Маттай 12:1—50

12  Бер Шимбә көнне Гайсә иген кырлары аркылы үткәндә, аның шәкертләре, ачыкканлыктан, башаклар өзеп ашый башлады.+ 2  Фарисейлар, моны күреп, Гайсәгә: «Кара, синең шәкертләрең Шимбә көнне эшләргә ярамаганны эшли»+,— диделәр. 3  Ул аларга болай диде: «Давыт һәм аның кешеләре ачыккач, аның нәрсә эшләгәнен сезнең әллә укыганыгыз юкмы?+ 4  Давыт Аллаһы йортына кергән, һәм алар багышланган икмәкләрне+ ашаган, ә аларны Канун буенча руханилардан башка аның үзенә дә, аның кешеләренә дә ашарга рөхсәт ителмәгән. Әллә сез моның турында укымадыгызмы?+ 5  Руханилар гыйбадәтханәдә Шимбә көнне эшләп тә гаепсез калалар.+ Моның турында Канунда укымадыгызмы әллә? 6  Әмма сезгә шуны әйтәм: монда гыйбадәтханәдән бөегрәк кеше бар.+ 7  Әгәр сез „миңа корбаннар түгел, ә шәфкать+ кирәк“+ дигән сүзләрнең мәгънәсенә төшенсәгез, гаепсезләрне хөкем итмәс идегез. 8  Чөнки Адәм Улы — Шимбә көннең Хуҗасы».+ 9  Аннан китеп, ул аларның синагогаларына керде. 10  Анда кулы корышкан* бер кеше бар иде.+ Гайсәне гаепләргә сәбәп эзләп, аңардан: «Шимбә көнне савыктырырга рөхсәт ителәме?» — дип сорадылар.+ 11  Ул аларга болай диде: «Берәрегезнең бердәнбер сарыгы Шимбә көнне чокырга төшсә, сез аны чыгармас идегезме әллә?+ 12  Кеше исә сарыктан күпкә кадерлерәк! Шулай булгач, Шимбә көнне яхшылык эшләү рөхсәт ителә». 13  Шунда ул теге кешегә: «Кулыңны суз»,— диде. Тегесе кулын сузды, һәм кулы икенчесе кебек үк сәламәт булды. 14  Ә фарисейлар, чыгып, Гайсәне үтерү турында киңәш корды. 15  Бу хакта белгәч, Гайсә аннан китте. Аңа күп халык иярде,+ һәм ул аларның барысын савыктырды, 16  әмма аларны катгый тыйды: башкаларга үзе турында сөйләмәскә кушты.+ 17  Бу исә Ишагыя́ пәйгамбәр аша әйтелгәннәр үтәлсен өчен булды: 18  «Менә мин сайлаган хезмәтчем,+ сөеклем, минем җаным аны хуплый!+ Мин аны үземнең рухым белән сугарырмын,+ һәм ул халыкларга чын гаделлекнең нәрсә икәнен аңлатыр. 19  Ул бәхәсләшмәс,+ кычкырмас, зур урамнарда аның тавышын һичкем ишетмәс. 20  Ул сына башлаган камышны сындырып төшермәс, пыскып яткан филтәне сүндермәс.+ Ул гаделлекне урнаштырганчы шундый булыр. 21  Халыклар аның исеменә өметләнеп яшәр».+ 22  Аннары аның янына җенле кешене китерделәр; ул сукыр һәм телсез иде. Гайсә аны савыктыргач, ул сөйләшә һәм күрә башлады. 23  Бар халык шаккатты һәм: «Бәлки, ул Давыт Улыдыр?» — диеште. 24  Моны ишетеп, фарисейлар: «Ул җеннәрне җеннәр башлыгы Билзибу́л ярдәме белән куып чыгара булса кирәк»,— диделәр.+ 25  Гайсә, аларның уйларын белеп, аларга болай диде: «Халкы үз-үзенә каршы сугышкан һәркайсы патшалык тар-мар ителер, һәм кешеләре бер-берсенә каршы сугышкан һәр шәһәр я гаилә таркалыр. 26  Шулай ук Шайтан Шайтанны куып чыгара икән, димәк, ул үз-үзенә каршы сугыша, һәм аның патшалыгы тар-мар ителәчәк. 27  Мин җеннәрне Билзибул ярдәме белән куып чыгарам икән, алайса, сезнең шәкертләрегез аларны кемнең ярдәме белән куып чыгара? Шунлыктан шәкертләрегез сезне хөкем итәчәк. 