Fakaakoako Ki Te Lotou Fakatuanaki | Tepola
Ne Fanatu Au “e Pelā me se Mātua o Tino Isalaelu”
NE KILOKILO atu a Tepola ki sotia kolā ne maopoopo atu ki te taulu o te Mauga o Tapola. Ko oko eiloa i te fakamalosi atu ki tou fafine a te loto toa mo te fakatuanaki o latou. I te tafataeao, ne mafaufau tou fafine ki te lotou loto ‵toa mo te fakatuanaki o te lotou takitaki, ko Palako. E tiga eiloa e toko 10,000 a latou, ka tofotofo aka eiloa i te aso nei a te lotou fakatuanaki mo te loto malosi i se auala lasi. Ne fakafesagai atu latou ki se fili fakamataku, kae e mu‵tana fua te lotou aofaki kae e se ‵lei foki olotou meatau. Kae ne olo atu eiloa latou ki konā—ona loa ko te fakamalosiga a te fafine e tokotasi.
Mafaufau la ki te ‵tu atu o Tepola mo Palako i te taulu kae kilokilo ifo ki kogā koga ‵gali i lalo. E laugatasi te taulu o te Mauga o Tapola. E mafai o lavea atu mai i tena taulu laugatasi a te Vanu o Esdraelon, kāti e ‵tusa mo te 1,300 futu (400 mita) ki lalo, telā e oko atu ki saute togala. E tele atu a te Vaitafe o Kisona i koga laugatasi kae moukua, telā e sae atu ki te Tai Lasi i tafa o te Mauga o Kalamelu. Kāti ne ‵masa pakupaku eiloa te koga e ‵tafe atu i ei te vai i te taeao tenā, kae e isi se mea ne malapulapu mai i te vanu lauefa tenā. Ko te kautau a Sesela telā ko pili atu, kae ne malapu‵lapu mai i ei a fiti. Ne malapulapu mai i toe kautau ‵lei eiloa a Sesela—e nofo ki se 900 o kaliota, telā kāti ne faite faka‵lei eiloa ki fiti makai‵kai kolā e ‵sae mai ki tua mo teka. Ne manako a Sesela ke katikati ne ia a te kau Isalaelu kolā e se ‵lei olotou meatau e pelā mo te katikatiga o kalite!
Ne iloa ne Tepola me ne faka‵tali a Palako mo ana tāgata ki ne pati io me se fakailoga mai i tou fafine. E mata, ko ia fua te fafine i konā? E pefea te ‵mafa ki tou fafine a te tiute i se vaegā fakanofonofoga penā? E mata, ne mafaufau tou fafine me ne a ana mea e fai i konā? Ikai! Ko oti ne fai atu a Ieova tena Atua, ke kamata te taua tenei; ko oti foki ne fakaasi atu ne ia me ka fakaaoga ne ia se fafine ke fakagata ne ia te taua. (Famasino 4:9) Ne a mea e akoako mai ki a tatou ne Tepola mo tino taua loto ma‵losi konei e uiga ki te fakatuanaki?
“‵TAKI ATU LATOU KI TE MAUGA O TAPOLA”
I te taimi muamua ne taku mai i te Tusi Tapu a Tepola, ne fakasino atu ki tou fafine e pelā me “se pelofeta fafine.” Ne fai ei ke lauiloa a Tepola i tala i te Tusi Tapu kae e se tu ‵kese a ia. * Ne maua ne Tepola se tiute fakaopoopo. Ne faka‵lei ne ia a kinauga mai te tuku atu o te tali a Ieova ki fakalavelave kolā e ‵sae aka.—Famasino 4:4, 5.
Ne nofo atu a Tepola i koga mauga o Efalaima, i te va o fa‵kai ko Peteli mo Lama. Ne sagasaga tou fafine mai lalo o te lakau ko te pama kae tavini atu ki tino kolā ne takitaki atu ne Ieova ki a ia. Ne faigata eiloa tena galuega, kae ne seki talia ne Tepola ke fakavāivāi atu ki a ia. Ne manakogina malosi ‵ki tena galuega. A te ‵tonuga loa, ne aofia tou fafine i te ‵fatuga o se pese fakaosofia, kae ne aofia i ei a te fakamatalaga tenei e uiga ki ana tino sē fakamaoni: “Ne fai a taua i te fenua, i te taimi ne tapuaki atu ei a Isalaelu ki nisi atua.” (Famasino 5:8) Ona ko te mea ne tiakina ne tino Isalaelu a Ieova ke tavini atu ki nisi atua, ne tuku atu latou ne Ieova ke fakatakavale ne olotou fili. Ne pule mālō atu a te Tupu o Kanana, ko Iapino, mai te fakaaogaga ne ia o tena takitaki kautau malosi, ko Sesela.
