ʼE KETU IA LUZIA ʼI TONA VAʼE HEMA. Neʼe ina maʼu te mahaki ʼae ko te poliomyélite talu mai tana kei veliveli. ʼE ko he mahaki ʼe faigataʼa he ʼe ina maumauʼi te ʼu selule ʼo te sino. Neʼe palalau fenei te fafine ʼae neʼe gaue ki ai ia Luzia: “ ʼE ke palalisia he ko tou tauteaʼi e te ʼAtua, ʼi tau mole fakalogo ki tau faʼe.” ʼI te temi ʼaia neʼe kei taʼu 16 pe ia Luzia. Kua hili leva la ki ai ni taʼu, kae ʼe kei ina manatuʼi pe tana lotomamahi ʼi te ʼu palalau ʼaia.

ʼI TE TEMI ʼAE NEʼE FAKAHA AGE AI KIA DAMARIS ʼE KOSEA ʼI TONA UTO, neʼe ui fenei age ai e tana tamai: “Neʼe lagi ke fai he meʼa ʼe kovi ʼaupito ʼae ʼe tupu ai tau maʼu te mahaki ʼaena. ʼE lagi koia ʼae ʼe tauteaʼi ai koe e te ʼAtua.” Neʼe hanu ai te loto ʼo Damaris.

Talu mai fualoa mo te tui ʼa te hahaʼi ʼe tauteaʼi natou e te ʼAtua ʼaki te mahaki. ʼE tuʼu fenei ʼi te tohi Le baptême: ʼI te temi ʼo Kilisito, neʼe tui te tokolahi “ ʼe hoko he mahaki tupu mai he agahala neʼe fai e ia ʼae ʼe mahaki, pe ko he tahi ʼi tona famili, pea ʼe ko hona faʼahiga fakatuʼa ʼaia.” ʼI te Moyen-Âge, “neʼe tui ʼihi ʼe hoko te ʼu taʼi mahaki lalahi he ko te tauteaʼi ʼaia e te ʼAtua ia te hahaʼi agahala.” (Medieval Medicine and the Plague) ʼI te 14 sekulo, neʼe lahi te ʼu mateā ʼi Eulopa katoa ʼuhi ko te mahaki. Neʼe lau ko te toko lauʼi miliona hahaʼi. Neʼe ko te ʼAtua koa ʼae neʼe ina tauteaʼi ia te hahaʼi agakovi? Pe neʼe tupu pe ʼuhi ko he mikolope, ohage ko tona ui e te kau poto? Koia, ʼe fakamamahiʼi koa e te ʼAtua te hahaʼi ʼae ʼe agahala ʼaki te mahaki? *

FAKAKAUKAUʼI AGE MUʼA: Kapau ko te mahaki mo te ʼu mamahi, ʼe ko he ʼu tautea ʼaia mai te ʼAtua, pea he koʼe neʼe fakamalolo e tona ʼAlo ko Sesu ia natou ʼae neʼe mahahaki? ʼE mole ko he fakafeagai koa la ʼaia ki te faitotonu ʼa te ʼAtua? (Mateo 4:23, 24) ʼE mole fai anai e Sesu he meʼa ʼe mole alu tahi mo te ʼu gaue ʼa te ʼAtua. Neʼe ina ui fenei: “ ʼE au fai tuʼumaʼu pe te ʼu meʼa ʼae ʼe ina leleiʼia” pea “ ʼe au fai pe ia te meʼa ʼae neʼe fakatotonu mai e te Tamai ke au fai.”—Soane 8:29; 14:31.

ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu, ʼe “faitotonu” ia Sehova ʼAtua (Tetelonome 32:4) Ohage la, ʼe mole feala ke ina fakatōki he vakalele, ke mamate ai he toko teau, ʼuhi pe he neʼe ina fia tauteaʼi he foʼi tokotahi. Neʼe ui e Apalahamo, te kaugana agatonu ʼa te ʼAtua, ʼe mole feala ki te ʼAtua ke ina ‘tamatei te tagata agatonu mo te tagata agahala.’ ʼE “mamao osi” ia ia ke ina fai te faʼahi ʼaia. (Senesi 18:23, 25) ʼE toe ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “E mole fai e te Atua te mea ae e kovi.”—Sopo 34:10-12.

Ko te ʼu mamahi ʼae ʼe tau mo tatou ʼe mole ko he tautea ia mai te ʼAtua. Neʼe ko te manatu ʼaia ʼa Sesu ʼi tana sio mo ʼana tisipulo ki te tagata ʼae neʼe kivi talu mai tana tupu. “Neʼe fehuʼi fenei e ʼana tisipulo kia te ia: ‘Lapi, ko ai ʼae neʼe agahala, ko te tagata koa ʼaeni peʼe ko ʼana matuʼā, ke tupu kivi ai?’ Neʼe tali fenei e Sesu: ‘Neʼe mole agahala te tagata ʼaeni peʼe ko ʼana matuʼā. Kaʼe neʼe tupu feia la ke ha ai te ʼu gaue ʼa te ʼAtua.’ ”—Soane 9:1-3.

Neʼe lagi punamaʼuli te kau tisipulo ʼi te ui age ʼae e Sesu neʼe mole ko he hala ia ʼa he tahi ʼae ʼe tupu ai te kivi ʼa te tagata. Neʼe fakamalolo e Sesu te tagata, pea neʼe ina fakaha ai ʼe mole moʼoni te manatu ʼae ʼe tauteaʼi e te ʼAtua te hahaʼi ʼaki te ʼu mamahi. (Soane 9:6, 7) Koia, ʼe fakalotofimalie kia natou ʼae ʼe tau, ʼi te temi nei, mo he mahaki ʼe kovi, ia tanatou iloʼi ʼae ʼe mole ko te ʼAtua, te tupuʼaga ʼo ʼonatou mamahi.

ʼE fakalotomalohiʼi tatou ʼi te Tohi-Tapu

• “ ʼE mole feala ke ʼahiʼahiʼi te ʼAtua ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi, pea ʼe mole ina ʼahiʼahiʼi he tahi ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi.” (SAKOPO 1:13) Koia, ko te ʼu meʼa kovi ʼaia, ʼae ko te mahaki, te mamahi pe ko te mate, ʼe pulihi anai ia.

• Ko Sesu Kilisito ʼae “neʼe ina fakamalolo ia natou fuli ʼae neʼe mahahaki.” (MATEO 8:16) ʼI tana fakamalolo te kau mahahaki ʼae neʼe ʼomai kia te ia, neʼe fakaha ai e te ʼAlo ʼo te ʼAtua te ʼu gaue fuli ʼae ka fakahoko anai e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi te malamanei katoa.

• “ ʼE ina [te ʼAtua] holoholoʼi anai te ʼu loʼimata fuli mai ʼonatou mata, ʼe mole toe ʼi ai anai te mate, mo te putu, mo te lauga pea mo te mamahi. Ko te ʼu meʼa ʼafeā kua puli ia.”—FAKAHA 21:4.

He koʼe koa ʼe kei tau pe ia te tagata mo te mamahi? Ko te fehuʼi ʼaia ʼe tou fai talu mai ni sekulo. Kapau la ʼe mole ko te ʼAtua ʼae ʼe tonu ke tukugakoviʼi, ko ai koa ʼae ʼe ina fakatupu te ʼu mamahi ʼaia? ʼE maʼu tona tali ʼi te alatike ʼae ka hoa mai.