28  Ә инде мин җеннәрне Аллаһы рухы белән куып чыгарам икән, димәк, Аллаһы Патшалыгы сезгә килгән, ә сез аны күрми калгансыз.*+ 29  Кем дә булса көчленең өенә кереп, аны башта бәйләп куймаса, малын талап чыга алырмы? Ул аны бәйләп куйгач кына, өен талап чыга алыр. 30  Минем якта тормаучы миңа каршы тора, минем белән җыймаучы — тарката.+ 31  Шуңа күрә сезгә шуны әйтәм: кешенең һәркайсы гөнаһы һәм көфер сүзе кичерелер, әмма рухка каршы көфер сүз кичерелмәс.+ 32  Адәм Улын хурлаучы кичерелер,+ әмма изге рухны хурлаучы бу дөнья төзелешендә дә, киләчәк төзелештә дә кичерелмәс.+ 33  Яхшы агач булсагыз, җимешегез дә яхшы булыр, начар агач булсагыз, җимешегез дә начар булыр. Агачны җимешенә карап билгелиләр.+ 34  Агулы елан токымы,+ ничек инде сез, явыз була торып, яхшы нәрсәләр турында сөйли аласыз? Күңелдә ни булса, авыздан шул чыга бит.+ 35  Яхшы кеше үзенең яхшылык хәзинәсеннән яхшылык чыгара, ә явыз кеше үзенең явызлык хәзинәсеннән явызлык чыгара.+ 36  Сезгә шуны әйтәм: кеше үзенең әйткән һәр буш* сүзе өчен Хөкем көнендә җавап бирәчәк,+ 37  чөнки әйткән сүзләреңә карап тәкъва дип игълан ителерсең һәм әйткән сүзләреңә карап хөкем ителерсең». 38  Шунда канунчылар белән фарисейларның берничәсе аңа: «Остаз, синнән берәр могҗизалы күренеш күрәсебез килә»,— диделәр.+ 39  Ул аларга мондый җавап бирде: «Явыз һәм зиначы буын могҗизалы күренеш* эзләп йөри, әмма аңа Юныс пәйгамбәр белән булган могҗизадан башка бернинди могҗизалы күренеш бирелмәс.+ 40  Чөнки Юныс гаять зур балыкның карынында өч көн һәм өч төн үткәргән кебек,+ Адәм Улы да җир карынында өч көн һәм өч төн үткәрер.+ 41  Хөкем көнендә Нинәвә́ халкы бу буын белән бергә терелеп, аны гаепләр, чөнки Нинәвә халкы Юныс вәгазен ишетеп тәүбә иткән.+ Әмма монда Юныстан бөегрәге бар.+ 42  Хөкем көнендә көньяк патшабикәсе, бу буын белән бергә терелеп, аны гаепләр, чөнки ул Сөләйманның зирәк сүзләрен тыңлар өчен җир читеннән килгән булган.+ Әмма монда Сөләйманнан бөегрәге бар.+ 43  Җен, кешедән чыкканнан соң, сусыз урыннарда үзенә сыеныр урын эзләп йөри, әмма таба алмагач:+ 44  „Элекке йортыма әйләнеп кайтыйм әле“,— ди. Кайткач, ул аны иясез, себерелгән һәм бизәлгән хәлдә таба. 45  Шуннан соң ул бара да үзеннән дә явызрак башка җиде рухны ияртеп кайта, һәм алар шул йортка кереп, анда яши башлыйлар. Бу хәл шул кеше өчен элеккесенә караганда начаррак була.+ Бу явыз буын белән дә шулай булачак». 46  Гайсә халыкка сөйләгән вакытта, аның анасы белән энеләре+ килеп, тышта көтеп тордылар; аларның аның белән сөйләшеп аласы килә иде.+ 47  Бер кеше Гайсәгә: «Урамда әниең белән энеләрең тора, аларның синең белән сөйләшеп аласы килә»,— диде. 48  Шунда Гайсә шул кешедән: «Кем минем әнием һәм кем минем энеләрем?» — дип сорады 49  һәм үз шәкертләренә кулы белән күрсәтеп, болай диде: «Менә минем әнием һәм минем энеләрем!+ 50  Күктәге Атамның ихтыярын үтәүче — минем абый-энем дә, апа-сеңелем дә, әнием дә».+