Sesela! Ko te tino eiloa telā ne māfua mai i ei a te ma‵taku mo te pole‵pole i Isalaelu. Ne matagā ‵ki eiloa a te lotu mo tuu a te kau Kanana, me ne ofo atu ei a tamaliki e pelā me ne taulaga kae faka‵tu a fāfine fafine talitāgata i te faletapu. Ka pefea māfai e pule atu se takitaki kautau Famasino 5:6, 7) E mafai o fakaataata ne tatou a tino e pole‵pole i te manava‵se i te togavao mo mauga, e ma‵taku ma fai olotou fatoaga io me e ‵nofo atu i olotou fa‵kai kolā e seai ne ‵pui, e ma‵taku i te faima‵laga atu i auala ‵lasi me i a latou ma ta fakamaseigina, e mafai o puke fakamasei olotou tama‵liki, kae pukemālō olotou fāfine. *
Kanana mo tena kautau ki te fenua? E fakaasi mai i te pese a Tepola me toeitiiti ko se mafai o faimalaga atu i te fenua me ko seai ne tino e ‵nofo atu i fa‵kai. (Ne ‵mautakitaki eiloa a te tulaga fakamataku tenā mō se 20 tausaga ke oko ki te taimi ne lavea ei ne Ieova a fakamaoniga me ko toka ana tino fai ‵tonu o ‵fuli, io me e pelā mo te fakamatalaga fakaosofia i te pese a Tepola mo Palako, “Ke oko ki te taimi ne vau ei koe [Tepola], e pelā me se mātua o tino Isalaelu.” E se iloa ne tatou me ko Tepola, te avaga a te tagata e igoa ki a Lapitota, se mātua foki eiloa, kae ne fakaaoga eiloa te tugapati tenei i se auala fakatusa. A te ‵tonuga loa, ne ‵tofi aka ne Ieova a Tepola ke tuku atu ne ia ki te fenua a te puipuiga fakamātua. Ne fakatonu atu ne Ia tou fafine ke kalaga atu ki se tagata telā e lasi tena fakatuanaki, ko te Famasino ko Palako, kae fakatonu atu ke fanatu o taua ki a Sesela.—Famasino 4:3, 6, 7; 5:7.
“‵Taki atu latou ki te mauga o Tapola,” ne fakatonu atu a Ieova e auala i a Tepola. Ne ‵tau mo Palako o puke mai a tāgata e toko 10,000 mai matakāiga e lua o Isalaelu. Ne fakaasi atu ne Tepola a te folafolaga a te Atua me ka fakatakavale ne latou a te tagata malosi, ko Sesela mo ana kaliota e 900! Ne ofo malosi eiloa a Palako i te folafolaga tenā. E seai se kautau a Isalaelu kae seai foki ne meatau. Kae ne fiafia eiloa a Palako ke fanatu ki te taua—māfai fua e fanatu foki a Tepola ki te Mauga o Tapola.—Famasino 4:6-8; 5:6-8.
Ne masani o taku a Palako ki se tino e se lava tena fakatuanaki ona ko tena manakoga tenei, kae e se tonu te manatu tenā. Kae ne seki fakamolemole atu a ia ki te Atua mō meatau e uke atu. I lō te fai penā, e pelā me se tagata fakatuanaki, ne lavea ne ia te tāua o te fanatu o te sui o Ieova ke fakamalosi atu ki a ia mo ana tāgata. (Epelu 11:32, 33) Ne talia eiloa ne Ieova mo te fiafia a te mea tenā. Ne talia ne Ia ke fanatu a Tepola, e pelā mo te manakoga o Palako. Kae ne fakaosofia ne Ieova tou fafine ke ‵valo atu me ka se maua ne se tagata a tavaega māfai ko oti te taua. (Famasino 4:9) Ne fakaiku aka ne te Atua me ka tamate ne se fafine a te tagata masei ko Sesela!
