A TE maopopo fakatasi o ‵kai i te taipola a Ieova e fai pelā me ne fakatasiga fakafia‵fia. Kafai ko maopopo a tino o te Atua mō vaegā ‵kaiga faka-te-agaga penā, e fakaopoopo atu foki ki te fia‵fia o latou a te ‵kai fakatasi i meakai faka-te-foitino.

I a Setema 1919, ne fai ne Tino A‵koga i te Tusi Tapu se fono telā e valu aso i Cedar Point, Ohio, U.S.A. E fakatoka ne Fale Talimālō a koga ‵nofo fakatasi mo meakai a tino kolā ka ‵kau atu ki ei, kae e lau i afe o tino ne fakaopoopo atu foki telā ko silia ei mo te aofaki ne fakamoemoegina. Ona ko te tokouke o tino, ne fakaiku aka ne tino ga‵lue o te fale ‵kai ke se ga‵lue latou. Ne manavase te menetia o te fale ‵kai telā ne fakamolemole atu ei a ia ki talavou kolā ne ‵kau atu ki te fono ke maua se fesoasoani, kae ne tokouke ‵ki a talavou ne loto fia‵fia o fesoasoani. A Sadie Green se tokotasi o talavou konā. Kae ne fai mai tou fafine, “Ko toku taimi muamua loa ke galue i se fale ‵kai, kae ko oko loa te gali ki a matou.”

I tausaga mai tua ifo, a fakatokaga kolā ne fai ki fale ‵kai i fono ne tuku atu ei se avanoaga ki volenitia loto fia‵fia ke tavini atu ki olotou taina mo tuagane. A te ga‵lue fakatasi mo taina tali‵tonu ne fesoasonai atu ki talavou ke mafai o fai ne olotou fakamoemoega faka-te-agaga. A Galdys Bolton ne galue i te fale ‵kai i se fono telā ne fai i te 1937. Ne fai mai tou fafine, “ne fetaui au mo tino mai nisi koga kae ne lagona ne au te auala ne faka‵lei aka ei olotou fakalavelave. Mai i konā foki loa, ne kamata ei o maua ne au se manakoga fia paenia.”

Ne fai mai a Beulah Covey telā se tino ne kau atu ki te fono: “A te loto finafinau o tino ga‵lue ne fai ei a mea katoa ke teletele ‵lei.” E isi foki ne nai fakalavelave i te faiga o te galuega. I te taimi loa telā ne oko atu ei a Angelo Manera ki Dodger, te koga telā e fai ei te fono i Los Angeles, California, i te 1969, ne fatoa iloa ne ia i konā me ne filifili a ia ke onoono ki te fale ‵kai. Ne fai mai tou tagata, “Ko te ‵toe mea fakapoi eiloa tenei i toku olaga!” Ne aofia i fakatokatokaga kolā ne fai mō te fono tenā, ko te keliga o se auala telā e kuata maila (0.4 km) te loa, mo fakatele i ei te laina o te kēsi ki te potu kuka!

I te 1982 i Sierra Leone, ne ‵tau o ‵vele muamua ne volenitia loto ma‵losi se malae kae ke faite se fale ‵kai mai i mea kolā ne mafai o maua. I te 1951 i Frankfurt, i Siamani, ne ‵togi ne taina atamai se mea fakateletele lasi telā e mafai o faka‵tu i ei a ulo e 40 mo ‵tunu a meakai. E 30,000 a tifa e mafai o asu i se itula e tasi. Ko te mea ke fakafaigofie a galuega a te toko 576 tino ‵fulu tifa, a tino kolā ne ‵kau atu ki te fono ne olo atu loa mo olotou naifi mo foka ‵kai. I Yangon, Myanmar, ne fakaū malie fua ne tino kūka ata‵mai a meakai, e se pelā mo te ū o meakai i fono kolā e tai ‵lasi atu.

A te ‵tu atu i se laina loa i lalo i te lā vela ke asu a meakai i te fono telā ne fai i te Iunaite Sitete i te 1950, ne mai ne ia se fakamanuiaga ki a Annie Poggensee. Ne fai mai tou fafine: “Ne otia ‵ki toku loto i se sautalaga a te tokolua tuagane kolā ne ma‵laga mai loa i te vaka mai Eulopa.” Ne fakamatala ne lāua te auala ne fesoasoani atu ei a Ieova ki a lāua taki tokotasi ke mafai o ‵kau atu ki te fono. Ne toe fai mai a Annie, “E seai aka foki loa se tino i konā ne oko tena fiafia penā mo te tokolua tuagane konā, a te faka‵tali atu i te laina—i lalo i te lā vela—e fai eiloa e pela me se mea e seai ki a lāua.”

I te ukega o fono ‵lasi, e ‵tu a taipola ma‵luga i loto i fale ‵kai ‵lasi telā e fakamalosi atu ei ki tino ke ‵kai fakavave ko te mea ke mafai o avanoa atu ki nisi tino. Kae e mafai la pefea o fagai te fia afe o tino i te taimi ‵kai i te tutonu? Ne fai mai se tino telā ne kau atu kae e sē se Molimau: “Ne fakaofoofogina ki a au te vaegā talitonuga tenei. E ‵kai kae ‵tu i luga.”

Ne ofo a tino o te kautau mo tino pulepule o te koga tenā i te laveaga ne latou te fanofano ‵lei o fakatokaga kolā ne fai. I te otiga o iloiloga kolā ne fai ki te fale ‵kai i te koga telā ne fai ei te fono i Yankee i New York, ne fai atu a tino kolā e fakateletele ne latou te kautau o te Iunaite Sitete ki a Faulkner se tino maluga i te kautau o Peletania ke fai aka foki se iloiloga penā. Tenā ne ‵kau atu ei tou tagata mo tena avaga ki te fono “Triumphant Kingdom” telā ne fai i Twickenham, Egelani i te tausaga ko te 1955. Ne fai mai tou tagata me i te alofa ko te pogai ne fanofano ‵lei a fakatokaga.

I se fia sefulu tausaga, ne tuku atu faeloa mo te a‵lofa ne tino ga‵lue loto finafinau a mea‵kai ‵gali, aoga kae se togi ‵mafa mō te ‵lei o tino kolā e ‵kau atu ki fono. Kae ko te galuega lasi tenei ne manakogina i ei ke ga‵lue a volenitia mo se fia itula telā ne mafai foki loa o se ‵kau atu latou ki ne vaega io me ko te polokalame kātoa o te fono. I tausaga ki tua ifo talu mai i te 1970, ne kamata ei o tai fakafaigofie aka a fakatokaga mō meakai i fono. Kae i te kamataga o te 1995, ne fai ei ko tino ke olo atu loa mo olotou mea‵kai ki fono. I te faiga tenei ne fai ke mafai ne tino fakatoka mo tino tufatufa meakai o ‵kau atu ki polokalame faka-te-agaga kae ‵kau fakatasi mo te kautaina Kelisiano. *

E masaua faeloa ne Ieova a latou kolā ne ga‵lue malosi ke fesoasoani atu ki olotou taina tali‵tonu! Nisi tino koi fakamasausau eiloa ne latou a aso ‵gali kolā ne ga‵lue ei latou i fale ‵kai. Kae tasi te mea mautinoa: A te alofa ko te pogai tāua e fanofano ‵lei ei a mea i taimi o fono.—Ioa. 13:34, 35.