Искәрмәләр

^ Яки «кулы параличланган».
^ Яки «сезгә көтмәгәндә килгән».
^ Яки «яраксыз».
^ Яки «дәлил».

Искәрмәләр

Шимбә көнне: Сүзлекне кара.

иген кырлары аркылы: Бәлки, бер басуны икенчесеннән аерып торган сукмаклар аркылы.

эшләргә ярамаганны: Йәһвә исраиллеләргә Шимбә көнне эшләмәскә боерган булган (Чг 20:8—10). Яһүд дине җитәкчеләре нәрсәне эш дип санап була, ә нәрсәне юк икәнен билгеләргә хокуклары бар дип уйлаган. Аларның сүзләре буенча, Гайсәнең шәкертләре ашлык җыюда (башакларны өзү) һәм аны сугуда (аларны уу) гаепле булган (Лк 6:1, 2). Әмма Йәһвә таләпләрен шулай куллану чиктән тыш кырыс булган.

Аллаһы йортына: Мк 2:26 га аңлатманы кара.

багышланган икмәкләрне: Еврей сүзтезмәсе сүзгә-сүз «бит икмәге» дигәнне аңлата. Бу икмәкләр Йәһвә алдында образлы рәвештә даими бүләк буларак булган. (Чг 25:30; сүзлекне һәм Ә5 кушымт. кара.)

Шимбә көнне эшләп тә: Ягъни, алар Шимбә көнен башка көндәй санаганнар. Алар хайваннар суйган һәм корбаннар китерер өчен башка эшләр башкарган (Сн 28:9, 10).

корбаннар түгел, ә шәфкать: Мт 9:13 кә аңлатманы кара.

дигән сүзләрнең мәгънәсенә: Сүзгә-сүз «нәрсә бу». Монда эсти́н (сүзгә-сүз мәгънәсе «бу») дигән грек сүзе «аңлата, мәгънә йөртә» дигәнне аңлата. (Мт 26:26 га аңлатманы кара.)

Адәм Улы: Мт 8:20 гә аңлатманы кара.

Шимбә көннең Хуҗасы: Гайсә бу сүзтезмәне үзенә кулланган (Мк 2:28; Лк 6:5). Шулай итеп ул, күктәге Атасы үзенә тапшырган эшне башкарыр өчен, Шимбә көненең үз карамагында булганын күрсәткән. (Ях 5:19; 10:37, 38 белән чагыштыр.) Шимбә көнне Гайсә үзенең кайбер иң күренекле могҗизаларын башкарган, шул исәптән авыруларны савыктырган (Лк 13:10—13; Ях 5:5—9; 9:1—14). Бу, күрәсең, ул Патшалыкта идарә иткәндә, кешеләргә нинди тынычлык китерәчәген күрсәткән. Ул вакыт Шимбә көнедәй тынычлык вакыты булачак (Ев 10:1).

кулы: «Кул» дип бирелгән грек сүзе киң мәгънәле һәм кешенең беләге, кул чугы һәм бармакларын белдерергә мөмкин. (Мт 12:13 дә кара.)

күпкә: Мт 7:11 гә аңлатманы кара.

башкаларга үзе турында сөйләмәскә кушты: Мк 3:12 гә аңлатманы кара.

Ишагыя пәйгамбәр аша әйтелгәннәр үтәлсен өчен: Мт 1:22 гә аңлатманы кара.

Менә: Мт 1:23 кә аңлатманы кара.