I te lalolagi i aso nei, e uke ‵ki a faifaiga sē fakamaoni, amioga fakasaua, mo te maneaneaga o fafine. E faigata ke tuku atu ki a latou a te ‵malu telā e manako te Atua ke maua ne latou. Kae e ‵pau eiloa te fakatāua ne te Atua o fāfine mo tāgata kae e mafai foki ne latou katoa o maua tena taliaga. (Loma 2:11; Kalatia 3:28) E fakamasaua mai ne te fakaakoakoga a Tepola me e fakamanuia foki ne ia a fāfine ki tauliaga mo fakailoga o tena loto talitonu mo tena taliaga. Se mea tāua ke ‵kalo keatea tatou mai te taliaga o te kilokiloga fakailoga tino telā ko lauiloa malosi i te lalolagi tenei.
“NE GALULU TE LALOLAGI, MO TE VAIUA NE ‵TO MAI TE LAGI”
Ne fanatu a Palako o fakamaopoopo tena kautau. Ne fakamaopoopo ne ia a tāgata e toko 10,000 kolā ne loto ‵toa ke taua atu ki te kautau fakamataku a Sesela. I te taimi ne ‵taki atu ei ne Palako ana tāgata ki luga i te Mauga o Tapola, ne fiafia a ia me ne isi se auala ke momea aka te lotou loto ma‵losi. E fai‵tau tatou penei: “A Tepola ne olo tasi eiloa mo ia.” (Famasino 4:10) Mafaufau la ki te fakamalosi atu ki sotia konā ke lavea ne latou a te fafine loto toa tenā ko kau atu ki a latou i te lotou auala ki te Mauga o Tapola, mai te loto fiafia ke tu atu tena ola i se tulaga fakamataku i olotou tafa ona ko tena fakatuanaki ki a Ieova te Atua!
I te taimi ne iloa ei ne Sesela me ne fakamaopoopo ne te kau Isalaelu se kautau o taua atu ki a ia, ne gasuesue fakavae ei tou tagata. Ne ‵kau atu a nai tupu o Kanana ki te kautau a te Tupu ko Iapino, telā kāti ko te ‵toe tino malosi eiloa i a latou. Ne galulu te lalolagi i te taimi ne ga‵sue fakatasi atu ei a te lafu kaliota ma‵losi a Sesela kolā ne logoa malosi i te taimi e ‵tele atu ei, kae ‵fonu eiloa a te koga laugatasi tenā i tena kautau. Ne mautinoa eiloa i te kau Kanana me e malosi fakafia atu latou kae ka vave fua te lotou manumalo i te kautau sē aoga o Isalaelu.—Famasino 4:12, 13; 5:19.
Ne a mea ka fai ne Palako mo Tepola i te taimi ko pili atu ei a te fili? Kafai e tumau latou i te koga ‵sifo o te Mauga o Tapola, e mafai o ‵lei atu te lotou tulaga i lō te kautau a Kanana, me e manakogina ne kaliota konā se koga laugatasi kae ateatea i te fenua ke mafai o taua faka‵lei atu latou. Kae ne fanatu eiloa a Palako o taua e pelā mo te mea ne fakatonu atu ne Ieova, telā ne faka‵tali eiloa a ia ki se fakatonuga mai i a Tepola. Ne oko mai eiloa te taimi tenā. Ne fai atu tou fafine: “Fano, a te Aliki tena e takitaki ne ia koe! I te aso nei ko oti ne tuku atu ne ia ki a koe te manumalo i a Sesela.” E fai‵tau tatou ki tua ifo: “Tenā ne fanaifo ei a Palako mai te Mauga o Tapola mo tena sefulu afe tagata.”—Famasino 4:14. *
Ne ‵tele ifo a kautau o Isalaelu ki lalo i te mauga, oko atu ki te koga ateatea i lalo, kae ‵tele ‵tonu atu ki kaliota fakama‵taku o te taua. E mata, ne fanatu a Ieova i mua o latou, e pelā mo te mea ne folafola atu ne Tepola? E seki leva kae oko atu te tali. E fai‵tau tatou penei: “Ne galulu te lalolagi, mo te vaiua ne ‵to mai te lagi.” Ne ‵numi valevale eiloa a te kautau fakamatamata a Sesela. Ne ‵to ifo te vaiua! Ne ‵sali ifo ki kogā koga konā, kae ne foliga mai me ne pelapelā a te laukele. E seki leva, kae ne seki toe aoga a kaliota kolā e ‵piki ki ei a fiti ‵mafa kae ne seki toe fai mo fai se kope tāua. Ne ‵goto ifo a teka o kaliota ki lalo kae ne ‵lave mautakitaki ki lalo.—Famasino 4:14, 15; 5:4.
