Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ana Baibulo Mpaka Jitukamuchisye Chamtuli Pangani Jakuŵa Ŵakupikana ya Ŵane?

Ana Baibulo Mpaka Jitukamuchisye Chamtuli Pangani Jakuŵa Ŵakupikana ya Ŵane?

 Bungwe jine (UNESCO) jikusati, “Pachilambo mpaka paŵe mtendele naga ŵandu akusapikana ya ŵane.”

 Mwakulekangana ni mfundoji, ngasaka kupikana ya ŵane mpaka kutendekasye kuti ŵandu akachimbichisyanaga soni aŵenganeje. Mwamti naga ŵandu ngakusasaka kupikana ya ŵane akusatenda yindu yakwapweteka achimjawo, yalusagu soni yachiwawa.

 Nambope, ŵandu akusaganisya yakulekanganalekangana yakwamba kuŵa jwakupikana ya ŵane. Ŵane akusaganisya kuti ŵandu ŵakusapikana ya ŵane akusayinonyela yiliyose yakutenda ŵandu ŵane. Pele ŵane akusakuya mfundo jajikusakamulana ni Baibulo jakuti ŵandu ŵakupikana ya ŵane akusosekwa kuchimbichisyaga ufulu wa jwalijose wakusagula yakusosekwa kuyikulupilila, atamose yilimkuti yakukulupililayo ngakusangalala nayo.

 Ana Baibulo mpaka jakamuchisye ŵandu kuti apikaneje ya ŵane masiku agano?

Yajikusasala Baibulo pangani jakuŵa ŵakupikana ya ŵane

 Baibulo jikusatulimbikasya kuti tupikaneje ya ŵane. Jikusati: “Ŵandu wosope amanyilileje kuti mkusapikana ya ŵane.” (Afilipi 4:5) Baibulo jikusatulimbikasya kuti tutendeje yindu ni ŵane mwakwaganichisya, kwachimbichisya soni twatendeleje yambone. Ŵandu ŵakusakamulichisya masengo malangisoga nganaŵa ajitichisye kapena kujigalila nganisyo sya ŵane, nambo akusakunda kuti mundu jwalijose atende yindu yakusaka.

 Nambope Baibulo jikusalosya kuti Mlungu akusasaka kuti ŵandu akuyeje mfundo syakwe. Jikusati: “[Mlungu] ŵamlosisye kala, m’mwe mundu, chichili chambone.” (Mika 6:8) Baibuloji jikusasala kuti malangiso gakusapeleka Mlungu gakusigakamuchisyaga ŵandu kola umi wakusangalala.—Yesaya 48:17, 18.

 Mlungu nganatupa udindo wakwawelusya ŵane. Yeleyi yikukamulana ni yajikusasala Baibulo kuti, “Pakuŵa apali jumpepe jwali jwakupeleka malamusi soni jwakuwelusya. . . Ana mmwejo ŵani kuti mwawelusyeje ŵane? (Yakobo 4:12) Mlungu akusatukunda kola ufulu wakusagula yakutenda watukusasosechela.—Detulonomo 30:19.

Yajikusasala Baibulo pangani jakwachimbichisya ŵane

 Baibulo jikusati tukusosekwa “kumchimbichisyaga jwalijose.” (1 Petulo 2:17, New Jerusalem Bible) Myoyo ŵandu ŵakusakuya mfundo sya m’Baibulo paumi wawo, akusiŵachimbichisya ŵandu wosope, mwangajigalila yakusakulupilila kapena yakusasagula paumi wawo. (Luka 6:31) Yeleyi ngayikugopolela kuti ŵandu ŵakusakupilila Baibulo akusagamba kwitichisya yikulupi kapena nganisyo silisyose syakwete ŵane kapena kukamulana ni yakusasagula ŵandu ŵane. Mmalo mwakwatendela ŵane yindu yachipongwe kapena ngachimbichisya, jemanjaji akusalingalinga kusyasya yaŵatendaga Yesu kwa ŵandu ŵane.

 Mwachisyasyo, ndaŵi jine Yesu ŵasimene ni jwamkongwe juŵaliji mu dini jele Yesujo nganajikulupililaga. Jwamkongweju jwatamaga ni jwamlume jwele nganaŵa ŵamkwakwe. Mwamti Yesu nganakamulanaga najo ndamoji. Nambope, jwalakwe ŵaŵechetene ni jwamkongweju mwakumchimbichisya.—Yohane 4:9, 17-24.

