NANGUNGUNA NGA ARTIKULO | AN PANHUNAHUNA HAN DIOS HA PAGSIGARILYO
Bug-os-Kalibotan nga Epidemya
An panigarilyo waray kalooy nga parapamatay.
-
Ini an hinungdan han kamatay han 100,000,000 ka tawo ha naglabay nga siglo.
-
Haros 6,000,000 an namamatay tungod hini kada tuig.
-
Ha aberids, usa ka tawo an namamatay tungod hini kada unom ka segundo.
Ngan waray pangirilal-an nga maundang ini nga pagdamu.
Ginbabanabana han mga eksperto nga kon magpadayon ini nga estadistika, ha 2030, sobra 8,000,000 an mamamatay kada tuig tungod ha panigarilyo. Ngan nasiring hira nga pag-ikatarapos han ika-21 ka siglo, 1,000,000,000 an mamamatay tungod hito.
Diri la an naninigarilyo an biktima han tabako. Upod hito an nabilin nga mga kapamilya nga namumroblema ngan nakukurian ha pinansyal, pati na an diri nagsisigarilyo nga 600,000 nga namamatay kada tuig tungod han pakahinggot han asó hito. An tanan apektado liwat han pagmahal han pagpatambal.
Diri pariho ha iba nga epidemya nga waray pa tambal, ini nga epidemya natatambal, ngan hinbabaroan ito han damu. Hi Dra. Margaret Chan, an director-general han World Health Organization, nagsiring: “Tawo la an hinungdan han epidemya han tabako, ngan posible ini masulbad kon magbinuligay an mga gobyerno ngan mga tawo.”
Yana pa gud la nahitabo nga an damu nga nasud nagkukooperar ha pagsulbad hini nga krisis. Han Agosto 2012, mga 175 nga nasud na an nagkauyon ha pagkontrol ha paggamit han tabako. * Kondi, makuri ito makontrol. Kada tuig, an industriya han tabako nagasto hin binilyon ka dolyar para ha adbertisment basi makadani hin bag-o nga kustomer, labi na ha kababayin-an ngan mga batan-on ha nagkukuri nga mga nasud. Tungod kay nakakaadik an tabako, ginlalaoman nga magpapabilin nga hitaas an kadamu han namamatay hiton usa ka bilyon nga adik ha pagsigarilyo. Kon diri hira umundang, magtitikadamu pa gud an mamamatay ha sunod nga upat ka dekada.
Tungod han adbertisment ngan adiksyon, damu an diri nakabaya hini nga bisyo bisan kon karuyag nira. Ito an nahitabo kan Naoko nga nagtikang pagsigarilyo han tin-edyer pa hiya. Iya ginsubad an iya nakikita ha media, ngan para ha iya nagigin sosyal hiya. Bisan kon namatay an iya mga kag-anak ha kanser ha baga, nanigarilyo la gihap hiya, bisan han duha na an iya anak. Hiya nagsiring: “Nahadlok ako magkakanser ha baga ngan nabaraka ako ha kahimsog han akon mga anak, pero diri la gihap ako makaundang. Kahuna ko diri ko na gud mababayaan an panigarilyo.”
Kondi, nakaundang hi Naoko. An nakabulig ha iya nga makaundang amo liwat an nakabulig ha minilyon nga malikyan ito. Ano ito? Alayon basaha an sunod nga artikulo.
^ par. 11 Upod hini nga mga ginkauyonan an pag-edukar ha mga tawo han mga peligro han pagsigarilyo, paglimita han industriya han tabako, paghitaas han buhis han tabako, ngan paghimo hin mga programa basi makaundang an mga tawo ha panigarilyo.