минем җаным аны хуплый: Яки «мин аны хуплыйм». Иш 42:1 дән алынган бу өземтәдә не́феш дигән еврей сүзенә туры килгән грек сүзе психе́ кулланыла. Аларның икесе дә гадәттә «җан» дип тәрҗемә ителә. (Сүзлектән «Җан» кара.) Монда «минем җаным аны хуплый» дигән сүзләр «ул минем җанымны сөендерә» дип тә бирелергә мөмкин. (Мт 3:17 гә аңлатманы кара.)

пыскып яткан филтәне: Борынгы вакытта өйне яктыртыр өчен, гадәттә җитен филтәсе булган һәм зәйтүн мае белән тутырылган кечкенә балчык савыт кулланылган. «Пыскып яткан филтә» дип тәрҗемә ителгән грек сүзтезмәсе төтен чыгарып торган филтәне белдерергә мөмкин. Ул пыскып яткан, чөнки аның ялкыны инде сүнә барган я гел юкка чыккан. Монда кулланылган Иш 42:3 тәге пәйгамбәрлектә Гайсәнең кызгануы турында әйтелгән; ул беркайчан да басынкы һәм боеккан кешеләрдә соңгы өмет чаткысын сүндермәгән.

урнаштырганчы: Сүзгә-сүз «уңышлы итеп китергәнче». Грек сүзе ни́кос («уңышлы итеп») 1Кр 15:55, 57 дә «җиңү» дип тәрҗемә ителә.

Билзибул: Шайтанга карата кулланыла торган исем. (Мт 10:25 кә аңлатманы кара.)

гаилә: Ягъни өйдәгеләр. Төп нөсхә язылган телдә «гаилә» дип тәрҗемә ителгән төшенчә берәр гаиләне я ерак туганнарны, шул исәптән патшалар сараендагы кешеләрне аңлатырга мөмкин (Рс 7:10; Фп 4:22). Бу төшенчә Һирудлар һәм кайсарлар кебек идарә итүче династияләргә кулланылган. Ул династияләрдә эчке ызгышлар гадәти һәм җимергеч булган. Монда Маттайның хәбәрендә «гаилә» дигән төшенчә бертигез шәһәр төшенчәсе белән кулланыла.

Шайтан: Мт 4:10 га аңлатманы кара.

сезне хөкем итәчәк: Ягъни фарисейлар шәкертләренең эшләгәннәре фарисейларның сүзләрен юкка чыгарган.

Аллаһы рухы: Яки «Аллаһының эш итүче көче». Берникадәр вакыттан соң булган Лк 11:20 дә язылган охшаш әңгәмәдә Гайсә җеннәрне «Аллаһы кодрәте [«бармагы», иск.] белән» куып чыгаруы турында әйтә. (Лк 11:20 гә аңлатманы кара.)

көфер сүзе: Аллаһыга я рухи нәрсәләргә каршы әйтелгән яла ягучы, зарарлы һәм хурлыклы сөйләм. Изге рух Аллаһының үзеннән иңә, шуңа күрә белә торып аның тәэсиренә каршы тору я аның тәэсирен кире кагу Аллаһыга каршы әйтелгән көфер сүзгә тиң булган. Мт 12:24, 28 дә күрсәтелгәнчә, яһүд дине җитәкчеләре Гайсәдә, ул могҗизалар кылганда, Аллаһы рухының эш итүен күргән; шулай да алар бу көчне Шайтан Иблискә караткан.

дөнья төзелешендә: Грек сүзе айо́н «гасыр» дигән төп мәгънә йөртә; ул ниндидер хәл-вакыйгаларны я билгеле бер вакыт аралыгы, чор я гасырның үзенчәлекләрен аңлатырга мөмкин. Гайсәнең сүзләре буенча, изге рухны хурлаучы һич кичерелмәс: Шайтан идарәсе астындагы бу бозык дөнья төзелешендә дә (2Кр 4:4; Эф 2:2; Тит 2:12), һәм «мәңгелек тормыш» вәгъдә ителгән Аллаһы җитәкчелегендәге киләчәк төзелештә дә кичерелмәс (Лк 18:29, 30). (Сүзлекне кара.)

