Dolphin dzi ita miungo yo fhambananaho nahone dza thetshelesa u itela u pfa uri muungo u khou pfala thungo dzifhio uri dzi ḓivhe uri dzi tea u fara ifhio nḓila na uri hu na mini henefho fhethu. Vhorasaintsi vha khou ita mitshini ine ya kona u shuma maḓini nga nṱhani ha zwe vha zwi guda kha nḓila ine bottlenose dolphin (Tursiops truncatus) ya ita ngayo muungo.

 Humbulani nga ha hezwi: Dolphin i ita muungo u itela u wana khovhe dzo bandaho muṱavhani wa lwanzhe na u itela u ḓivha arali hu khovhe kana tombo. Muphurofesa ane a pfi Keth Brown wa Heriot-Watt University, Edinburgh ngei Scotland o amba uri dolphin i a “ḓivha fhethu hu re na maḓi avhuḓi, a re na muṋo, a re na syrup na a re na mapfura, musi i vhukule ha mithara dza fumi. Vhorasaintsi vha ṱoḓa u ita mitshini i re na honoho vhukoni.

 Vhaṱoḓisisi vho sedzulusa muungo na nḓila ine dolphin ya pfa ngayo nahone vho lingedza u zwi edzisa. Vho kona u ita mutshini wo serekanaho une wa dzhena ngomu phaiphini i re na vhulapfu vhu re fhasinyana ha mithara. Wonoyo mutshini u dzheniswa kha mutshini wa maḓini u nga ho sa torpedo une wa tshimbila maḓini nahone wo itelwa u wana thambo kana phaiphi dzo fukedzwaho na u vhona arali zwi kha ḓi vha vhuimoni havhuḓi u songo zwi kwama. Vhaiti vha wonoyu mutshini vha vhona u tshi nga thusa kha feme dza mapfura na gese. Mutshini wo itwaho hu tshi edziswa muungo wa dolphin u ḓo vha thusa u fhira mitshini i re hone zwino, i ḓo thusa vhalugisi u vhea zwishumiswa fhethu ho teaho maḓini, U vhona arali zwi tshe kha vhuimo ha vhuḓi, u fana na tsimbi dza milenzhe ya oil-rig i sa athu u vhaisala kana arali hu na zwithu zwine zwa khou vala dziphaiphi.

 Inwi ni zwi vhona hani? Naa muungo wa bottlenose dolphin wo sokou bvelela kana wo tou sikwa?