NGUDO 1
U Ḓifara
U ḒIFARA ZWI AMBA MINI?
U ḓifara zwi katela vhukoni ha u
-
guda u lindela
-
sa ita zwithu u songo thoma wa humbula
-
ita mushumo une wa si u takalele
-
vhea vhaṅwe vhathu u thoma
NDI NGANI U ḒIFARA ZWI ZWA NDEME?
Vhana vhane vha kona u ḓifara vha nga kona u iledza mulingo wa u ita zwithu zwo khakheaho, naho zwi tshi vhonala u nga vha ḓo ḓiphiṋa lwa tshifhinganyana. U fhambana na zwenezwo, vhana vhane vha kundelwa u ḓifara
-
vha nga vha na mbiti
-
vha nga vha na mutsiko
-
vha nga daha fola kana u nwa halwa nga nḓila yo kalulaho kana u shumisa zwidzidzivhadzi
-
vha nga hana u ḽa zwiḽiwa zwi re na pfushi
Vhaḓivhi vha amba uri vhana vhane vha guda u ḓifara vha tshi kha ḓi vha vhaṱuku musi vho no aluwa a vha vhi na thaidzo nnzhi dza mutakalo na dza tshelede nahone vha a thetshelesa muvhuso. Zwenezwo zwo ita uri Muphurofesa Vho Angela Duckworth vha ngei University ya Pennsylvania, vha ambe uri: “U ḓifara zwi a vhuyedza vhukuma.”
NḒILA YA U GUDISA U ḒIFARA
Ḓigudiseni uri hai yaṋu i vhe hai nahone ni songo timatima.
ZWINE BIVHILI YA AMBA: “Itani uri ‘Ee’ yaṋu i vhe ee, ‘Hai’ yaṋu i vhe hai.”—Mateo 5:37.
Ṅwana muṱuku a nga linga mubebi nga u dzindela, khamusi e vhukati ha vhathu u itela uri mubebi a mu ṋee zwine a khou ṱoḓa. Arali mubebi a mu ṋea, ṅwana a nga guda uri arali a dzindela a nga wana tshiṅwe na tshiṅwe tshine a ṱoḓa.
Fhedzi arali mubebi a si ṋee ṅwana zwine a khou ṱoḓa, ṅwana u ḓo guda ngudo ya ndeme vhukuma ya uri a ri dzuleli u wana zwiṅwe na zwiṅwe zwine ra zwi ṱoḓa. Vho Dokotela David Walsh vho ri: “Vhathu vhe vha guda u ḓifara ndi vhone vho takalaho. Ri ḓo vha ri sa khou u sumbedza vhana vhashu lufuno arali ra ita uri vha humbule uri vha nga wana tshiṅwe na tshiṅwe tshine vha ṱoḓa.” a
Arali na sa ṋea ṅwana waṋu tshiṅwe na tshiṅwe tshine a ṱoḓa zwi ḓo ita uri a kone u ḓifara. Sa tsumbo, a nga kona u ḓifara arali a nga lingea u shumisa zwidzidzivhadzi, u ita zwa vhudzekani a sa athu dzhenelela mbingano, kana u ita zwiṅwe zwine zwa nga mu vhaisa kana u vhaisa vhaṅwe.
Thusani vhana vhaṋu uri vha pfesese uri hu na U Ḓifara zwavhuḓi na masiandoitwa a u sa ḓifara zwavhuḓi.
ZWINE BIVHILI YA AMBA: “Muthu u ḓo kaṋa zwe a zwala.”—Vhagalata 6:7.
Ṅwana waṋu u tea u pfesesa uri hu na masiandoitwa kha zwine a ita nahone u sa kona u ḓifara zwi nga vha na mvelelo dzi si dzavhuḓi. Sa tsumbo, arali ṅwana waṋu a tshi ṱavhanya u sinyuwa, zwi nga ita uri vhaṅwe vhathu vha si ṱoḓe u vha khonani dzawe. U fhambana na zwenezwo, arali a tshi kona u ḓifara musi o diniwa kana a tshi kona u lindela a sa fheli mbilu zwi ḓo ita uri vhathu vha mu takalele. Thusani ṅwana waṋu u pfesesa uri vhutshilo hawe vhu ḓo vha khwiṋe arali a guda u ḓifara.
Gudisani ṅwana waṋu u ḓivha zwithu zwine zwa vha zwa ndeme vhukuma.
ZWINE BIVHILI YA AMBA: ‘Ḓivhani zwine zwa vha zwa ndeme vhukuma.’—Vhafilipi 1:10.
U ḓifara zwi ri thusa u iledza u ita zwithu zwo khakheaho nahone zwi dovha zwa ri thusa u ita zwithu zwine ra tea u zwi ita naho ri sa zwi takaleli. Ndi zwa ndeme uri ṅwana waṋu a gude u vhona uri zwithu zwa ndeme ndi zwifhio nahone a ite zwenezwo u thoma. Sa tsumbo, a thome nga u ita tshuṅwahaya a sa athu ya u tamba.
Ivhani tsumbo yavhuḓi.
ZWINE BIVHILI YA AMBA: “Ndo ni vhetshela tsumbo, uri zwe nda ni ita zwone, na inwi ni ite zwenezwo.”—Yohane 13:15.
Ṅwana waṋu u ḓo sedza uri ni ita mini musi no livhana na vhuimo vhune ha si vhe havhuḓi kana vhune ha ni sinyusa. Itani uri ṅwana waṋu a vhone uri u ḓifara zwi vha na mvelelo dzavhuḓi. Sa tsumbo, musi ṅwana waṋu a tshi khakha naa ni amba nae no sinyuwa kana no dzika?
a Zwi khou bva kha bugu ino pfi, No: Why Kids—of All Ages—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It.