БУРУНГУ Израильдиң культуразынга хөгжүм чугула черни ээлеп турган. Библияда хөгжүм херекселдери болгаш ырылар дугайында хөйү-биле бижээн. Бижилгениң оннуң бир кезии херек кырында ырылар. Оларның эң-не билдингири: Ырлар ному, Соломоннуң ырызы, Иеремияның ыы-сыызы. Бир номда: «Библияда хөгжүм амыдыралдың шупту талаларын чуруп көргүскен» a дээни кайгамчык эвес.

Хүн бүрүде чуртталгада хөгжүм. Хөгжүм израильчилерниң сагыш-сеткилин илередир аргазы турган (Иса. 30:29). Хаан дүжүлгеже олуруптарга, дайынга тиилээш азы байырлалдарга херээжен улус өөрүшкүлүг ырлажып, тимпанга ойнап, танцылап турганнар (Башт. 11:34; 1 Хаан. 18:6, 7; 3 Хаан. 1:39, 40). А кижи чок апаарга, израильчилер кажыыдалын ырыга илередир турган (2 Чыл. 35:25). Макклинток биле Стронгтуң энциклопедиязында «еврейлер кончуг хөгжүмчү чон чораан» деп демдеглээн.

Хаанның ордузунга хөгжүм. Израиль хааннар ырыга аажок ынак чораан. Саул Давидти арфага ойнап бараалгаар кылдыр ап алган (1 Хаан. 16:18, 23). Давид боду хаан апаргаш, хөгжүм херекселдери, аянныг ырылар чогааткан. Соонда Бурганның өргээзинге ойнаар оркестрни организастаан (2 Чыл. 7:6; Ам. 6:5). А Соломоннуң ордузунга эр-даа, кыс-даа ыраажылар турган (Эккл. 2:8).

Чүдүлгеге хөгжүм. Хөгжүм Иеговага мөгееринге чугула черни ээлеп турган. Иерусалимниң өргээзинге 4 000 хөгжүмчүлер турган деп билдингир (1 Чыл. 23:5). Олар труба, кимвал, арфа болгаш өске-даа хылдыг херекселдерге ойнап турганнар (2 Чыл. 5:12). Ынчалза-даа мергежилдиг хөгжүмчүлерден аңгыда, Иерусалимге чылдың-на болур байырлалдарже баарда, чон Көдүрлүүшкүн ырлары-биле Иегованы алдаржыдар чораан (Ыд. ыр. 119—133). Еврей бижиктерден алырга, олар Хосталыышкын байырлалынга кежээки чем үезинде Халлел b ырларын күүседир турганнар.

Хөгжүм Бурганның бараалгакчыларынга ам-даа чугула (Иак. 5:13). Ырылар — Иеговага чүдүлгевистиң кезии (Эф. 5:19). Хөгжүм бисти акы-угбаларывыс-биле демнештирер (Кол. 3:16). Бергелер-биле туржурунга база дузалап турар (Аж.-ч. 16:25). Бисте хөгжүм бар болганы ёзулуг аас-кежик! Ооң ачызында Иеговага бүзүреливисти болгаш ынакшылывысты илередип болур бис.