PAKIANA HAN MGA BATAN-ON
Importante ba Kon Ano nga Musika an Akon Ginpipili?
“Kon nangangandam ako, nagpapatokar ako. Kon nasakay ako ha awto, nagpapatokar ako. Kon nagrirelaks ako ha balay, naglilimpyo, o bisan nagbabasa—nagpapatokar ako. Pirme ako namamati hin musika.”—Carla.
Mahilig ka ba liwat ha musika pariho kan Carla? Kon oo, ini nga artikulo mabulig ha imo nga ma-enjoy an mga benepisyo hito, malikyan an mga peligro, ngan magin maaramon ha pagpili hin musika.
Mga benepisyo
An pagpamati ha musika maipapariho ha pagkaon. Ha pariho nga sitwasyon, an tama nga klase ngan tama nga kadamu hito makakaopay ha imo. Tagda ini:
An musika mahimo makaopay han imo pag-abat.
“Kon maraot an akon adlaw, ginpi-play ko an akon paborito nga kanta ngan nag-oopay dayon an akon pag-abat.”—Mark.
An musika mahimo magpahinumdom ha imo han mga naglabay.
“Kaurogan, an usa nga kanta magpapahinumdom ha akon han usa nga maopay nga panhitabo, salit nalilipay ako kon nababatian ko ito.”—Sheila.
An musika mahimo mag-aghat hin pagkaurosa.
“Tinambong ako ha usa nga internasyonal nga kombensyon han mga Saksi ni Jehova, ngan samtang ginkakanta han ngatanan nga bisita an kataposan nga kanta, nakatangis ako. Iba-iba an amon linggwahe, pero nagkaurosa kami tungod han musika.”—Tammy.
An musika makakabulig ha imo nga magkaada mag-opay nga kalidad.
“An pag-aram hin musical instrument nakakabulig ha imo nga magkaada disiplina ngan pagpailob. Diri ka dayon magigin eksperto hito. An paagi la basi ka magin maopay hito amo an pagpraktis.”—Anna.
Maaram ka ba? An pinakadaku nga libro han Biblia—an mga Salmo—ginkukompwesto hin 150 nga kanta.
Mga peligro
An pipira nga musika, pariho hin kontaminado nga pagkaon, puydi makaraot. Tagda kon kay ano.
Damu nga kanta an may malaw-ay nga mga liriko.
“Baga hin an ngatanan nga sikat nga kanta mahitungod la ha sex. Diri na ngani nira ito gintatago.”—Hannah.
An Biblia nasiring: “An seksuwal nga imoralidad ngan ngatanan nga klase hin kahugawan o kahakog diri ngani sadang unabihon dida ha iyo.” (Efeso 5:3) Pakianhi an imo kalugaringon, ‘An akon ba musika nakakaulang ha akon ha pagsunod hito nga sagdon?’
An iba nga musika mahimo makapasubo ha imo.
“Usahay, nahigda ako ha gab-i samtang nagpipinamati hin musika nga nagpapahinumdom ha akon han mga butang nga nakakapadepres ngan nakakapasubo ha akon. Nakakahunahuna ako hin diri mag-opay kon makasurubo an musika.”—Tammy.
An Biblia nasiring: “Labaw ha ngatanan nga kinahanglan mo bantayan, panalipdi an imo kasingkasing.” (Proberbios 4:23) Pakianhi an imo kalugaringon, ‘An akon ba musika nag-aaghat ha akon nga maghinunahuna hin negatibo?’
An iba nga musika mahimo mag-aghat ha imo nga masina.
“Hinay-hinay nga naapektohan ako han musika nga puno hin kasina, kaurit ha kalugaringon, ngan kangalas. Napansin ko nga nag-iiba an akon pag-abat katapos ko mamati ha sugad nga klase hin musika. Napansin liwat ito han akon pamilya.”—John.
An Biblia nasiring: “Isalikway niyo ini ngatanan: an kapungot, kasina, karaotan, nakakadaot nga panyakan, ngan malaw-ay nga istorya tikang ha iyo baba.” (Colosas 3:8) Pakianhi an imo kalugaringon, ‘Nagigin agresibo ba ako, o bangin diri na sensitibo ha pag-abat han iba tungod han musika nga akon ginpapamatian?’
Ano an punto? Magin maaramon ha pagpili. Ito an ginpapaningkamotan nga buhaton han tin-edyer nga hi Julie. “Pirme ko gintsi-check an akon mga musika ngan gindi-delete an bisan ano nga nakita ko nga diri angayan,” siring niya. “Diri ito pirme masayon, pero maaram ako nga ito an tama.”
Ito liwat an nahibaroan han batan-on nga hi Tara. Hiya nagsiring: “Danay ginpapatokar ha radyo an usa nga kanta nga maopay an tono, pero kon nababatian ko an liriko, nasasantop ko nga kinahanglan ko ibalhin an estasyon. Ha pagbuhat hito, sugad hin nadiri na ako pagkaon han marasa nga tinapay katapos ko ito matilawan! Pero kon may kusog ako nga likyan an usa nga kanta parte ha sex, daku an posibilidad nga magkaada ako kusog nga likyan an pakig-sex antes han kasal. Diri ko karuyag minuson an mahimo magin epekto ha akon han musika nga akon ginpapamatian.”