KE YOOR e duw ni ma yog e piin ma togopuluw ko thin nu Bible ni Belshazzar ni Pilung ni bay murung’agen ko babyor rok Daniel e be’ nda immoy kakrom. (Dan. 5:1) Ba mich u wan’rad e re n’ey ni bochan e piin ma gay murung’agen e girdi’ nge boch ban’en ni immoy kakrom e dawor ra pirieged ban’en ni be micheg ni immoy e cha’ney. Machane, i thil e re n’ey u nap’an e duw ni 1854. Mang fan?

Nap’an e re duw nem, ma immoy reb e tayugang’ ko am u Britain ni ka nog J. G. Taylor ngak ni i gay boch ban’en ko pi n’en ke magey ko fare mach nu Ur, ni chiney e yima yog ni yimuch u Iraq. Nap’an ni bay u lan ba wulyang nib ga’ me pirieg boch ban’en ni un ngongliy ko but’ kakrom. Ra reb e pi n’em ma gonap’an aningeg e inch (10 cm) n’umngin, ma bay boch e yol ni kakrom ni kan yoloy nga downgin. Bay reb riy ni bay ba meybil ni kan yoloy ngay ni fan ngak fare Pilung nu Babylon ni ka nog Nabonidus ngak nge bin th’abi ilal e pumoon ni fak ni Belshazzar ni yibe yibilayrow ni nge n’uw nap’an e yafos rorow. Mus ngak e piin ma togopluw ko thin nu Bible ma ra m’agan’rad ngay: Nre n’ey ni kan pirieg e be micheg nriyul’ ni immoy Belshazzar kakrom.

Machane, gathi kemus ni be yog e Bible ni immoy Belshazzar kakrom, ya ku be yog ni immoy ni ir reb e pilung. Re n’ey e i maruwar u wan’ e piin ma togopluw ko thin nu Bible. Bod nu bang ko duw ni 1875, me yoloy be’ nib llowan’ u Ngalis ni ka nog William Talbot ngak ni bay boch e girdi’ ni yad ma yog ni “Bel-sar-ussur [Belshazzar] e i gagiyeg ko ngiyal’ ni i gagiyeg Nabonidus ni chitamangin riy. Machane re n’ey e dariy e mich riy.”

Machane, i tamilang e re n’ey ni bochan e bay boch ban’en ni kan ngongliy ko but’ ni kun pirieg ni bay e yol u downgin ni be yog ni Nabonidus ni Pilung ni chitamangin Belshazzar e bay ba ngiyal’ ni chuw ko tochuch ko fare mach u Babylon nge yan nga yugu reb e nam u lan boor e duw. Ere mang e buch u nap’an nde moy u rom? Be yog ba ken e babyor ni gaar: “Nap’an ni yan Nabonidus nga yugu reb e nam, me tay Belshazzar nga lon ni nge gagiyeg, miki tay chilen yooren e pi salthaw rok ngak.” (Encyclopaedia Britannica) Ere bin riyul’ riy e, Belshazzar e ir e i gagiyeg u Babylon e ngiyal’ nem. Aram fan ni bay be’ ni ma gay murung’agen e girdi’ nge boch ban’en ni immoy kakrom, maku ma fil murung’agen e thin ni ka nog Alan Millard ngak ni ke yog nib puluw ni nge yog “fare Babyor rok Daniel ni Belshazzar e ir reb e ‘pilung.’”

Machane pi tapigpig rok Got e kemus ni ngar beeged e Bible ma rayog ni ngar guyed e mich riy ni fare babyor rok Daniel e ba ke babyor nrayog ni ngan pagan’uy ngay, ma Got e ir e ke thagthagnag e thin riy.​—2 Tim. 3:16.