 Mwakulandana ni Yesu, Aklistu akusaŵaga ŵakoseka kulondesya yakusakulupilila kwa ŵandu ŵakusaka kupikanila. Nambo akusatenda yeleyi “mwauchimbichimbi wekulungwa” (1 Petulo 3:15) Baibulo jikusijasalilaga Aklistu kuti akakanganichisyaga ŵane kuti akuyeje yakusakulupilila. Jikusati jwakumkuya jwa Yesu “jwangasosekwa kutenda yakangana, nambo akusasosekwa kuŵa jwakuwusimana mtima kwa wosope,” kupwatikapo ŵandu ŵakusalekangana yikulupi yawo.—2 Timoteyo 2:24.

Yajikusasala Baibulo pangani jakuŵengana

 Baibulo jikusatusalila kuti ‘tulinjelinjeje kutama mwamtendele ni ŵandu wosope.’ (Ahebeli 12:14) Jwalijose jwakusalingalinga kutama mwamtendele akusaŵambala kwaŵenga ŵane. Atamose kuti jwalakwe akusalingalinga kutama ni ŵane mwamtendele, nambope ngakusakasa mfundo sya m’Malemba. (Mateyu 5:9) Ali ni ligongo lyakwe, Baibulo jikusijalimbikasya Aklistu kuti ŵanonyeleje achimmagongo ŵawo mwakwatendela yindu yambone atamose yili mkuti atendeledwe yindu yakusakala.—Mateyu 5:44.

 Yili yisyene kuti Baibulo jikusasala kuti Mlungu ‘akusaŵengana’, kapena ‘kunyalayidwa,’ ni yitendo yampaka yajonanje ŵandu ŵane kapena kwawulasya. (Misyungu 6:16-19) Pelepatu Baibulo jikamulichisye masengo maloŵe gakuti ‘kuŵengana’ pakusaka kulondesya mwakusapikanila mundu mumtima pa yitendo yakusakala yayikusamsakalisya. Baibulo jikusalosya kuti Mlungu ali jwakusachilila kwakululuchila soni kwakamuchisya ŵandu ŵakusasaka kuchenga ndamo syawo ni chakulinga chakuti amsangalasyeje jwalakwe.—Yesaya 55:7.

Mabuku ga m’Baibulo gakusala ya kuŵa ŵakupikana ya ŵane soni kwachimbichisya

 Tito 3:2: “Aŵe ŵakupikana ya ŵane, soni ŵakufasa kwa ŵandu wosope.”

 Mundu jwakupikana ya ŵane akusajanga ni mtima wakufasa, pakusaka kutamilikasya mtendele.

 Mateyu 7:12: “Myoyo, yindu yosope yimkusaka kuti ŵandu amtendele, jemanjasoni mwatendeleje yeleyo.”

 Wosopewe tukusayamichila naga ŵane akutenda yindu yakutuchimbichisya mwamti akuyiwona kuti nganisyo syetu soni mwatukupikanila yikwakwaya. Kuti amanyilile yejinji yampaka atende kuti akamulichisyeje masengo lilamusi lyaŵapeleche Yesu, alole ngani ja Chichewa ja mtwe wakuti “Kodi Yesu Anapereka Lamulo Lotani Lokhudza Kuchita Zinthu ndi Ena?

 Yoswa 24:15: “Mlisagulile mwachimsyene lelo jwakuti mumtumichileje.”

 Naga tukusachimbichisya ufulu wa ŵane wakusagula yakutenda, tukusaŵaga tuli mkulimbikasya mtendele.

 Masengo 10:34: “Mlungu jwangali lusagu.”

 Mlungu jwangamtendelaga yindu mundu jwalijose mwalusagu pakujigalila ndamo, kawoneche, kwakutyochela, kapena mbili jakwe. Ŵandu ŵakusaka kumsyasya Mlungu akusamchimbichisya jwalijose.

 Habakuku 1:12, 13: “[Mlungu] ngaŵa mkwalechelela kuti atendeje yangalumbana.”

 Kulechelela kwa Mlungu kwana malile. Jwalakwe ngasakunda kuti ŵandu atendeje yakusakala mpaka kalakala. Kuti amanyilile yejinji, alolele fidiyo jakuti Ana Ligongo Chichi Mlungu Akuyikunda Yipwetesi?

 Aloma 12:19: “Mkawuchisyaga chakusakala nambo mumlechele Mlungu kuti alosye ukali wakwe. Pakuŵa Malemba gakusati, ‘Kuwuchisya kuli kwangu, chinjiwuchisya namsyene,’ akuti myoyo Yehofa.” a

 Yehofa Mlungu jwangasaka kuti tuwuchisyeje. Jwalakwe chachilolechesya kuti chilungamo chitendekwe pandaŵi jakwe. Kuti amanyilile yejinji, aŵalanje ngani jakuti “Ana Yindu Yangali Chilungamo Yichimala?

a Lina lya Mlungu lili Yehofa. (Salimo 83:18) Alole ngani jakuti “Ana Yehofa Ali Ŵani?