Ne seai eiloa se fakalavelave o te matagi malosi ki a Palako mo ana tāgata. Ne iloa ne latou me ne māfua mai i fea. Ne ‵tele atu latou ki te kautau a te kau Kanana. E pelā me ne tino fakaokosala a te Atua, ne tamate ne tino Isalaelu a te kautau kātoa a Sesela. Ne ‵fonu kae lofia a te Vaitafe o Kisona, kae ne ta‵pea atu ei a foitino ‵mate ki te Tai Lasi.—Famasino 4:16; 5:21.
I aso nei, ko se toe uga atu ne Ieova ana tavini ki taua faka-te-foitino. Kae e fakamalosi atu a ia ki ana tino ke ‵kau atu ki te taua faka-te-agaga. (Mataio 26:52; 2 Kolinito 10:4) Kafai e taumafai tatou o faka‵logo ki te Atua i te lalolagi i aso nei, e ‵kau atu eiloa tatou ki te taua tenā. E ‵tau o loto ma‵losi tatou me i tino kolā e ‵kau mo te Atua i aso nei ka fe‵paki mo ‵tekemaiga fakama‵taku. Kae e seki ‵fuli eiloa a Ieova. Koi ‵pulu eiloa ne ia a tino kolā e fakatuanaki kae e tali‵tonu ki a Ia, e pelā mo ana faiga ki a Tepola, Palako, mo sotia loto ‵toa i Isalaelu mua.
TE ‵TOE “FAFINE MANUIA EILOA I FĀFINE”
Ne sao atu se fili Kanana e tokotasi—ko te tino masei eiloa i a latou katoa! Ko Sesela, te ‵toe tino ‵teke ki tino o te Atua, ne tele atu a ia keatea mai te koga e fai ei te taua. Ne tiakina ne ia ana tāgata ke ‵mate i te pela, ne sao atu a ia i sotia Isalaelu kae ne fanatu ki se laukele tai makeke, i tena auala ki se fenua pili mai telā e ‵kau tasi latou. Mai te tele fakavave atu i koga ateatea, mo te mataku i a ia ma maua ne sotia Isalaelu, ne fanatu fua ei a ia ki te faleie o Hepela, se tagata Keni telā ne ‵nofo ‵mao mai i ana tino ki te feitu ki saute kae ne maua ei ne ia se va ‵lei mo te tupu ko Iapino.—Famasino 4:11, 17.
Ne fi‵ta valevale eiloa a Sesela i te okoatuga ki te kogā koga o Hepela. Ne iloa aka ne ia me e galo a Hepela i
te fale. Kae ne nofo atu i konā a tena avaga, ko Iaeli. E mautinoa eiloa me ne mafaufau a Sesela me e fakatāua ne Iaeli a te va ‵lei o tena avaga mo te tupu ko Iapino. Kāti ne seki mafaufau lele eiloa a ia me e mafai o ‵kese a faifaiga mo mafaufauga a se fafine mai tena avaga. Ne seki iloa ‵lei eiloa ne Sesela a Iaeli! E manino ‵lei, me ne lavea ne tou fafine a te ma‵sei o faifaiga fakasaua a te kau Kanana i te fenua; kāti ne lavea foki ne tou fafine me ne ‵tau o fai ne ia se filifiliga. Ne mafai o fesoasoani atu a ia ki te tagata amio masei tenei io me e fai tena tusaga mō Ieova kae tamate atu a te fili tenei o Ana tino. Kae ne a ana mea ne mafai o fai? E mafai pefea ne se fafine o fakatakavale se tagata taua malosi kae fakamataku?Ne ‵tau o mafaufau fakavave a Iaeli. Ne talia ne ia ke fanatu a Sesela o malōlō. Ne fakatonu atu tou tagata ke mo a ma fakaasi atu ki so se tagata e fanatu o ‵sala ki a ia me i a ia e nofo i konā. Ne ‵kafu faka‵lei ne ia a tou tagata i te taimi ne takato ei ki lalo, kae i te taimi ne fakamolemole atu tou tagata ki ne vai, ne tuku atu ne ia a susu. E seki leva kae ne ‵nau ‵ki te moe o Sesela. Ne puke ei ne Iaeli se pine, telā ne fakaaoga sāle mo te atamai ne fafine kolā ne ‵nofo i faleie—se pine faka‵mau faleie mo te samala. Ne tolotolo atu a ia ke pili ki te ulu o Sesela, kae ko fakafesagai atu nei a ia mo se galuega fakamataku ke fai pelā me se tino fakaokosala a Ieova. Ne mafai eiloa o iku atu ki se tulaga fakamataku moi ne fai ke isi se tamā fakalotolotolua io me ko te faifai malie. E mata, ne mafaufau a ia ki tino o te Atua mo te auala ne fakasaua atu ei a te tagata tenei ki a latou i te fia sefulu tausaga? Io me ne mafaufau a ia ki te tauliaga o te kau atu ki te feitu o Ieova? E se fakaasi mai i te ‵tala. E iloa fua ne tatou me ne fakataunu eiloa a te mea e ‵tau o fai. Ne mate atu a Sesela!—Famasino 4:18-21; 5:24-27.
