ku yingisa ntsumi leyi a yi hetisekile, se swa twala kuva hambi hi hina swi hi karhatela kuva hi yingisa vanhu lava va kalaka va nga hetisekanga.

16. I mpsini leswi Pawulo a nga swi yendla hambileswi nkongomiso lowu a nga wu yamukela a wu nga twali? (Mintirho 21:23, 24, 26)

¹⁶ Mupostolo Pawulo a a tinyimisele ku yingisa, hambiloko a yamukela minkongomiso ya ku a yi nga twisiseki. Hi xikombiso, a Vakreste lava a va li Vayuda va twe swaku Pawulo a a chumayela swilo swa ku hambana ni leswi Nawu wa Moxe a wu swi vula a tlhela a nga wu hloniphi Nawu. (Mint. 21:21) Se, Vakreste lava a va rhangela bandla hi nkama wolowo aYerusalema va byele Pawulo swaku a famba ni 4 wa vavanuna va ya tempeleni swaku a ya tibasisa hi ku ya hi Nawu. Leswo a swi ta kombisa swaku Pawulo a a wu hlonipha Nawu wa Moxe. Pawulo a a swi tiva swaku a Vakreste a va nga ha boheki ku yingisa Nawu wa Moxe funtshi a a tiyiseka swaku a nga yendlanga nchumu xa ku biha. Hambileswo a yingisile leswi va nga mu byela swona. “Pawulo a fambe ni vavanuna volavo a ya tibasisa na vona hi ku landza Nawu.” (Lerha Mintirho 21:23, 24, 26.) Ku va Pawulo a yingisile swi yendle swaku vamakwerhu va tama va twanana. — Rom. 14:19, 21.

17. U djondza yini ka xikombiso xa Stephanie?

¹⁷ Makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Stephanie swi mu karhatelile ku yingisa xiboho lexi xi nga yendliwa hi vamakwerhu lava a va vonelela ntirho ka tiko la vona. Yena ni nuna wa yena a va pfunisa ka grupu la lirimi lin’wani naswona ku yendla leswo a swi va tsakisa hintamu. Kambe betele la tiko lolelo li vone swi yampsa ku nyimisa a grupu leliyani. Se, Stephanie ni nuna wa yena swi lave va tlhela ka bandla la lirimi la vona. Loko a vulavula hi leswi a a titwisa xiswona Stephanie a te: “A swi ni tsakisanga nem ka kutsongo. Phela mina a ni pimisa swaku ka bandla leli va nga hi rhumela ka lona la lirimi la hina a ku nga na xilaveko.” Hambileswo Stephanie a yingisile leswi betele li nga va byela swona. Stephanie a tlhele a ku: “Hi ku famba ka nkama ni swi vonile swaku a xiboho lexi vamakwerhu va nga xi yendla a xi li xinene swinene. Ka bandla lolelo se a  hi tirha ka lona hi swi kotile ku yendla wunghanu ni vanhu va vanyingi, hi djondzisa vanhu va vanyingi swaku va rhandza Yehovha naswona leswi ka bandla la hina a ku ni vamakwerhu va vanyingi lava a va li voxe ka ntiyiso ka mindjangu ya vona, hina a hi fana ni maxaka ka vona. Naswona ni djondza Bibele ni makwerhu lweyi a a ni malembe ya manyingi na a nyime ku tirhela Yehovha. Naswona hambi hi mina swi ni pfune hintamu hikusa se a ni ni nkama wa wunyingi swaku ni yendla djondzo ya mina ya Bibele. Swoswi ni nga vula na ni tsakile swaku lipfalu la mina li basile hikusa ni yendle hinkwaswu ni nga swi kota swaku ni yingisa a nkongomiso.”

18. Hi mhaka muni ku yingisa swi li swinene ka hina?

¹⁸ Na hina hi nga djondza ku va vanhu lava va yingisaka hambiloko hi li ka swiyimu swa ku karhata. Hambi Yesu Kreste a djondze ku yingisa ka swikarhatu leswi a a kumana na swona. (Heb. 5:8) Hi xikombiso, ka nkama wa korona a Ntlawa lowu Rhangelaka wu byele mabandla swaku ma nyima ku tlhangana ka Yindlo ya Wugandzeli ni ku chumayela hi munti ni munti. Swi nga yendleka van’wani va hina swi nga hi vevukelanga ku yingisa leswi Ntlawa lowu Rhangelaka wu nga swi hlaya kambe ku va hi yingisile swi hi vhikelile, swi yendle swaku hina ni vamakwerhu abandleni hi twanana funtshi hi yi tsakisile mbilu ya Yehovha. Se leswo, swi hi lulamisela kuva hi ta kota ku yingisa loko nhlomulu wawukulu wu ta fika hikusa hi ta byeliwa minchumu yinyingi leyi hi faneleke hi yi yendla. Naswona loko hi yendla leswi hi nga ta byeliwa swona, hi ta ponisa wutomi la hina. — Yobo 36:11.

19. Hi mhaka muni u lava ku yingisa?

¹⁹ Se hi swi vonile swaku ku yingisa Yehovha swi tisa minkateko ya yinyingi. Kambe lexi xi hi yendlaka hi yingisa Yehovha hileswi hi mu rhandzaka hintamu ni leswi hi lavaka ku mu tsakisa. (1 Yoh. 5:3) Phela a hi nge swi koti ku mu hakela Yehovha hi swilo swaswinene leswi a hi yendlelaka swona. (Pis. 116:12) Kambe hi nga swi kota ku mu yingisa, yena ku patsa ni lava a nga va veka swaku va rhangela. Loko hi yendla leswo hi ta va hi kombisa swaku hi tlharihile hikusa munhu wa ku tlhariha a tsakisa mbilu ya Yehovha. — Swi. 27:11.