Агулы елан токымы: Мт 23:33 кә аңлатманы кара.

зиначы: Рухи зинаны, ягъни Аллаһыга тугры булмауны аңлата. (Мк 8:38 гә аңлатманы кара.)

Юныс... белән булган могҗизадан: Юныс үзенең якынча өч көннән соң балык эченнән азат ителүен Кабердән терелеп тору белән чагыштырган (Юн 1:17—2:2). Гайсәнең кабердән терелтелүе нәкъ Юнысның балык эченнән азат ителүе кебек булырга тиеш булган. Әмма Гайсә тулы булмаган өч көн үле булганнан соң терелтелгәч тә, аны тәнкыйтьләгән каты күңелле кешеләр аңа иман итмәгән.

өч көн һәм өч төн: Изге Язмалардагы башка хәбәрләрдән күренгәнчә, бу сүзтезмә өч көннең өлешләрен аңлатырга мөмкин һәм бер көннең өлеше тулы көн булып саналырга мөмкин (Яр 42:17, 18; 1Пат 12:5, 12; Мт 27:62—66; 28:1—6).

көньяк патшабикәсе: Ягъни Шеба патшабикәсе. Аның патшалыгы Гарәбстанның көньяк-көнбатышында урнашкан дип санала (1Пат 10:1).

энеләре: Ягъни Гайсәнең бер анадан туган энеләре. Аларның исемнәре Мт 13:55 һәм Мк 6:3 тә искә алына. («Эне» дигән төшенчәнең мәгънәсе турында Мт 13:55 кә аңлатманы кара.)

Бер кеше... диде: Кайбер борынгы кулъязмаларда бу шигырь төшереп калдырылган.

Менә минем әнием һәм минем энеләрем!: Монда Гайсә үзенең рухи кардәшләрен — шәкертләрен — үзенең кан кардәшләреннән аера; Гайсәнең кайбер энеләре, күрәсең, аңа иман итмәгән (Ях 7:5). Үзе һәм туганнары арасындагы бәйләнешләрнең никадәр кадерле булуына карамастан, ул үзенең күктәге Атасы ихтыярын үтәүче кешеләр белән мөнәсәбәте күпкә кадерлерәк икәнен күрсәтә (Мт 12:50).

Медиаматериал

Ашлык орлыклары
Ашлык орлыклары

Гайсәнең шәкертләре, бәлки, монда сурәтләнгән ашлык орлыкларыдай бодай орлыклары өзеп ашагандыр.

Беренче гасырдагы синагога
Беренче гасырдагы синагога

Бу рәсемдә борынгы синагогаларның ниндирәк булган икәне күрсәтелгән. Ул һәм аның кайбер үзенчәлекләре Гамлада табылган беренче гасырдагы синагогага туры китереп ясалган. Гамла Гәлиләя диңгезеннән төньяк-көнчыгышка таба якынча 10 км ераклыкта урнашкан.

Мөгезле кара елан
Мөгезле кара елан

Чумдыручы Яхъя да, Гайсә дә канунчыларны һәм фарисейларны «агулы елан токымы» дип атаган, чөнки алар тиз ышанучан кешеләргә үтергеч агу зыяныдай рухи зыян китергән булган (Мт 3:7; 12:34). Монда мөгезле кара елан күрсәтелгән. Ул күзләре өстендә очлы кечкенә мөгезләре белән аерылып тора. Израильдә башка куркыныч кара елан төрләре дә бар, мәсәлән, Үрдүн үзәнендә яшәүче борынлы кара елан (Vipera ammodytes) һәм палестина кара еланы (Vipera palaestina).

ИЗГЕ ЯЗМАЛАР. ЯҢА ДӨНЬЯ ТӘРҖЕМӘСЕ (ӨЙРӘНҮ БАСМАСЫ)
Маттай 12
татар
Изге Язмаларны онлайн укыгыз
https://cms-imgp.jw-cdn.org/img/p/1001070103/univ/art/1001070103_univ_sqr_xl.jpg
nwtsty