Fakamuli ifo, ne oko atu te ‵salaga a Palako. I te taimi ne fakaasi atu ei ne Iaeli a te foitino mate mo te pine faka‵mau faleie e ‵mau i te ulu, ne iloa ei ne ia me ko oti ne fakataunu te valoaga a Tepola. Ne tamate ne se fafine a te tagata taua malosi, ko Sesela! Ne fakaaoga ne tino fakamasei i aso nei mo tino sē tali‵tonu a vaegā igoa sē ‵lei ki a Iaeli, kae ne uke atu a mea ‵tonu ne iloa ne Palako mo Tepola. I te lā pese, ne fakaosofia lāua ke tavae atu ki a Iaeli e pelā me ko te ‵toe “fafine manuia eiloa i fāfine” ona ko te loto malosi i tena mea ne fai. (Famasino 4:22; 5:24) Mafaufau la ki te uiga ‵lei o Tepola. Ne seki loto masei a ia ki a Iaeli mō vaegā tavaega penā; i lō te fai penā, ne manavase fua tou fafine ki te fakataunuga o te muna a Ieova.
A te galo atu o Sesela, ne galo atu ei a te fakamataku o te pulega a te tupu ko Iapino ki te kau Isalaelu. Ne gata atu ei a te fakapuapuaga atu o te kau Kanana. Ne filemu eiloa te fenua mō se 40 tausaga. (Famasino 4:24; 5:31) Ko oko eiloa i te manuia o Tepola, Palako, mo Iaeli me ne fakatuanaki latou ki a Ieova te Atua! Kafai e fakaakoako tatou ki a Tepola, mai te ‵kau atu mo te loto toa ki te feitu o Ieova kae fakamalosi atu foki ki nisi tino ke fai penā, ka fakamanuia eiloa ne Ieova tatou ki manumaloga e uke—mo te filemu tumau.
^ pala. 7 Ne aofia i nisi pelofeta fā‵fine ko Miliama, Hulita, mo te avaga a Isaia.—Esoto 15:20; 2 Tupu 22:14; Isaia 8:3.
^ pala. 9 E fakaasi mai i te pese a Tepola me ne masani o foki atu a Sesela mai i ana taua mo mea ne puke ne ia kolā e aofia i ei a tamafine, i nisi taimi, e silia atu i te tokotasi o tamafine e tuku atu mō sotia takitasi. (Famasino 5:30) A te pati “tamafine” i te fuaiupu tenā e fakauiga loa ki te moegatama. E fakamasaua mai ne te vaegā ‵gana tenā me ne fakatāua malosi eiloa a fāfine konā mō olotou koga tapu kolā e faka‵fua mai i ei a tama‵liki. Ne lauiloa eiloa te pukemālō o fāfine i aso konā.
^ pala. 17 A te taua telā ne ‵soko mai, ne fakamatala fakalua mai i te Tusi Tapu—i te tala fakasolopito i te Famasino mataupu e 4 mo te pese a Tepola mo Palako i te mataupu e 5. E fetaui eiloa a te avā tala konā me e tuku mai i ei a nisi fakamatalaga kolā e se taku mai i te suā tala.